به گزارش اصفهان زیبا؛ همه ما در طول زندگی نسبت به بعضی مسائل و امور نگران می‌شویم که اگر این نگرانی‌ها تبدیل به اضطراب و ترس شود و افکار و رفتارهای ما را تحت کنترل خود در آورد، تبدیل به نوعی اختلال به نام وسواس فکری و عملی می‌شود که باید هرچه سریع‌تر کنترل و درمان شود.
برای توضیح در این باره و درمان می‌توانید از نظریه جواد کاردانپور، محقق طب‌سنتی و بنیانگذار موسسه ایوان استفاده کنید:
انواع اختلال وسواس
-وسواس فکری: فکرهای تکراری که اغلب ناخوشایند و آزاردهنده‌اند.
-وسواس عملی: احساس اجبار و مقاومت‌ناپذیر به تکرار اعمال قالبی یا تشریفاتی
–وسواس فکری و عملی: ترکیبی از دو مورد بالا
اشکال مختلف وسواس
بیماری وسواس در افراد مختلف به شکل‌های متفاوتی ظهور می‌کند:
–کسانی که دچار تصاویر تکراری در ذهن هستند، این افراد آنچه را که در یک اتفاق یا حادثه شاهد بوده‌اند، مدام و تا مدت‌ها در ذهن خود مرور می‌کنند و همیشه از تکرار دوباره این اتفاقات می‌ترسند.
-افراد مبتلا به وسواس فکری دائم از موردی که ذهنشان را به خود مشغول کرده است، می‌ترسند. مثل کسی که از بیمار‌شدن می‌ترسد و برای پیشگیری از ابتلا به بیماری، خودسرانه دارو مصرف می‌کند ودچار سوء‌مصرف داروهای مختلف خواهد شد.
-ابتلا به تردید‌های وسواسی، نوعی دیگری از وسواس است که در آن فرد نسبت به کارها و اموری که در گذشته انجام داده است یا تصمیم‌گیری در مورد کارهای آینده، در شک و تردید است.
-در این میان افرادی هم هستند که دچار اعمال وسواسی بی‌اختیار هستند. این رفتارهای غیرقابل کنترل معمولاً ناشی از وسواس شک و تردید و اجبار به چک کردن مکرر است که فرد برای رها‌شدن از آنها و پیشگیری از آسیب‌دیدگی، کارهایی مانند چک کردن دائم قفل‌ها، کلیدها، شعله‌های گاز و… را مدام تکرار می‌کند.
-افرادی که دچار وسواس آلودگی و اجبار به شست‌وشو هستند، این افراد در شست‌وشوی دست و بدن و موارد دیگر دائم شک می‌کنند که مبادا بعد از شستن مکرر، باز هم اثری از آلودگی باقیمانده باشد.
-وسواس‌های مذهبی و اجبارهای مربوط به آن، که افراد مبتلا دارای وسواس‌هایی در مورد وضو‌گرفتن و نماز‌خواندن صحیح هستند.
علتهای زیادی برای گرفتارشدن انسان به وسواس مذهبی ذکر شده است که علت اصلی آن تقید بیش از اندازه و جاهلانه به رعایت تکالیف‌الهی است.
وقتی شخص از سویی انگیزه‌ای قوی برای انجام تکالیف، آن هم با کیفیت عالی دارد و از سوی دیگر، نمی‌داند چگونه باید آنها را انجام دهد، کارش به احتیاط بی‌جا کشیده می‌شود.
نام این احتیاطِ عملی بی‌جا، وسواس است و منشأ آن جهل به احکام است، حال آنکه چنین احتیاطی در واقع بی‌احتیاطی است و به تعبیر شیخ اعظم انصاری(رحمة‌الله‌علیه) در این موقعیت، احتیاط در ترک احتیاط است.
در هر صورت لازم است شخص گرفتار به وسواس، به سرعت برای درمان خویش اقدام کند؛ زیرا هرچه دیرتر شود، حالت وسواس در روحش ریشه می‌دواند و درمان سخت‌تر خواهد شد.
راه اصلی درمان وسواس به‌خصوص وسواس در انجام اعمال مذهبی، مراجعه به عالم دینی و یادگیری حکم دقیق مسائل شرعی است و در مقام عمل نیز به دستور شیطان اعتنا نکند. زیرا شیطان دوست دارد از او اطاعت کنند و اگر از شیطان نافرمانی کنند، دیگر سراغ فرد نمی‌رود.
دلایل بروز علائم وسواس
پدید‌آمدن وسواس ممکن است علتهای گوناگونی داشته باشد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
دلایل فیزیولوژیکی: مانند کمبود سروتونین و وجود عفونت در بدن
دلایل محیطی و روانی: مانند استرس زیاد در زندگی و عوامل شخصیتی
دلایل ژنتیکی: مربوط به سابقه خانوادگی است و احتمال مبتلا‌شدن افرادی که سابقه خانوادگی وسواس دارند، بسیار بیشتر است.
اختلالات وابسته به وسواس
اختلال بدریخت‌انگاری: اشتغال ذهنی با نقص تخیلی در ظاهر و چهره
اختلال ذخیره‌سازی و احتکار: جمع‌آوری موارد بی‌ارزش با تصور اینکه شاید روزی به‌کار آید.
اختلال کندن مو یا جویدن ناخن
اختلال آسیب‌زدن به پوست: این اختلال شامل: وسواس پوست‌کنی، خراشیدن، کندن و زخم کردن پوست به صورت تکراری و اجباری است.
وسواس از دیدگاه طب‌سنتی
از دیدگاه طب‌سنتی، اختلال وسواس، ناشی از سردی مغز یا به عبارتی دیگر ورود سودای ناصالح یا غیر‌طبیعی به مغز است که منجر به هجوم افکار و تصورات ذهنی ناخوشایند به صورت ناگهانی و بدون خواست و اراده به ذهن می‌شود.
این حالت به دنبال خود اضطراب، ترس و واکنش‌های فیزیولوژیکی را به همراه دارد که برای رهایی از این تنش و اضطراب و به آرامش رسیدن، یک سری اعمال تکراری و تشریفاتی انجام می‌شود.
از جمله عواملی که موجب تولید سودای غیر‌طبیعی و در نتیجه بروز علائم وسواس می‌شوند، عبارت‌اند از:
-دوری از یاد خدا
-مصرف قند و شکر سفید
-موسیقی تند و غمگین
-قرار گرفتن در معرض امواج الکترومغناطیسی
-گوجه و مشتقات آن
-سیب‌زمینی
-دیر خوابیدن
-غم و استرس
-خوابیدن بین‌الطلوعین و هنگام آفتاب
-تنها ماندن به مدت طولانی و به‌خصوص تنها خوابیدن
-مصرف مایعات زیاد
-مصرف سرکه و لبنیات و آب سرد(در ایام قاعدگی موجب حبس فضولات در بدن خواهد شد)
-ازدواج دیرهنگام.
تدابیر مؤثر در درمان وسواس
برای کنترل و مدیریت وسواس، می‌توان به انجام راهکارهای زیر اقدام کرد، اما باید توجه داشته باشید که بهبود شرایط، اول از همه وابسته به اراده شما و ممارست است:
-مصرف یک قاشق مرباخوری اسفند(صبح ناشتا و شب موقع خواب به مدت ۴۰ روز مداوم بدون فاصله) و سپس مصرف جوشانده سنا با عسل(۳ تا ۷ روز صبح ناشتا). این دستور را به مدت ۳ تا ۱۰ ماه می‌توان ادامه داد.
بعد از تمام شدن ۴۰ روز؛ مصرف اسفند، انجام فصد قیفال، فصد اکحل دست چپ برای تخلیه سودای اضافه موجود در طحال، یا حجامت عام(۳ مرحله) و بعد از آن حجامت سر(با مشورت طبیب حاذق) انجام شود.
-مصرف سیب‌قرمز(صبح ناشتا) و بوییدن آن
-خوردن ۲۱ عدد مویز(صبح ناشتا)
-مصرف انار به مدت ۴۰ روز(صبح ناشتا)
-مداومت در مصرف میوه به و بوییدن آن
-چکاندن روغن بنفشه کنجد داخل بینی(به مدت ۱۴ روز) و سپس همراه با آن انفیه مصرف شود.(تا تخلیه کامل فضولات مغزی)
-استفاده از نوره و سپس حنا به کل بدن
-گذاشتن مخلوط سدر و حنا به سر(هفته‌ای یک مرتبه به مدت دو تا پنچ ساعت)
-مصرف جوشانده بادرنجبویه
-دود کردن اسفند و کندر(هر روز)
-نوشیدن چای دارچین
-روغن‌مالی کل بدن با روغن زیتون و مصرف خوراکی آن
-مصرف جوشانده سنبل‌الطیب(به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه جوشانده شود) که سودابر قوی بوده به مدت یک تا دوماه مصرف شود. برای تأثیر بیشتر می‌توان اسطوخودوس هم به آن اضافه کرد.
-استفاده از عطرهای گرم مانند نرگس و یاس(شب‌ها قبل از خواب به پشت لب‌ها بزنید.)
-استفاده از اسپری گلاب به صورت و قرار دادن گل محمدی خشک‌شده داخل بالش
-مصرف شکرِ‌نیشکر(جایگزین قند و شکر سفید)که می‌توان آن را با پودر گل محمدی خشک‌شده مخلوط کرد.
-مصرف جوشانده شوید و عسل(در سه روز اول قاعدگی) که به دفع بهتر فضولات رحمی کمک می‌کند.
-مصرف کدو‌تنبل در وعده‌های غذایی(بهترین جایگزین برای سیب‌زمینی است).
-مداومت در مصرف انجیر
-حمام بسیار گرم با تعریق
-کوه‌پیمایی و مشاهده مناظر طبیعی
-ورزش روزانه(باید همراه با تعریق باشد.)
-ماساژ ملاج سر با روغن بادام شیرین(هرشب)
-جوشانده بنفشه با گل ختمی
-فصد اکحل دست راست و چپ(با نظر طبیب)
-مسواک با چوب مسواک روزی ۵ بار(هر بار ۱۰ دقیقه)
-مصرف دم‌کرده ترکیبی از بادرنجبویه، سنبل‌الطیب و بهار‌نارنج(روزی سه استکان)
انجام حجامت نقره در نوزادان و حتی بزرگسالان با مشورت طبیب حاذق.
توصیه‌های عبادی مؤثر در درمان وسواس
-تکرار زیاد ذکر حوقله: لا‌حول و لا‌قوه الا بالله‌العلی‌العظیم
-بعد از نماز صبح گفتن ذکر: آمنت بالله و رسوله و لا‌حول ولا‌قوه الا بالله‌العلی‌العظیم
-مداومت در گفتن لا‌اله‌الا‌الله
-روزه گرفتن
-اهتمام بر نماز اول وقت
-گفتن ذکر شریف «لا‌اله‌الّا‌الله»(در پنجشنبه اول و آخر ماه) و روزه‌گرفتن(چهارشنبه وسط هر ماه و روزه‌گرفتن ماه شعبان).
عوارض شایع داروهای پرمصرف
عوارض شایع فلووکسامین و کلومیپرامین، دو داروی پرمصرف در درمان وسواس بدین ترتیب است:
-عوارض گوارشی مانند: احساس تهوع، سوء‌هاضمه، یبوست یا اسهال، خشکی دهان
-احساس خواب‌آلودگی، ضعف، خستگی، سردرد و سرگیجه
-تغییرات خلق‌و‌خو اضطراب، پریشانی، بی‌قراری، فراموشی و احساس لرزش
-اختلال در خواب، تعریق بیش از حد، کاهش اشتها یا تغییر وزن ناگهانی، درد، احساس گزگز انگشتان، مشکلات جنسی، زنگ زدن گوش، ضربان‌نامنظم، آبریزش بینی یا خارش
-احساس برافروختگی، تعریق، بی‌خوابی و بی‌قراری، سفت شدن یا گرفتگی‌عضلات و پریشانی
-بروز علائم حساسیت دارویی از جمله: ضایعات قرمز و خارش‌دار پوستی، تنگی‌نفس و ورم صورت یا لب‌ها
-مشکل در دفع ادرار
-افزایش حساسیت پوست نسبت به آفتاب
-افزایش قندخون
-گزگز انگشتان، تغییر طعم‌ها در دهان، ریزش مو یا تعریق شدید و ضربان قلب نامنظم.