به گزارش اصفهان زیبا؛ شکل و شمایل میدان‌های نبرد با گذشت زمان، دائم در حال تغییر است. از شمشیر و تیر و کمان گرفته تا خلق ماده منفجره و باروت و حالا صحنه پهپادها (که انسان به‌طور مستقیم در جنگ دخالت ندارد و از راه دور در حال نبرد است)؛ خود گواه همین موضوع است.
اگر پهپادها میدان نبرد در آسمان‌ها را شکل می‌دهند، نبرد روی زمین را به ربات‌ها بسپارید. می‌گویید امکان ندارد! کافی است نگاهی به تلاش‌های شرکت Boston Dynamics بیندازید تا خود ببینید که چگونه یک ربات می‌تواند مقابل انسان چالاک، همیشه بیدار و کارآمد باشد.
به‌راستی انسان‌ها کی می‌خواهند این عداوت‌ها را کنار بگذارند؟!اما این همه اشکال میدان‌های نبرد نیست. فکر می‌کردید همین تراشه‌ها هم میدانی برای عرض‌اندام شود؟ این همان میدان نبردی است که آمریکا و شرکایش در مقابل چین در آن قرار گرفته است.
آمریکا برای جلوگیری از پیشروی‌های روزافزون چین در عرصه تراشه‌ها، تحریم‌های مختلف را متوجه چین کرده است. بیایید ببینیم چه اتفاقی در حال وقوع است؟
چین می‌سازد؛ پس فناوری را از او بگیریم!
به گزارش Cepa شرکت هلندی ASML سازنده دستگاه لیتوگرافی (بخوانید ساخت) تراشه‌های پیشرفته تنها شرکتی در دنیاست که توانایی تولید چنین دستگاه‌هایی را دارد. دو دسته محصول در سایت این شرکت دیده می‌شود: دستگاه لیتوگرافی تراشه DUV و دستگاه لیتوگرافی تراشه EUV.
لیتوگرافی به معنی استفاده از نور برای چاپ روی سیلیکون است. به عبارت ساده‌تر از دستگاه لیتوگرافی تراشه برای ساخت ترانزیستور در ابعاد نانومتر روی ویفرهای سیلیکونی بهره گرفته می‌شود.
دستگاه‌های DUV این شرکت توانایی شکل‌دهی تراشه‌های پیشرفته را دارند؛ اما از دستگاه‌های EUV برای تولید تراشه‌های فوق‌پیشرفته استفاده می‌شود؛ تراشه‌هایی که در ابعاد کوچک قادر به انجام پردازش‌های بزرگ هستند (شاید چیزی شبیه هوش‌مصنوعی).
بیایید پیچیده‌اش نکنیم. دستگاه‌های EUV لبه فناوری هستند.شرکت ASML در سال 2018 توافق کرده بود که شرکت چینی SMIC را که سرآمد تولید تراشه در چین است، به دستگاه‌های EUV مجهز کند؛ یعنی شرکت چینی SMIC قصد داشت از ASML دستگاه EUV خریداری کند.
اما دولت هلند با فشاری که آمریکا به او وارد آورد، مستقیم وارد معامله شد و آن را فسخ کرد و قول داد که چنین معامله‌ای هیچ‌گاه صورت نگیرد. به عبارت دیگر آمریکا چین را از خرید دستگاه EUV تحریم کرد.
پایگاه خبری Cepa می‌گوید با امکانات داخل چین اگر SMIC بخواهد به چنین فناوری دست پیدا کند، حداقل هفت سال زمان نیاز دارد.
چین ضربه بزرگی خورده بود. شرکت چینی تولید تراشه‌های حافظه YMTC از رشد پیش‌بینی شده 60 درصدی خود به ناگاه رشدش را 7 درصد اعلام کرد. خود شرکت SMIC رقم 5 درصدی افت درآمد را تجربه کرد.
اما رشد تقاضا در حوزه تراشه‌ها روزبه‌روز در حال افزایش است؛ به همین دلیل این شرکت‌های چینی اعلام کرده‌اند با وجود مشکلات قصد دارند تا چهار سایت جدید تولید تراشه را راه‌اندازی کنند.
آیا چین تنها کشوری است که ضرر می‌کند؟
چین در دنیا لقب کارخانه دنیا را دارد. آمریکا و شرکای غربی‌اش به این موضوع اذعان دارند. اما معلوم نیست با چه هدفی دست به چنین ماجراجویی‌هایی می‌زنند.
جداشدن از چین شرکت‌های سازنده نیمه‌هادی غربی را هم آزار می‌دهد؛ برای مثال NVIDIA شرکت سازنده کارت‌های گرافیکی رایانه‌ها ادعا کرده به‌خاطر ممنوعیت فروش تراشه‌های هوش‌مصنوعی (AI) خود به چین ممکن است دچار ضرر 400 میلیون دلاری شود.
خود ASML هلندی که 15 درصد از درآمدش در چین محقق می‌شود، دچار ضرر و زیان می‌شود. علاوه بر این چین دست به مقابله به‌مثل می‌زند.
همان‌طور که اعلام کرده محدودیت‌هایی را روی صادرات گالیوم و ژرمانیوم اعمال خواهد کرد؛ فلزاتی که به طور گسترده در صنایع نیمه‌هادی استفاده می‌شود (دعوت می‌شود مقالاتی را هم در رابطه با Rare Earth materials بخوانید) یا اخیرا چین واردات از شرکت آمریکایی Micron را به دلایل نقص امنیتی محدود کرده است.
البته چین هیچ‌گاه مدرکی دال بر این موضوع ارائه نکرده است. گفته می‌شود شرکت میکرون 10 درصد از درآمدش از طریق چین محقق می‌شود که حالا در خطر است.
البته چین به همین جا هم رضایت نداده و صنایع دیگر از خمیر چوب گرفته تا صنایع مخابراتی را هدف مقابله‌به‌مثل خود قرار داده است. این جدال‌ها قطعا در آینده شدت هم خواهد گرفت.
آیا تحریم‌ها مانع خواهند شد؟
پایگاه Cepa گزارش داد که غربی‌ها قصد دارند تا با همسوکردن تلاش‌هایشان و ارتقای سطح تحقیقات و محصولاتشان به نبرد در این میدان جدید بروند.
در یک کنفرانس در بلژیک سیاست‌گذاران ژاپن، آمریکا و اروپا تأکید کردند که رقابت را کنار بگذارند و برنامه‌هایی را برای همسوکردن تلاش‌هایشان ارائه دهند.
تحریم‌ها و کنترل صادرات غرب تأثیرات منفی هم بر شرکت‌های چینی و هم شرکت‌های غربی داشته است. غربی‌ها اطمینان می‌دهند که می‌توانند در کوتاه‌مدت جلوی شتاب پیشرفت چین را بگیرند؛ اما قطعا فناوری چین به‌خصوص هوش‌مصنوعی در خلال این ماجراها استقلال بیشتری پیدا خواهد کرد.
نشانه‌های آن نیز پیدا شده است. به گزارش تلگراف، اواخر سال 2022 هواوی، غول فناوری چین، سندی را به ثبت رسانده که نشان می‌دهد قصد دارد از ماوراءبنفش برای چاپ تراشه استفاده کند. یعنی همان دستگاه‌های EUV شرکت هلندی ASML.
این فناوری تحت‌انحصار ASML با ارزش 208 میلیارد دلار بود. دستگاه‌های لیتوگرافی EUV آن قدر با ارزش است که لیشی شرینماخر، وزیر تجارت خارجه هلند آن را به مروارید تشبیه کرده و به مجلس آن کشور گفته که همه باید از آن حفاظت کنند.
هر کدام از این دستگاه‌ها در گزارش تلگراف عنوان شده که ارزشی بین 150 تا 300 میلیون دلار دارند. اندازه این دستگاه‌ها در قد و قواره یک اتوبوس است و به طور معمول هر کارخانه تراشه‌سازی به 9 تا 18 دستگاه از آن نیاز دارد تا بتواند خط تولید خود را راه‌اندازی کند.
از این دستگاه‌ها در حال حاضر شرکت‌هایی مانند اینتل، سامسونگ و TSMC تایوان استفاده می‌کنند. در ژانویه 2022 ایتل به تنهایی پنج دستگاه EUV سفارش داده است.
حالا هواوی پس از پشت سر گذاشتن عواقب تحریم‌های آمریکا روی برند گوشی‌های تلفن همراه و محروم‌شدنش از اندروید و همچنین جمع‌شدن تجهیزات مخابراتی‌اش از سیستم‌های مخابراتی انگلیس به درخواست بوریس جانسون در سال 2020، دوباره توانسته به روال عادی‌اش برگردد و ادعای ساخت دستگاه لیتوگرافی تراشه‌های EUV را مطرح کند.
