رشد افسارگسیخته قیمت‌ها اما با تسهیلات در نظر گرفته شده برای پروژه‌های مسکن ملی و آورده متقاضیان هم‌خوانی ندارد. در کلان‌شهر تهران 450 میلیون تومان، شهرهای بالای یک‌میلیون نفر جمعیت 400 میلیون تومان، مراکز استان‌ها 350 میلیون تومان و سایر شهرها 300 میلیون تومان وام برای ساخت مسکن ملی پرداخت می‌شود؛ همچنین این‌طور که شرکت عمران پرند اعلام کرده است، متقاضیان نهضت ملی مسکن باید طی هشت مرحله حدود 320 میلیون تومان آورده خود را واریز کنند.
درواقع متقاضیان باید هر مرحله 40 میلیون تومان به حساب مسدودشده خود نزد بانک مسکن واریز کنند. در ابتدای شروع طرح مسکن ملی قرار بر این بود که آورده متقاضی حدود 240 میلیون تومان باشد و بقیه به‌صورت وام پرداخت شود؛ ولی در حال حاضر دولت صحبت از آورده در حدود 300 میلیون تومان تا 350 میلیون تومان می‌کند.
مجموع تسهیلات 400میلیون‌تومانی برای متقاضیان مسکن ملی در اصفهان و از سوی دیگر آورده 300 تا 350 میلیون تومانی متقاضیان و پرداخت آن طی هشت مرحله در حالی است که به گفته مدیرگروه مالی مسکن هزینه ساخت هر واحد مسکن ملی در شرایط کنونی به 13 تا 14 میلیون تومان می‌رسد!
ساخت مسکن ملی زیرسایه رشد قیمت‌ها
قیمت مصالح ساختمانی روند افزایشی دارد و این هزینه‌ها روی قیمت تمام‌شده واحدهای مسکن ملی تأثیرگذار است. دبیر انجمن انبوه‌سازان مسکن کشور گفته است، طی این مدت قیمت یونولیت به دلیل افزایش قیمت مواداولیه سه برابر شده است و با ارائه‌نشدن از سوی کارخانه‌ها شاهد نایاب‌شدن یونولیت هستیم.
به گفته فرشید پورحاجت، قیمت هر مترمربع یونولیت در اندازه کوچک 70 هزار تومان بوده که اکنون به بیش از 220 هزار تومان رسیده است. ماه گذشته نیز علی اکبر الوندیان از اجرای افزایش حداقل ۳۵درصدی قیمت پایه سیمان خاکستری در انواع مختلف محصولات در بورس کالا خبرداد.
ضمن اینکه مرکز آمار در تازه‌ترین گزارش خود از افزایش هزینه کرایه ساعتی 60 نوع از ماشین‌آلات مورد استفاده در طرح‌های عمرانی خبر داده است. بر اساس گزارش مرکز آمار از «کرایه ماشین‌آلات مورداستفاده در طرح‌های عمرانی استان تهران-نیم‌سال اول 1401» میانگین هزینه کرایه ساعتی 10 مورد از ماشین‌آلات منتخب در نیمه نخست امسال نسبت به سال گذشته 81 درصد رشد داشته است.
متوسط کرایه ساعتی یک کامیون کمپرسی به ظرفیت ۱۰ تن با راننده، در نیمه اول سال گذشته، حدود ۲۱۵ هزار تومان بود؛ اما یک‌سال گذشته و به بیش از 400هزار تومان رسیده است. یا متوسط کرایه یک لودر در نیمه اول سال گذشته هر ساعت حدود ۳۱۰هزار تومان بوده که حالا بعد از یک‌سال به حدود 700 هزار تومان رشد یافته است.
شیب تند افزایشی در بخش خدمات حالا خود را در پروژه‌های بزرگ بیشتر نشان می‌دهد و روی قیمت ساخت مسکن تأثیر می‌گذارد. به گفته کریم داوودی، نایب‌رئیس انجمن انبوه‌سازان استان، قیمت آهن رشد 10درصدی و قیمت سیم و کابل رشد 5درصدی داشته است.
همچنین مهدی شیخ سجادیه، دبیر انجمن انبوه سازان اصفهان نیز از افزایش قیمت آهن و فولاد از 15 هزار تومان به 19 هزار تومان خبر داده است. در بین مصالح ساختمانی آن دسته از مصالحی که از محصولات پتروشیمی هستند نیز افزایش قیمت بیشتری را طی ماه‌های گذشته تجربه کرده‌اند؛ مانند انواع لوله و پلیمر که از مواد پتروشیمی هستند. به تمامی این موارد باید افزایش هزینه خدمات مهندسی را هم اضافه کرد.
بانک‌ها برای وام مسکن ملی همکاری نمی‌کنند!
با وجود این تفاسیر، ساخت واحدهای مسکن ملی به کندی پیش می‌رود. نکته اینجاست که هراندازه دوره ساخت این واحدها طولانی‌تر شود، به دلیل روند صعودی تورم هزینه ساخت مسکن نیز افزایش بیشتری خواهد یافت.
پرداخت تسهیلات برای پیشروی پروژه‌های مسکن ملی در شرایطی اعلام شده است که برخی بانک‌های عامل از پرداخت وام شانه خالی می‌کنند. در حالی مطابق قانون جهش تولید مسکن، ۲۷ بانک کشور باید طی یک سال اخیر ۳۶۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات به طرح نهضت ملی مسکن پرداخت می‌کردند که سهم ۲۰ بانک از این وام صفر است و به‌طورکلی ۵,۱درصد تسهیلات پرداخت شده است.
براساس اطلاعات شبکه بانکی، درمجموع طی یک سال منتهی به 31 شهریور امسال 27 بانک و مؤسسه اعتباری 18 هزار و 400 میلیارد تومان تسهیلات نهضت ملی مسکن را پرداخت کرده‌اند که با توجه به تکلیف 360 هزار میلیارد تومانی، 5.1 درصد از این تکلیف محقق شده است.
این در حالی است که عملکرد 20 بانک و مؤسسه اعتباری در پرداخت تسهیلات نهضت ملی مسکن طی یک سال (شهریور 1400 تا شهریور 1401) صفر بوده است. بر این اساس، بانک‌های سامان، کارآفرین، اقتصاد نوین، پاسارگاد، سینا، سرمایه، دی، آینده، شهر، گردشگری، خاورمیانه، ایران‌زمین، توسعه تعاون، رفاه، سپه، پست‌بانک، کشاورزی، صادرات و دو مؤسسه ملل و نور با وجود سهمیه قانونی، تسهیلاتی را در طرح نهضت ملی مسکن پرداخت نکرده‌اند.
بانک مسکن به‌عنوان بانک تخصصی بخش مسکن 63هزار میلیارد تومان سهمیه پرداخت وام در نهضت ملی مسکن داشته است. این بانک در بازه اشاره‌شده حدود 50 هزار میلیارد تومان تسهیلات طرح مذکور را امضا کرده که معادل حدود 80 درصد سهمیه تکلیفی است و طی این مدت این بانک 18 هزار و 300 میلیارد تومان تسهیلات نهضت ملی مسکن را پرداخت کرده است.
بانک ملی، ملت و تجارت نیز از شهریور سال گذشته تا شهریور امسال به‌ترتیب چهارمیلیارد تومان، 100میلیارد و هفت‌میلیارد تومان تسهیلات مسکن پرداخت کرده‌اند؛ دو بانک صنعت و معدن و توسعه صادرات ایران هم تنها بانک‌هایی بوده‌اند که تمام سهمیه تسهیلات تکلیفی خود را پرداخت کرده‌اند.
این بانک‌ها در مجموع 150 میلیارد تومان، یعنی هر کدام 75 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده‌اند. حسن محتشم، عضو هیئت مدیره انجمن انبوه سازان استان تهران، دلیل بی علاقگی بانک‌ها به اعطای وام طولانی‌مدت ساخت مسکن را تورم اعلام کرده است.
او گفته است: «باوجود اینکه بانک‌ها پول دارند، اما حاضر نیستند وام ساخت مسکن بدهند؛ این در حالی است که قانون جهش تولید مسکن آن‌ها را مکلف به اعطای ۲۰درصد از تسهیلات سالانه خود به بخش مسکن کرده است.»
معضل پرداخت وام مسکن ملی با اظهارنظرهای علی صالح‌آبادی، رئیس پیشین بانک مرکزی پیچیده‌تر هم می‌شود؛ آنجایی که صالح آبادی در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرده است: «نهضت ملی مسکن به مرحله پرداخت وام، نرسیده است.» او همچنین تأکید کرده است که بخشی از شرایط دریافت وام منوط به این است که فرد متقاضی باید آورده‌ای داشته باشد!
ساخت چهارمیلیون مسکن تا پایان دولت سیزدهم یکی از اصلی‌ترین شعارهای رئیس‌جمهور در دوران انتخابات بود. براساس اظهارنظرهای رئیسی باید سالانه یک‌میلیون واحد مسکن ساخته شود.
این‌طور که از اظهارنظرهای علیرضا قاری‌قرآن، مدیرکل راه و شهرسازی اصفهان، مشخص است، سهمیه استان اصفهان در چهار سال حدود ۲۰۳هزار واحد است و با این احتساب باید سالانه در اصفهان ۵۰ هزار واحد ساخته شود.
همین چندوقت پیش مهدی شاکران، کارشناس بازار مسکن، در گفت‌وگو با اصفهان‌زیبا اعلام کرد که سازندگان هنوز به‌طور جدی وارد پروسه ساخت مسکن ملی نشده‌اند.
با وجود افزایش هزینه‌های ساخت واحدهای مسکن ملی در شرایط تورمی و از سوی دیگر همکاری‌نکردن بانک‌ها برای پرداخت وام مسکن ملی، اماواگرهایی برای ساخت 50 هزار واحد مسکن ملی دراصفهان وجود دارد.
