به گزارش اصفهان زیبا؛ بخش نوزادان بیمارستان الزهرا پر است از صدای گریه‌های نوزادانی که در آغوش مادر جای گرفته‌اند یا به هر دلیلی تحت‌مراقبت هستند و امکان استفاده از شیر مادر را ندارند؛ نوزادی برای به‌دنیا‌آمدن عجله داشته و نارس پا به دنیا گذاشته است. دیگری بیمار است و نوزاد دیگر نیز به دلیل اینکه مادرش قادر به شیر‌دادن به او نیست، بی‌تابی می‌کند.
همه این اتفاقات، باعث شده است تا در سال‌های اخیر، بخشی به نام بانک شیر در این بیمارستان به راه بیفتد؛ بانکی که در آن شیرهای مادرانی که شیر مازاد دارند، جمع‌آوری و پاستوریزه و نگهداری می‌شوند تا به این واسطه نوزادی ناچار به استفاده از شیرخشک نشود.
سازمان بهداشت جهانی و صندوق بین‌المللی حمایت از کودکان سازمان ملل در سال ۱۹۸۰، بیانیه مشترکی را با این عنوان صادر کردند که هر زمان شیر مادر خود نوزاد در دسترس نیست، اولین و بهترین انتخاب، شیر مادر یک نوزاد دیگر است و امن‌ترین شیر در این شرایط، شیر آماده‌شده درجایی مثل بانک شیر مادران است.
این سازمان معتقد است که پیدا کردن جایگزین مناسب به‌جای شیر خشک و نجات کودکان نیازمند به شیر انسان و محروم از شیر مادر خود، از ضرورت‌های تأسیس بانک شیر مادر است؛ زیرا برخی کودکان ممکن است به دلایل مختلفی نتوانند از شیر مادر خود بهره‌مند شوند و به اهدای شیر توسط دیگر مادران نیاز پیدا کنند.
شیرهای موجود در بانک شیر معمولا برای نوزادانی استفاده می‌شود که دارای کم‌وزنی ، یعنی وزن کمتر از یک کیلو و ۵۰۰ گرم، یا نوزاد زودرس یعنی کمتر از ۳۷ هفته بارداری باشد و مادرشان به قدر کافی شیر نداشته باشد؛ همچنین در شرایطی که شیر مادر نوزاد به هر دلیلی مهیا نیست، از شیر مادری دیگر ممکن است استفاده شود.
تولدهای زودرس، شرایط بالینی شیرخوار مثل اختلالات متابولیسم، آلرژی و عدم تحمل فرمول شیر مادر خود، بیماری‌های عفونی مادر، نقص ایمنی و تغذیه خاص دارویی مادر، اختلال در رشد و کم‌وزنی، چندقلویی و ناکافی بودن شیر مادر، ابتلای مادر به سرطان پستان یا هر بیماری مسری دیگر و نارسایی یا قطع‌شدن شیر مادر ازجمله جامعه مورد هدفی است که سازمان جهانی بهداشت، برای بانک شیر در نظر می‌گیرد.
شیرها چگونه در اختیار نوزادان قرار می‌گیرند؟
بانک شیر در بیمارستان الزهرا نیز حالا دو سال است که راه‌اندازی شده است.
این‌گونه که کبری حیدری، مسئول بانک شیر مادر بیمارستان الزهرا (س) در گفت‌وگو با «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «استقبال از بانک شیر در این دو سال خوب بوده است و می‌توان گفت که روز رو به عقبی نداشته‌ایم. روال کار در بانک شیر به این صورت است که مادران سالم (ازنظر جسمی و روانی) که دارای شیر مازاد هستند، بنا به آموزش‌های که می‌بینند و تعهداتی که از آن‌ها گرفته می‌شود، بسته به توان خود، به میزان دلخواهی شیر به بانک اهدا می‌کنند. این شیرها از طریق شبکه‌های بهداشتی جمع‌آوری می‌شود؛ ضمن اینکه بیمارستان الزهرا نیز تحت شرایطی شیرها را از خانه‌‌ها نیز جمع‌آوری می‌کند. پس از ذخیره، شیرها فریز و پس‌ازآن یخ‌زدایی و پاستوریزه می‌شوند و نمونه‌ای برای کشت به آزمایشگاه ارسال می‌شود. درصورتی‌که نمونه‌ها مشکلی نداشتند، شیرها به نوزادان نیازمند اهدا می‌شوند که البته اولویت نیز با کودکان نارس و بیمار و بستری است. شیرها به بیمارستان‌های دیگر نیز ارسال می‌شود.»
به گفته او، چندقلوها، نوزادانی که به‌واسطه رحم اجاره‌ای به دنیا آمده‌اند یا حال بد دارند و بیمار هستند، می‌توانند از شیرهای اهدایی استفاده کنند. البته نیاز به شیر متفاوت است؛ ممکن است از یک سی‌سی شروع بشود تا مثلا به روزانه 12 سی‌سی برسد.
حیدری می‌گوید که به‌طور میانگین روزانه در بیمارستان الزهرا حدود دو تا سه لیتر شیر توزیع و این شیر به بیمارستان‌های دیگر نیز ارسال می‌شود: «مثلا ممکن است بیمارستانی ماهانه 40 لیتر شیر نیاز داشته باشد و بیمارستانی اصلا نیاز نداشته باشد. اهدای شیر شرایط مخصوص به خود را دارد و هر مادری نمی‌تواند شیر خود را به نوزاد دیگری ببخشد؛ مثلا اینکه «مادرانی که دارو مصرف می‌کنند یا خون دریافت کرده‌اند و تتو دارند، امکان اهدای شیر را ندارند. میزان دریافت شیر نیز بسته به وزن نوزادان و دیگر شرایط متفاوت است و یکسان نیست.»
به گفته او، تا به الان هزار لیتر شیر جمع‌آوری شده است و شیرهای اهدایی امکان نگهداری برای شش ماه تا یک سال را دارند؛ اما «معمولا خیلی زودتر از این بازه زمانی مصرف می‌شوند. این شیرها حکم دارو را دارند و باعث می‌شوند که جان بچه را نجات دهند و آن‌ها را از مصرف شیرخشک بازدارند.»
