به گزارش اصفهان زیبا؛ چند سالی است که اصفهان، دچار پدیده فرونشست شده است؛ البته بر سر میزان فرونشست و تأثیرش بر بناها، به‌خصوص بناهای تاریخی، اختلاف‌نظرهایی وجود دارد؛ اما زنگ خطری برای مردم و به‌خصوص مسئولان است که فکر جدی برای این مسئله بکنند.
برخی کارشناسان معتقدند فرونشست شبیه یک بیماری سرطانی است که اگر جلوی آن گرفته نشود، تمام اصفهان درگیر آن خواهد شد.
سال 95 بود که عبدالرسول جان‌نثاری، رئیس کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی وقت شورای اسلامی شهر اصفهان، در مصاحبه درباره معضل قطع جریان دائم زاینده‌رود گفته بود که در حال حاضر با قطع جریان زاینده‌رود، فرونشست و ویرانی، این آثار تمدنی را تهدید می‌کند و در همین خصوص فریدون اللهیاری، مدیرکل وقت میراث‌فرهنگی استان، در میزگرد تخصصی نشست علمی مقاوم‌سازی و پایش سازه‌های تاریخی که در دانشگاه اصفهان برگزار شده بود، به دغدغه میراث‌فرهنگی در حفاظت از آثار تاریخی اشاره کرد و گفت: در اصفهان با خطر فرونشست زمین حاصل از خشک‌سالی مواجه هستیم که در این زمینه نیازمند پژوهش‌های علمی و متقن درزمینه خطر فرونشست زمین در بافت‌های تاریخی حاصل از خشک‌سالی هستیم.
اما با گذشت بیش از پنج سال هنوز این نگرانی‌ها ادامه دارد؛ به‌گونه‌ای که محسن جاوری، باستان‌شناس و عضو هیئت‌علمی دانشگاه کاشان، به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «پدیده فرونشست، پدیده‌ای اقلیمی و جغرافیایی است که به دلیل خشک‌سالی‌های پیش‌آمده ممکن است رویه‌اش تا 10 سال یا بیشتر طول بکشد. بارندگی کافی رخ نمی‌دهد و لایه‌هایش شروع به خشک‌شدن می‌کند و از همه مهم‌تر، حفر چاه‌های عمیق برای به‌دست‌آوردن آب و تخلیه سفره‌های آب زیرزمینی نیز باعث ایجاد فرونشست می‌شود.»
جاوری با بیان اینکه آب‌های زیرزمینی یکی از منابع مهم در طبیعت و جزو ذخایر و ثروت ملی هر کشور به‌حساب می‌آیند، خاطرنشان می‌کند: «دولت‌ها باید برنامه‌ریزی‌های دقیقی برای تقویت سفره‌های آب زیرزمینی داشته باشند؛ برای مثال، حفر چاه در بسیاری از کشورها ازجمله ترکیه، نیازمند مجوز از بالاترین مقامات دولتی است؛ به همین دلیل تعداد چاه در این کشور بسیار اندک است؛ ولی در طول چند دهه گذشته تعداد زیادی چاه عمیق به‌صورت غیرمجاز و بدون نظارت در ایران حفر شده که مشمول سفره‌های آب زیرزمینی یا آب‌های فسیلی روی سطح است و تبخیر می‌شود.»
باستان‌شناس و عضو هیئت‌علمی دانشگاه کاشان بیان می‌کند: «برای رفع این مشکل در دوره ساسانی یا در دوران اسلامی، بند می‌ساختند و در برخی شهرستان‌ها چاه‌های جذبی حفر می‌کردند تا سفره‌های آب زیرزمینی را تقویت کنند؛ این در حالی است که در دوران معاصر آب‌هایی را که در دل زمین بود، به سطح زمین آوردیم. این آب‌ها تبخیر و خشک شد و پدیده فرونشست در بخش‌های مختلف به‌وجود آمد. این مسئله اجتناب‌ناپذیر است؛ به‌طوری‌که در بخش‌های جنوبی استان اصفهان و بخش‌های شمالی استان در محدوده کاشان و آران‌وبیدگل، فرونشست‌ها به‌صورت شکاف‌های عمیق به‌وجود آمده است.»
جاوری معتقد است که فرونشست، واکنش زمین است که ممکن است هرزمانی بر اثر خشک‌سالی ایجاد شود و اثراتی را به‌وجود آورد؛ ولی در زمان حاضر به دلیل تداخل‌های اشتباه انسانی در طبیعت، حفر چاه‌های غیرمجاز و تخلیه آب‌های فسیلی این پدیده سرعت پیدا کرده است.
او در این‌خصوص می‌گوید: «وقتی لایه‌های زمین آب خود را از دست می‌دهد، مخصوصا در پل‌های (تاریخی) پدیده درهم‌تابیدگی ایجاد می‌شود؛ مثل ظرفی که از گل درست کنید، بگذارید جایی خشک شده و دچار ترک شود، این پدیده در لایه‌های زمین هم پیش می‌آید و این خشک‌شدگی باعث نشست می‌شود که با پدیده فرونشست متفاوت است. غُصه زاینده‌رود و فرونشست زمین، انکارناپذیر است. نباید بگذاریم غصه ازدست‌دادن پل‌ها و بناهای تاریخی هم به آن اضافه شود؛ موضوعی که ارتباط مستقیمی با پدیده فرونشست دارد و اگر مسئولان استان، دیرتر از این بجنبند، فرونشست، آثار تاریخی را می‌بلعد.»
