به گزارش اصفهان زیبا؛ در غربیترین نقطه استان اصفهان، جایی میان کوه و دشت، شهری آرام گرفته که رد پای تاریخ در کوچههایش پیداست و رنگ زندگی در دلش پررنگتر از هر جای دیگر میتابد.
بویینمیاندشت، سرزمینی در حصار زاگرس مرکزی، با چشمههای جوشان، باغهای سرسبز و مردمانی از پنج قوم مختلف که قرنهاست کنار هم زندگی میکنند، شهری که تنوع فرهنگی، پیشینه تاریخی و طبیعت زرخیزش، آن را به نگینی درخشان در غرب استان اصفهان بدل کرده است.
در دل زاگرس مرکزی و در فاصله ۱۸۵ کیلومتری از مرکز استان اصفهان، شهر بویینمیاندشت گسترده شده است، شهری با حدود 01هزار نفر جمعیت که از طرف شمال به شهرستان خوانسار ، از طرف غرب به استان لرستان ، از طرف جنوب به شهرستان فریدونشهر و از طرف شرق به شهرستان فریدن محدود میشود.
بر اساس یافتههای زمینشناسان، این منطقه در دوران سوم زمینشناسی شکل گرفته است و آثار کهنی از نخستین ساکنان این شهر در گوشهگوشه آن دیده میشود. احمد عبداللهی، شهردار بویینمیاندشت، میگوید که این شهر نهفقط از نظر تاریخی بلکه از نظر زیستمحیطی و فرهنگی نیز از غنای کمنظیری برخوردار است.
به گفته او، عنوان بویینمیاندشت بازتابی از جغرافیای منطقه است؛ شهری که در میان دشتهای حاصلخیز و در حصار کوههای سرسبز قرار دارد. باغهای پرمیوه، چشمهها و قناتهای پرآب، جلوهای از زندگی در این خطهاند. هرچند سالهای خشکسالی و حفاریهای بیرویه برخی از آنها را خشک کرده، اما هنوز چشمههایی زنده و پرطراوت در دامنههایش جریان دارند.
تقسیمات و گستره شهرستان
شهرستان بویینمیاندشت با وسعتی نزدیک به هزار کیلومتر مربع، شامل دو بخش مرکزی و کرچمبو است. در این شهرستان دو شهر بویینمیاندشت و افوس و دهها روستای پراکنده در دل کوه و دشت قرار دارند.
بخش مرکزی شامل روستاهای جوزار، خلیلی، ماربر، احمدآباد، حسینآباد، ده رجب، آرتیجان، هدان، ماینده، میرآباد، داشکسن، معصومآباد، قره بلطاق، ازناوله، زرنه، قائم آباد، هزارجریب، قلعه خواجه، آغچه، حاجفتحعلی، تنگ بید، آقاگل، ماهورستان و مغاندر است.
بخش کرچمبو شامل روستاهای هندوکش، بتلیجه، هلاغره، قلعه بهمن، بسینان، تخماقلو، نوغان، کرچ، دره سوخته، ماهورک، دره ساری، تیرکت، قلعه اخلاص، بلطاق، دره حوض، باغ مادی و خلعت پوشان است.جمعیت کل شهرستان حدود ۳۰هزار نفر برآورد میشود که با وجود کوچکی، از نظر فرهنگی و قومی تنوعی شگفتانگیز دارد.
رنگینکمان اقوام
بویینمیاندشت را سرزمین رنگینکمان اقوام مینامند؛ شهری که در آن پنج قوم فارس، لر، ترک، گرجی و ارمنی در کنار هم زندگی میکنند. اکثریت مردم پیرو مذهب شیعهاند؛ اما در روستای تاریخی زرنه، جامعهای کوچک از ارامنه ساکناند که آیینها و جشنهای مسیحی را همچنان زنده نگه داشتهاند.به گفته شهردار بویینمیاندشت، همین همزیستی مسالمتآمیز اقوام و آیینها، هویت منحصربهفردی به این شهر داده است که میتواند به برند فرهنگی بویینمیاندشت در سطح کشور تبدیل شود.
میراث تاریخی و بناهای کهن
این منطقه با پیشینه چندهزارساله، گنجینهای از آثار تاریخی ارزشمند را در خود جای داده است؛ از موزه باستانشناسی بویینمیاندشت گرفته تا حمامهای قدیمی محلههای بویینمیاندشت و دستکندههای زیرزمینی با وسعت بیش از ۳۵۰۰ مترمربع.
در سطح شهرستان نیز بناهایی چون خانه تاریخی غلامرضاخان در شهر افوس، خانه تاریخی سلطانی در معصومآباد، قلعه تخماقلو، حمام قدیمی در شهر افوس،حمامهای قدیمی روستای کرچ، روستای تخماقلو، روستای حسینآباد، روستای بتلیجه و روستای میرآباد نیز از جاذبههای دیدنیاند.
کلیسای غوکاس در زرنه، پل تاریخی نوغان، خانه قدیمی رئیسی در ماربر و امامزادگان احمد، ابراهیم، شیخ مهزیار و عبداللّه در افوس نیز بخشی از هویت مذهبی و تاریخی منطقه را شکل میدهند.
صنایعدستی و محصولات محلی
بویینمیاندشت خاستگاه هنرهای اصیل ایرانی است. در کارگاههای کوچک شهر و روستاهایش، هنوز صدای دار قالی به گوش میرسد.صنایعدستی شاخص این منطقه شامل فرش و تابلوفرش، گلیم و جاجیم، گیوهبافی، ملیلهدوزی، سفال و سرامیک و نجاری سنتی است.
طبیعت و گیاهان دارویی
به گفته عبداللهی،شهرستان بویینمیاندشت از مناطق بسیار مستعد با مراتع ومزارع غنی از گیاهان دارویی خصوصا گونههای وحشی و کمیاب همچون تره کوهی و ریواس بوده که میتواند بهعنوان یکی از قطبهای گیاهان دارویی کشور محسوب شود.
در این شهرستان بیش از 80گونه گیاه دارویی شناسایی شده که بخشی از آنها شامل چای کوهی، ریواس، قدومه، شنگ، گزانگبین، کتیرا، بابونه، موسیر، شیرینبیان، شوید کوهی، خاکشیر،بارهنگ،بادیان، آویشن، زرین گیاه، گل ختمی، بوم اوران، رازیانه، گل گاوزبان، بابا آدم،گل گندم،پونه و کنگر است.
فرصتهای گردشگری طبیعی
بویینمیاندشت مقصدی تازه برای گردشگران طبیعت است.دشت لالههای واژگون ماهورستان، منطقه نمونه گردشگری سرچشمه آغچه، سد و سرچشمه افوس و تفرجگاههای نوغان، درهحوض و پلیستون زرنه ازجمله نقاط پرطرفدارند؛پارکهای جنگلی شهر نیز با چشمانداز کوه و دشت، محلی دلپذیر برای گذران اوقات خانوادههاست.
آیینها و رویدادهای فرهنگی
فرهنگ در بویینمیاندشت زنده است. آیینهای مذهبی و محلی در تمام فصول جریان دارند. تعزیهخوانی ملی در روستای تخماقلو، مراسم سنتی سینهدوری، جشنهای مذهبی ارامنه مانند آبپاشان، نغمههای عاشورایی و هفته فرهنگ شهرستان، بخشی از این جلوههای فرهنگیاند.
به گفته عبداللهی، «تنوع آیینها در بویینمیاندشت بازتابی از تنوع قومی و تاریخی مردم آن است و هر کدام میتوانند به جاذبه گردشگری فرهنگی تبدیل شوند.»
اقتصاد و معیشت مردم
شهردار بویینمیاندشت در ادامه تصریح کرد: اقتصاد شهرستان بر پایه کشاورزی، دامداری، دامپروری و زنبورداری استوار است. زمینهای حاصلخیز و اقلیم معتدل، امکان تولید محصولات دامی، عسل طبیعی و گیاهان دارویی را فراهم کرده است.
او بهترین عبارت برای توصیف این شهر را اینگونه بیان کرد: بویینمیاندشت؛ سرزمین رنگینکمان اقوام و نگین سبز زاگرس .
به گزارش تیمچه،بویینمیاندشت را میتوان نمادی از همزیستی اقوام ایرانی، میراث تاریخی و طبیعت زاگرسی دانست؛ شهری که در کنار فرهنگ، کشاورزی و هنر، ظرفیت تبدیل شدن به یکی از مقاصد مهم گردشگری و سرمایهگذاری در غرب استان اصفهان را دارد.