به گزارش اصفهان زیبا؛ بیست‌وچهارمین نشست گپ‌وگفت اصحاب رسانه با مدیران شهری هم‌زمان شد با 26 خرداد، روز نکوداشت تخت‌فولاد تا ابراهیم عمرانی، مدیر این مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی در باغ طوبی با یک نشست خبری پذیرای خبرنگاران باشد.
در این مجموعه کم‌نظیر مشاهیر، شاعران، نویسندگان و صاحبان اصناف و مشاغلی دفن شده‌اند که به ارزش این سرزمین افزوده و آن را به‌عنوان دومین و بزرگ‌ترین قبرستان جهان اسلام بعد از وادی‌السلام مبدل کرده است.
مدیر مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت‌فولاد به رخدادی که برای اولین بار در این مجموعه رقم خورده است اشاره کرد و گفت: امسال برای اولین بار نکوداشت تخت‌فولاد در شهر اصفهان و در مؤسسه همشهری تهران برگزار می‌شود.
برگزاری ویژه‌برنامه‌ای در عمارت سعدی؛ روز جمعه
عمرانی با تشریح برنامه‌های نکوداشت تخت‌فولاد در اصفهان خاطرنشان کرد: روز جمعه در عمارت سعدی ویژه‌برنامه‌ای با حضور شهرداران نجف و کوفه برگزار خواهد شد که درصدد هستیم تا خواهرخواندگی تخت‌فولاد را با وادی‌السلام برقرار کنیم؛ همچنین در این روز از کتابخانه دیجیتال رونمایی می‌شود.
مدیر مجموعه فرهنگی، تاریخی و مذهبی تخت‌فولاد با اشاره به برگزاری شب شعر «تخت‌فولاد» گفت: در فراخوانی اعلام شد که شاعران فقط با موضوع تخت‌فولاد برای دبیرخانه شعر ارسال کنند. در همین راستا 98 اثر به دبیرخانه ارسال شد. مقرر شد که در آیین اختتامیه شب شعر تخت‌فولاد از هفت‌شاعر که اثر برتری ارائه داده‌اند تجلیل شود.
او اضافه کرد: آیین اختتامیه فراخوان ملی شعر تخت‌فولاد و معرفی آثار برتر با حضور شاعران ملی و شهری از جمله سعید بیابانکی، محمد شفیعی، قاسم صرافان، محسن ناصحی و استاد شاهزیدی برگزار خواهد شد.
عمرانی ادامه داد: آیین رونمایی از عکس‌خانه تخت‌فولاد، کتابخانه دیجیتال، گردشگری مجازی تکیه میرفندرسکی و برخی آثار هنری و مکتوب تولیدشده مرتبط با تخت‌فولاد در این ایام برگزار می‌شود.
توجه به گردشگری فردمحور در تخت‌فولاد
مدیر مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت‌فولاد با اشاره به گردشگری فـردمحوری گفت: در حال حاضر گردشگران تمایلی به حضور فردی در بقاها و ابنیه‌های تاریخی دارند که در این راستا گردشگری فردمحوری یکی از رویکردهای اصلی ما در حوزه گردشگری مجموعه تخت‌فولاد است.
عمرانی با بیان اینکـه متکی به قالب‌های تور گردشگری و بازدیدهای گروهی در تخت‌فولاد نیستیم و گردشگری فردمحور در دستور کار قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر پنجشنبه‌ها تورهای بازدید حضوری در تخت‌فولاد با حضور شهروندان و دانشگاهیان برقرار است.
او با بیان اینکه از سال ۱۳۶۳ دفن متوفی در این سرزمین ممنوع و باغ‌رضوان اصفهان به‌عنوان محل دفن مردگان جایگزین شد، تصریح کرد: بر این اساس حفظ داشته‌ها و هویت تاریخی این مجموعه، نخستین وظیفه‌ای که در دستور کار مدیریت شهری قرار است.
اجرای چهار رویکرد در تخت‌فولاد
عمرانی با اشاره به اینکه مجموعه تخت‌فولاد در این دوره مدیریت شهری با چهار رویکرد مدیریت می‌شود، گفت: حفظ جایگاه تاریخی نخستین رویکرد مجموعه تخت‌فولاد است.
او با بیان اینکه در تخت‌فولاد ظرفیت‌ها و جذابیت‌های گردشگری وجود دارد، خاطرنشان کرد: این مجموعه به‌عنوان دومین قبرستان بزرگ جهان اسلام از لحاظ وسعت شناخته می‌شود و همین موضوع دومین محوری است که آن را برای مدیریت شهری بااهمیت جلوه داده است.
مدیر مجموعه فرهنگی، تاریخی و مذهبی تخت‌فولاد، بافت جغرافیایی این مجموعه را به‌عنوان سومین رویکرد قلمداد کرد و گفت: اقدامات مختلف عمرانی‌فرهنگی برای تخت‌فولاد به‌عنوان منطقه‌ای محروم پیش‌بینی شده است تا بتوانیم گامی در راستای رشد و توسعه این مجموعه تاریخی برداریم.
او وجود مشاهیر، علما، شاعران و نویسندگان، اساتید و هنرمندان سینما و تئاتر را چهارمین محور این مجموعه فاخر برشمرد و تصریح کرد: اغلب شخصیت‌های ملی و فراملی در مجموعه تخت‌فولاد دفن شده‌اند که صاحب نام و شهرت ملی و بین‌المللی هستند.
عمرانی دعوت از مخاطبان، میزبانی شایسته و بهره‌مندی مناسب مخاطبان از این مجموعه را مبنای فعالیت مدیریت شهری در دوره ششم دانست و افزود: درصددیم با اجرای برنامه‌های فاخر بر غنای این مجموعه عظیم و تاریخی بیفزاییم.
جمع آوری دوهزار سند تاریخی برای راه‌اندازی موزه کتابخانه
اما جمع آوری دوهزار سند تاریخی برای راه‌اندازی موزه کتابخانه دیجیتال تخت‌فولاد از موضوع‌های دیگری بود که در لابه‌لای سخنان عمرانی قرار گرفت.
او در این خصوص گفت: در دوره ششم مدیریت شهری، راه‌اندازی کتابخانه دیجیتال تخت‌فولاد در دستور کار قرار گرفت؛ چراکه این مجموعه سرشار از اسناد هویتی و تاریخی است.
مدیر مجموعه فرهنگی، تاریخی و مذهبی تخت‌فولاد با اشاره به اینکه مدیریت‌های قبلی مجموعه پروژه‌های فرهنگی را آغاز کردند، تصریح کرد: در حال حاضر ما پیگیر و دنباله‌رو اقدامات مدیران قبلی هستیم تا اقدامات به سمت و سوی مقبولی برسد.
او با بیان اینکه تاکنون دوهزار سند هویتی تخت‌فولاد در قالب عکس، متن و فیلم بارگذاری شده است، گفت: درصددیم با راه‌اندازی موزه کتابخانه دیجیتال، منابع ارزشمندی از تخت‌فولاد را در اختیار پژوهشگران و محققان در قالب مجازی ارائه دهیم.
عمرانی، گردشگری مجازی را جزو اولویت‌ها و از الزامات این مجموعه برشمرد و افزود: در این راستا با یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان که سابقه‌ای درخشان در این عرصه داشته قراردادی برای عکس‌برداری از کل مجموعه تخت‌فولاد، تکایا و بقایا به‌صورت عکس‌های ۳۶۰درجه کروی به تعداد ۱۲هزار و ۶۰۰ عکس به امضا رسیده است.
او خاطرنشان کرد: در اولین اقدام و همکاری مشترک با این شرکت دانش‌بنیان، تکیه میرفندرسکی که به تعبیر ما عروس تکایای تخت‌فولاد است، به‌عنوان اولین مکان برای عکس‌برداری ۳۶۰درجه کروی انتخاب شد. در این راستا اسناد و عکس‌های آن تا پانزدهم تیرماه در سایت بارگذاری و رونمایی می‌شود؛ همچنین عکاسی تکیه مادرشازده و بابارکن‌الدین نیز انجام شده و به مرور در سایت مربوط بارگذاری خواهد شد، این اقدام قطعا تراز تخت‌فولاد را در سطح کشور بالا خواهد برد.
مستندسازی سنگ قبور
مدیر مجموعه فرهنگی، تاریخی و مذهبی تخت‌فولاد با اشاره به اینکه اطلاعات دقیقی از قبور تخت‌فولاد نداریم، خاطرنشان کرد: بعد از سال ۱۳۸۰ که احیای تخت‌فولاد در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفت، حدود ۱۰۰هزار سنگ قبر در تخت‌فولاد وجود داشت؛ اما یقینا تعداد متوفیان دفن‌شده در این پهنه تاریخی، بیش
از 300هزار نفر است.
عمرانی اضافه کرد: کار مطالعاتی نیز در این زمینه انجام و مستندسازی سنگ قبور نیز در دستور کار قرار گرفت تا اهداف مختلفی را در این راستا دنبال کنیم.
او درباره اهداف مستندسازی سنگ‌های قبور تخت‌فولاد گفت: خوانش متن‌های روی سنگ قبر، عکاسی از تمامی سنگ‌های قبور، همچنین مردم‌شناسی ادوار تاریخی بر اساس سنگ‌های قبور، ثبت و ضبط موقعیت جغرافیایی و مختصات قبرها، ثبت شکل و ظاهر قبور و همچنین پوشش گیاهی تکایا از جمله اهداف مستندسازی است.
عمرانی اضافه کرد: برای دانشجویان دانشگاه هنر اصفهان به‌عنوان همکار در کنار مجموعه تخت‌فولاد، تکیه فیض‌علیشاه جنب خیابان فیض به‌عنوان نقطه پایلوت طرح مستندسازی سنگ قبور تخت‌فولاد انتخاب شد.
مدیر مجموعه فرهنگی، تاریخی و مذهبی تخت‌فولاد با بیان اینکه درصددیم هویت تخت‌فولاد را به باغ‌رضوان و آرامستان‌های سطح شهر و حتی کشور انتقال دهیم، گفت: در این راستا پیش‌نویس سند همکاری میان مجموعه فرهنگی، مذهبی و تاریخی تخت‌فولاد با سازمان آرامستان‌های شهرداری اصفهان تحت نام «هم‌آیینه» آماده شده و به‌زودی امضا می‌شود.
او با اشاره به وجود تشت‌های کوچک سنگی روی قبور تصریح کرد: گذشتگان این تشت‌ها را به‌عنوان مأمنی برای تغذیه پرندگان قرار دادند که از سنت‌های حسنه ماندگار در تخت‌فولاد است و می‌تواند مایه خیر و برکت برای متوفی باشد.
عمرانی با بیان اینکه در قالب سند انتقال هویت تخت‌فولاد به آرامستان‌ها، هفت محور را تعیین کرده‌ایم، گفت: شکل و محتوای سنگ قبور، نام‌گذاری خیابان‌ها و … نیز از جمله محورهاست.
اجرای طرحی با نام گذر شهدا
مدیر مجموعه فرهنگی، تاریخی و مذهبی تخت‌فولاد خاطرنشان کرد: اجرای طرحی با نام گذر شهدا، حدفاصل تکیه کازرونی تا تکیه حاج‌آقا رحیم ارباب، اقدامی است که می‌تواند باعث جذب و جلب زائران گلستان شهدا به تخت‌فولاد شود. این طرح فاصله میان تکایای تخت‌فولاد با منطقه لسان‌الارض را کاهش می‌دهد. در همین راستا احداث خیابان فیض میان گلستان شهدا و تخت‌فولاد در دستور کار قرار گرفته است.
عمرانی با بیان اینکه بیش از ۸۰۰ عکس در عکس‌خانه تخت‌فولاد در معرض دید عموم قرار دارد، بیان کرد: گنجینه اسناد و اشیا نیز در محل باغ طوبی مستقر خواهد شد.
او اضافه کرد: گنجینه سنگ و حجاری، گنجینه آواها و نماها و خط خوش‌نویسی نیز در مرحله شناسایی آثار قرار دارد که تا پایان سال رونمایی می‌شود.
او گفت: تقویت روشنایی، بهسازی پیاده‌روها و اقدامات فرهنگی در این گذر انجام شده است؛ همچنین مزار بابا فولاد حلوایی که از بزرگان اصفهان بوده و به‌نوعی وجه تسمیه تخت‌فولاد به روایتی از نام این شخصیت است، به دلیل قرارگرفتن در محوطه ملکی اداره مخابرات استان، مغفول واقع شده بود که در این راستا بر اساس تلاش‌های انجام‌شده و توجه مدیرکل اداره مخابرات استان و مدیرعامل شرکت مخابرات کشور، تسهیلاتی برای آن پیش‌بینی و طراحی‌ها برای بقعه این عالم بزرگوار با همکاری سازمان نوسازی شهرداری آغاز شد؛ همچنین به‌زودی ساخت بقعه آن در دستور کار قرار می‌گیرد.
مدیر مجموعه فرهنگی، تاریخی و مذهبی تخت‌فولاد با اشاره به اینکه بقعه میرزارفیعای نائینی و علامه مجلسی نیز روبه‌روی گلستان شهدا، کنار باند پرواز نیروهای نظامی قرار دارد، تصریح کرد: سامان‌دهی این دومجموعه به‌دلیل مرمت و بازسازی از دیگر دغدغه‌های مجموعه تخت‌فولاد بوده که در دستور کار قرار گرفته است. در این راستا با نگاه خاص و توجه سردار حاجی‌زاده، فرمانده هوافضای کشور، توافقی بین مجموعه تخت‌فولاد و نیروهای نظامی انجام شد تا سازمان نوسازی شهرداری برای مرمت بقعه اقدام کند.
او اضافه کرد: زمانی را برای بازبودن مسیر تردد به سمت این بقعه برای رفـاه حال علاقه‌مندان به حوزه گردشگری و رجال شناسی پیش‌بینی کردیم.
عمرانی تأکید کرد: در تخت‌فولاد گنجینه موزه‌ای وجود نداشت که در این راستا سعی کردیم به‌دلیل اهمیت موضوع پنج‌گنجینه موزه‌ای را طراحی کنیم. عکاس‌خانه تخت‌فولاد شامل گنجینه عکس، گنجینه اسناد و اشیا، گنجینه سنگ و حجاری، گنجینه آواها و نماها و در نهایت گنجینه خط خوش‌نویسی طراحی شده است.
او با اشاره به وجود سنگ‌های غیرمجاز در تخت‌فولاد گفت: 350سنگ قبر غیرمجاز به لحاظ جنس و شکل در این مجموعه مقدس وجود داشت که سامان‌دهی 130 سنگ قبر با هماهنگی صاحبان متوفی در دستور کار قرار گرفت.
مدیر مجموعه فرهنگی، تاریخی و مذهبی تخت‌فولاد، حفظ داشته‌ها و هویت تخت‌فولاد را مهم‌ترین موضوع در مجموعه تخت‌فولاد برشمرد.
عمرانی با بیان اینکه حفظ داشته‌ها و میراث فرهنگی و هویتی تخت‌فولاد از اهداف اصلی است، خاطرنشان کرد: در این خصوص دانشگاه تهران با محوریت دکتر عربستانی وارد کار شده است.
او تصریح کرد: در تخت‌فولاد تنها آب‌انبار زنده شهری وجود دارد که در سال‌های اخیر از این آب‌انبار به‌دلیل استفاده از آبیاری پوشش گیاهی سطح منطقه و به دلیل تردد کامیون‌ها، برای بحث آبیاری، صدمات و آسیب‌هایی به عرصه وارد شده بود؛ لذا با کمک شایانی که از سوی مدیر منطقه 6 شهرداری و همچنین معاونت خدمات شهری شهرداری اصفهان صورت پذیرفت، امروز در حاشیه این مجموعه منبع تأمین آبی برای آبیاری پوشش گیاهی منطقه درنظر گرفته شد و بر این اساس تنها آب‌انبار زنده شهری در تخت‌فولاد دوباره احیا و به کاربرد اصلی خود بازگشت.
تخت‌فولاد نام قبرستان قدیمی شهر اصفهان است که به نام‌های لسان‌الارض و بابارکن‌الدین و خاشعی نامیده می‌شده است. قدمت این گورستان از قرن چهارم هجری تاکنون است. گورستان تخت‌فولاد با مساحت تقریبی ۷۵هکتار در حاشیه جنوبی رودخانه زاینده‌رود اصفهان و در انتهای یکی از محورهای تاریخی شمالی‌جنوبی شهر واقع شده‌است.
