به گزارش اصفهان زیبا؛ در میان برنامه‌های صداوسیما، «حسینیه معلی» چند سالی است که خود را به‌عنوان تجربه‌ای پیشرو در محتوای ایرانی‌اسلامی مطرح کرده است.
این برنامه که از شبکه سوم سیما پخش می‌شود، مداحان و مرثیه‌سرایان و پیرغلامان را گرد هم می‌آورد تا فرهنگ عاشورا و مصیبت کربلا را بزرگ بدارند. این مقاله، نقاط قوت و ضعف احتمالی «حسینیه معلی» را از منظری عینی بررسی خواهد کرد.
نقاط قوت
رویکردی تازه به برنامه‌سازی ایرانی‌اسلامی: «حسینیه معلی» نشان‌دهنده جهش چشمگیری در برنامه‌های دینی مرسوم تلویزیون ایران است. این برنامه با اتخاذ قالبی نوآورانه، مخاطبان وسیع‌تری را مجذوب خود می‌کند؛ از جمله بینندگان جوان‌تری که ممکن است با برنامه‌های متداول مذهبی نسبتی نداشته باشند.
این رویکرد بدیع، چشم‌انداز تازه‌ای به مراسم سوگواری امام‌حسین(ع) پدید می‌آورد و تأثیر عاطفی عمیق‌تری را در بین بینندگان ایجاد می‌کند.
حفظ و بازنمایی فرهنگی: این برنامه به دلیل اهتمام در حفظ و تجلیل از فرهنگ غنی مداحی و عزاداری ایران قابل‌تقدیر است. «حسینیه معلی» با ترکیب متنوع خود از مداحان و مرثیه‌سرایان مناطق مختلف کشور، چندوجهی بودن مناسک دینی ایرانیان را به نمایش می‌گذارد.
این برنامه با بهادادن به استعدادهای کمترشناخته‌شده و برجسته‌کردن ظرایف منطقه‌ای، به‌عنوان بستری برای شناخت تنوع و غنای فرهنگی در چشم انداز دینی ایران عمل می‌کند.
تبلیغ معارف اسلامی: «حسینیه معلی» فراتر از شایستگی‌های فرمی و هنری، نقش خود را به عنوان ابزاری برای ترویج معارف اسلامی و ارزش‌های دینی به خوبی ایفا می‌کند.
مرثیه‌ها و مداحی‌های ارائه‌شده در این برنامه حاوی پیام‌های عمیق ایثار، فداکاری و پایداری در برابر ظلم است. این آموزه‌های معنوی عمیقا با بینندگان همراه می‌شود و ارتباط قوی‌تری با باورها و احساس اجتماعی آن‌ها برقرار می‌کند.
توانمندسازی استعدادهای جوان: یکی از ستودنی‌ترین جنبه‌های برنامه، تلاش آن برای پرورش استعدادهای جوان در زمینه مداحی است.
«حسینیه معلی» با فراهم‌کردن بستری ملی برای مداحان نوپا، نه تنها نسل‌های جدید را به مشارکت با سنت‌های دینی تشویق می‌کند، بلکه تداوم این میراث فرهنگی گران‌سنگ را نیز تضمین می‌کند. این پرورش استعدادهای جوان نشانگر اهمیت سرمایه‌گذاری بر آینده مداحی ایرانی‌اسلامی است.
تقویت حس وحدت و اجتماع: در جامعه ایران که بعضا با چالش‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی مواجه است، «حسینیه معلی» نقشی محوری در اتحاد مخاطبان خود در زیر لوای مناسک دینی و ذکر جمعی ایفا می‌کند.
این برنامه فضایی را ایجاد می‌کند که در آن، بینندگان با پیشینه‌ها و زمینه‌های مختلف می‌توانند دور هم جمع شوند و از موانع جغرافیایی و اجتماعی عبور کنند. این احساس وحدت باعث تقویت همدلی و تقویت پیوند جمعی جامعه ایرانی می‌شود.
نقاط ضعف احتمالی
اتکای بیش‌ازاندازه به قالب غربی: یکی از ضعف‌های برنامه در اتکای آن به قالب برنامه‌های استعدادیابی غربی است. درحالی‌که ممکن است هدف برنامه از این کار، ایجاد جذابیت برای مخاطبان گسترده‌تر باشد، این رویکرد می‌تواند ناخواسته مضامین دینی ارائه‌شده را کم‌رنگ کند.
کنارهم قراردادن یک قالب غربی با محتوای ایرانی‌اسلامی ممکن است منجر به برخورد فرهنگی شود و بینندگانی را که به‌دنبال بازنمایی اصیل‌تری از مناسک دینی خود هستند، دلسرد کند. برقراری تعادل بین جذابیت معاصر و اصالت فرهنگی، برای حفظ یکپارچگی برنامه و ایجاد تجربه‌ای جذاب بسیار مهم است.
خروج از نظم و انضباط سنتی: مداحی سنتی ایران، نظم چشمگیری دارد که برآمده از حس احترام به مقدسات است. متأسفانه در مداحی معاصر، بعضا شاهد خروج از چنین انضباطی هستیم که مداحی را گاهی به ورطه ابتذال می‌کشاند. «حسینیه معلی» هم با چنین چالشی مواجه است.
برخی شلختگی‌های محتوایی، می‌تواند هدف مقدس برنامه را تحت‌الشعاع قرار دهد و از تأثیر احساسی آن بکاهد. دورشدن از احترام و نظم عمیقی که مشخصه مداحی‌های قدیمی است، ممکن است بینندگانی را که به‌دنبال تجربه‌ای اصیل و معنادارند، دچار بیگانگی کند.
با تأکید بر اهمیت نظم و انضباط سنتی، این برنامه می‌تواند قداست ایام عزا را حفظ و ارتباط معنوی عمیق‌تری با بینندگان خود ایجاد کند.
مبارزه برای ازآن‌خودسازی فرهنگی: آمیختگی مضامین ایرانی‌اسلامی با قالب‌های تلویزیونی مدرن یا پست‌مدرن (که غالبا بازتابنده فرهنگ سرمایه‌داری‌اند)، چالشی پیچیده برای «حسینیه معلی» است. دستیابی به یک «فرمِ اسلامی‌شده» مستلزم پایش دلالت‌های غربی و حفظ میراث ایرانی‌اسلامی است.
اگر این مسئله به‌صورت ماهرانه اجرا نشود، خطر ازهم‌گسیختگی و بی‌اصالتی را به‌همراه خواهد داشت و ناخودآگاه مخاطبان را از خود بیگانه می‌کند یا به آن‌ها آدرس غلط می‌دهد. تلاش برای بازنمایی اصیل فرهنگ ایرانی‌اسلامی در عین پذیرفتن عناصر معاصر، مؤلفه مهمی برای چنین برنامه‌هایی است.
خطر سلبریتی‌گرایی: گنجاندن ناخواسته فرهنگ سلبریتی در برنامه، ممکن است ناخواسته قداست و احترامی را که معمولا با رویدادهای دینی همراه است، تحت‌الشعاع قرار دهد. معرفی و ارتقای برخی افراد به‌عنوان سلبریتی در چارچوب مداحی، می‌تواند تمرکز را از ماهیت معنوی برنامه بردارد و فرهنگ سطحی‌گرایی و شوآف را ترویج دهد.
تأکید بر اخلاص و فروتنی مداحان و تغییر جهت به سوی پیام دینی، می‌تواند به اجتناب برنامه از تأثیر منفی فرهنگ سلبریتی کمک کند. این برنامه با تأکید بیشتر بر اهمیت دینی، می‌تواند ارزش‌های اصیل خود را تقویت و ارتباط با مخاطبان را تعمیق کند.
جمع‌بندی
«حسینیه معلی» بدون شک نشان‌دهنده تلاشی جسورانه برای پیوند مضامین ایرانی‌اسلامی با روش‌های معاصر برنامه‌سازی تلویزیونی است.
نقاط قوت برنامه، بازنمایی فرهنگ اسلامی، پرورش استعدادها و ترویج معارف دینی است؛ با این حال، این برنامه باید نقاط‌ضعف خود را برطرف کند تا ظرفیتش به‌عنوان یک رسانه قدرتمند برای بزرگداشت وقایع کربلا و تجلیل از فرهنگ مداحی ایران، به‌طور کامل شکوفا شود.
با اصلاحات بیشتر، «حسینیه معلی» این ظرفیت را دارد که به نقطه‌عطفی در برنامه‌سازی ایرانی‌اسلامی تبدیل شود و ارتباط ماندگارتری با بینندگان ایجاد کند و جوهره یک میراث غنی فرهنگی را حفظ کند.