فضایی که در کنار پیچیدگی‌های مذهبی و سیاسی کشورهای خاورمیانه و همچنین دخالت و نقش بازیگران مختلف بین‌المللی آشوب و چندگانگی را به این منطقه راه داده است.
خاورمیانه سال‌هاست که درمعرض تهدیدهایی همچون فعالیت‌های تروریستی و دخالت قدرت‌های فرامنطقه‌ای ازجمله ایالات متحده آمریکا قرار دارد و هرروزه باید انتظار اتفاق جدیدی را در این ناحیه داشت که در مقابل، راهکار ثابتی هم برای حل این چالش‌های همیشگی در مقابله با حضور قدرت‌های فرامنطقه‌ای و ارتقا و بهبود روابط بازیگران منطقه‌ای در عرصه سیاست خارجی وجود ندارد.
بنابراین با درک این شرایط نمی‌توان پیش‌بینی معتبری از آینده خاورمیانه داشت. حالا در آغاز سال 2023 و با توجه به تحولات کنونی خاورمیانه در قالب تغییر مواضع برخی از کشورهای منطقه در ارتباط با یکدیگر و بازیگران فرامنطقه‌ای، همچون روابط ایران و عربستان، عادی‌سازی اعراب با رژیم صهیونیستی، رابطه ایران با روسیه و همچنین رابطه چین با اعراب همه نگاه‌ها به آینده خاورمیانه است.
اینکه در سال جدید تا چه اندازه احتمال تغییر در الگوهای همکاری دولت‌های غرب آسیا با یکدیگر و همچنین با قدرت‌های بین‌المللی وجــود دارد؟ جعفر قنادباشـی
در گفــت‌وگــو با «اصفهان‌زیبا» پیش‌بینی‌هایی را در این خصوص ارائه کرده است.
به اعتقاد او، احیای روابط ایران و عربستان و افراطی‌گری رژیم صهیونیستی در خاورمیانه از مهم‌ترین اتفاق‌هایی است که در سال 2023 رخ خواهد داد.
2023 سال نمایش حمایت ملت‌های اسلامی از مواضع ایران در برابر رژیم صهیونیستی
قنادباشی با بیان اینکه خاورمیانه در سال 2023 شاهد دو جریان اصلی و چندین جریان فرعی خواهد بود، می‌گوید: «زمینه اصلی‌ترین چالش‌ها در خاورمیانه در سال گذشته آغاز شده است و امسال نیز به صورت پررنگ‌تری جلوه‌گر خواهد شد.
یکی از این جریان‌ها، فعالیت‌های افراطی است که رژیم صهیونیستی در منطقه خاورمیانه از خود نشان می‌دهد. این افراطی‌گری‌ها دو علت دارد: تشکیل و روی‌کارآمدن کابینه بسیار افراطی دولت جدید رژیم صهیونیستی و شکست‌های متعدد رژیم صهیونیستی در عرصه نظامی و سیاسی طی چند سال گذشته. صهیونیست‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که در شرایط موجود، سیاست تهاجمی را در عرصه نظامی و سیاسی به اجرا بگذارند.
از سوی دیگر، با شکست پروژه‌هایی چون معامله بزرگ قرن، الحاق کرانه باختری، ازبین‌رفتن داعش و نبود اهرمی برای تضعیف دولت سوریه و ازطرفی، روی‌کارآمدن دولتی متفاوت در عراق که کاملا مخالف صهیونیست‌ها است و همچنین پارلمان این کشور که عادی‌سازی روابط با صهیونیست‌ها را ممنوع کرده است، همگی باعث شد صهیونیست‌ها تلاش کنند تا از حالت انفعال خارج شوند و حالت تهاجمی به خود بگیرند.
سیاستی که البته به ضرر اسرائیل خواهد شد؛ چراکه این شرایط موجب وحدت همه نیروهای مقاومت می‌شود و از طرفی، ایران نیز به دلیل مخالفت‌های جدی با رژیم صهیونیستی از حمایت عظیم و میلیونی ملت‌های مسلمان برخوردار خواهد شد.»
این کارشناس خاورمیانه معتقد است در سال 2023 شاهد خواهیم بود ملت‌هایی مانند مغرب، تونس، الجزایر، اردن، مصر و دیگر ملت‌هایی که خواستار حمایت از فلسطینی‌ها هستند، با سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در رابطه با اسرائیل همراه خواهند شد.
او می‌افزاید: «با این اوصاف به نظر می‌رسد سال 2023 سال نمایش حمایت ملت‌های اسلامی از مواضع ایران در برابر رژیم صهیونیستی است.»
احیای روابط ایران و عربستان دومین رخداد منطقه‌ای 2023
قنادباشی در خصوص دومین رخداد محوری خاورمیانه که در سال 2023 بیشترین خودنمایی را خواهد کرد، می‌گوید: «پیش‌بینی می‌شود در سال جدید شاهد احیای روابط ایران و عربستان باشیم.
همان‌طور که مطلع هستید، پیش‌زمینه‌های آن در قالب چند دور مذاکرات میان مقامات دو کشور فراهم شده است. بن‌سلمان ولیعهدی است که خواستار افزایش قدرت و محبوبیت در مقام پادشاهی است.
به همین منظور در چند سال اخیر امتیازهای بسیاری را به کشورهای منطقه و فرامنطقه داده است. به عبارتی، هر چقدر پایان پادشاهی ملک سلمان نزدیک می‌شود، بـن‌سلمان امتیازهای بیشتری را هم به غربی‌ها و هم به کشورهای منطقه می‌دهد و سعی می‌کند با این رویکرد چهره خوبی را از خود در منطقه، حوزه بین‌الملل و مخصوصا در داخل کشورش از خود به نمایش بگذارد.
درواقع بن‌سلمان با اجرای این سیاست وانمود می‌کند به آمریکا وابسته نبوده و دست‌نشانده این کشور نیست. از سوی دیگر، با اجرای سیاست گرایش به شرق نیز می‌خواهد پوششی برای پنهان‌کردن روابط عربستان با غرب داشته باشد.
بنابراین احیای روابط دیپلماتیک با ایران بسیار در دستورکار سعودی‌هاست.»
شکست پروژه عادی‌سازی روابط سودان و مصر با صهیونیست‌ها در سال جدید
این کارشناس حوزه غرب آسیا همچنین از احتمال پیروزی انقلاب سودان در سال جدید و لغو پروژه عادی‌سازی روابط این کشور با رژیم صهیونیستی می‌گوید. او خاطرنشان می‌کند: «مسئله عادی‌سازی روابط سودان با صهیونیست‌ها مسلما در سال جدید شکست خواهد خورد.
چراکه مردم سودان انقلابی را از یک سال پیش در کشورشان آغاز کرده‌اند و به‌شدت خواستار تغییر حکومت هستند؛ درنتیجه می‌توان پیش‌بینی کرد که التهاب‌های موجود در این کشور در سال جدید به تحرکات بزرگ‌تری منجر خواهد شد.
شرایطی که برای کشور مصر نیز پیش‌بینی می‌شود و در این فضا، نظامیان حاکم بر کشور مصر و سودان نیز با چالش‌های جدی مواجه خواهند شد و درنهایت منطقه از این نظر دچار تغییر و تنش‌های جدی‌تری می‌شود.
از طرفی، در جام‌جهانی قطر مشاهده کردیم که ملت‌های مغرب و الجزایر علیه رژیم صهیونیستی حرکت‌هایی را به نمایش گذاشتند. این کار در تشویق مردم سودان برای مخالفت بیشتر با دولت کنونی این کشور که به دنبال عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی است، مؤثر بود.»
چالش‌های نفتی و گازی متأثر از جنگ اوکراین
قنادباشی همچنین تصریح می‌کند: «به‌دنبال پیش‌بینی‌هایی که در خصوص آینده خاورمیانه در سال 2023 وجود دارد، مسئله گاز لبنان و مناقشه‌هایی که در پی داشته، از دیگر موضوع‌هایی است که در سال جدید شاهد آن خواهیم بود؛ اگرچه کشورهای اروپایی به دنبال این هستند که مناقشه نظامی به دریای مدیترانه و منابع گازی و نفتی کشیده نشود.
ولیکن ازجمله نکاتی که در سال 2023 بسیار مورد توجه خواهد بود، ذخایر گازی دریای مدیترانه است؛ به‌خصوص لیبی که دارای منابع گازی بسیاری در آن منطقه است و بر سر آن نیز دعواهای بسیار وجود دارد.»
او در خصوص اثرات و پیامدهای جنگ اوکراین در سال جاری بر شرایط نفت و گاز خاورمیانه نیز می‌گوید: «مسئله جنگ در اوکراین که باعث درگیری‌های بسیار در
سراسر دنیا شده است، سبب می‌شود همه کشورهای نفت‌خیز در منطقه که به نوعی متأثر از بحران اوکراین هستند، التهاب‌هایی را از جهت قیمت نفت و گاز تجربه کنند؛ کوشش غربی‌ها هم برای آرام‌سازی منطقه در استفاده از انرژی منطقه نیز به نتیجه نمی‌رسد.»
دولت عراق و ترکیه در مواجهه با تحرکات غرب
از دیگر پیش‌بینی‌های قنادباشی در خصوص خاورمیانه احتمال تحرکات در عراق با توجه به تغییر مواضع حکومت این کشور با روی کار آمدن دولت جدید است که روند خوبی را در سیاست منطقه‌ای خود آغاز کرده است.
او ادامه می‌دهد: «غرب مسلما کوشش خواهد کرد تا نگذارد دولت محمد شیاع السودانی در عراق موفقیت‌هایی را کسب کند و مطمئنا ما شاهد حرکات ایذایی در این خصوص خواهیم بود؛ در ترکیه نیز به‌رغم اقدامات و سیاست‌هایی که اخیرا رجب طیب اردوغان در پیش گرفته است، تحرکاتی در خصوص کاهش قدرت او در منطقه صورت خواهد گرفت.»
