به گزارش اصفهان زیبا؛ «روش‌های تأمین مسکن، موانع پیش رو و ارائه راهکار در بافت‌های فرسوده» عنوان هشتمین نشست از سلسله نشست‌های بازآفرینی شهری بود که به ابتکار «دبیرخانه انتقال تجربیات بازآفرینی منطقه 2 کشور» برگزار شد.
ریاست این دبیرخانه به مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان سپرده شده و فعالیت‌های مختلفی دارد که یکی از آن‌ها برگزاری مرتب سلسله‌نشست‌های بازآفرینی شهری است.
این نشست‌های تخصصی از بهمن‌ماه 1401 آغاز شده و هر هفته پنجشنبه‌ها برگزار می‌شود. در گزارش پیش رو گزیده‌ای از صحبت‌های مهندس سیده‌پروانه غضنفری، مدیر اداره راهبری دفتر توسعه محلی سازمان نوسازی تهران را می‌خوانید.
رمز موفقیت در نوسازی بافت فرسوده چیست؟
اهمیت توسعه پایدار شهری از این جهت است که در کنار موضوعاتی مانند ایمنی و تاب‌آوری، مسئله همه‌شمول‌بودن هم به‌شدت موردتوجه است؛ چراکه زمانی می‌توان گفت در حوزه نوسازی بافت فرسوده موفق بوده‌ایم که توسعه متوازن باشد.
در حال حاضر 43 درصد نوسازی در حوزه پلاک‌های فرسوده محقق شده است؛ اما نمی‌توان ادعا کرد در حوزه اجتماعی، خدمات، اقتصادی و فرهنگی هم 43 درصد نوسازی داریم. در نتیجه موضوع ارتقای کیفیت محیطی محقق نمی‌شود و تمام انرژی که برای بسته‌های تشویقی ذیل موضوع مسکن تعیین می‌شود، به هدر می‌رود.
توسعه درونی شهر؛ راهکاری برای رشد تهران
از توسعه درونی شهر برای تعامل دوسویه استفاده کرده‌ایم. از یک‌سو دیگر تهران جایی برای رشد نداشت. از بالا به کوه و از پایین به فلات قسمت جنوبی شهر محدود می‌شد و از سمت شرق و غرب هم شهر تا جایی که امکان داشت به‌صورت افقی، رشد پیداکرده بود؛ بنابراین موضوع استفاده از ظرفیت‌های بافت فرسوده به‌عنوان توسعه درونی شهر را در دستور کار قرار دادیم.
این کار به این خاطر بود که ظرفیت موجود در این بافت وجود داشت و همچنین تأمین هزینه‌های زیرساخت را هم از روی دوش دولت برمی‌داشت؛ درعین‌حال هم معضلات محیطی و کاهش مخاطرات اجتماعی برای ساکنان این محله‌ها را کاهش می‌داد، تاب‌آوری در برابر بلایای طبیعی را افزایش می‌داد و موضوع ارتقای کیفیت مسکن و خدمات را محقق می‌کرد.
درس آموخته‌ها از تجارب جهانی
نزدیک به 70 درصد از مسکن انگلستان از طریق استحصال اراضی فرسوده شهری تأمین شده است.
راهکارها در این زمینه عبارت‌اند از: مخالفت با مداخله بیش‌ازاندازه دولت، مخالفت با اجرای پروژه‌های بزرگ‌مقیاس، کنارگذاری استانداردهای ساختمانی بالا، ارتقای توان مالی دولت‌های محلی و ظرفیت‌سازی در آن‌ها از طریق تمرکززدایی مالی، تأکید برافزایش اشتغال، کاهش فقر و تأمین امکانات و زیرساخت‌ها و آموزش مردم به جای نوسازی صرفا فیزیکی، پرهیز از ساخت‌وسازهای تک‌عملکردی و تشویق ساخت پروژه‌ها با کاربری‌های متعدد و مختلط، ایجاد همبستگی و یکپارچگی میان همه نقش‌آفرینان شهری و سایر گروه‌های ذی‌نفع بر مبنای شراکت، اتخاذ رویکردهای کل‌نگر و مبتنی بر بهسازی درجا با ترکیب عواملی از قبیل اجتماعات محلی بسیج شده، تأمین مالکیت، دسترسی به تأمین مالی مسکن قابل تملک؛ همچنین جبران هزینه‌های زیرساخت‌ها همواره یک چالش عمده است.
راهکارها و مشوق‌ها
بسته‌های تشویقی نوسازی بافت فرسوده تهران شامل دو دسته هستند.
مشوق‌های مالی شامل بخشودگی عوارض صدور پروانه ساختمانی معادل 100 درصد، واگذاری رایگان بن‌بست‌هایی که در اثر تجمیع کارکرد خود را از دست می‌دهند به املاک مجاور، پرداخت تسهیلات بانکی، پرداخت ودیعه اسکان، کمک‌هزینه خدمات مهندسی، بخشودگی عوارض پذیره تجاری در غیر راسته‌های مصوب با لحاظ شرایط معادل 50 درصد، مشوق‌های ضابطه‌ای شامل ضوابط پیشنهادی بند 15 طرح تفصیلی (یک طبقه تراکم تشویقی، بخشودگی تأمین پارکینگ، امکان پیشروی طولی، مشوق برای پهنه‌های m مقیاس محله و ناحیه، احداث درب پارکینگ، یک طبقه تشویقی مازاد برای پروژه‌های پیشتاز).
هم‌اکنون از 160 هزار پلاک باقی‌مانده در شهر تهران 40 هزار پلاک یعنی معادل 25 درصد از پلاک‌های فرسوده مشکل سندی دارد.
ستاد بازآفرینی کلان‌شهر تهران اسفندماه سال گذشته برگزار شد و طی آن برنامه اقدام مشترک شهرداری و دولت برای سال 1402 مصوب و در آن مشخص شد که 867 میلیارد تومان برنامه زمانی سال 1402 باید در دستور کار دولت و شهرداری قرار گیرد.
وظیفه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان است که زمینه‌های تحقق‌پذیری آن را فراهم کند.
