به گزارش اصفهان زیبا؛ سال‌هاست «ام.آر.آی» کاربرد زیادی دارد؛ اما گاهی برای برخی از مردم این پرسش پیش می‌آید که آیا تشخیص با این روش صحیح است و عوارضی برای بدن دارد یا خیر؟
پاسخ این‌گونه پرسش‌ها را از دکتر کیانوش جهانپور، کارآزمای سلامت و رسانه، جویا شدیم تا برای شما بازگو کنیم.
«ام.آر.آی» و کاربرد آن
«ام.آر.آی» روشی است که می‌توان با کمک‌گرفتن از آن، تصاویر بسیار دقیق و واضحی از اندام‌های درونی بدن به‌دست آورد.
«ام.آر.آی» مخفف کلمه لاتین (Magnetic Resonance Imaging) به معنی تصویربرداری با تشدید مغناطیسی و از بهترین تکنیک‌های تصویربرداری در دنیای پزشکی در تشخیص بیماری‌هاست.
جنس امواج مورداستفاده در«ام.آر.آی»
امواج مورداستفاده در «ام.آر.آی» از جنس امواج مغناطیسی است که عموما ضرری برای بدن ندارد.
تصویربرداری تشدید مغناطیسی یا «ام.آر.آی»، یک آزمون یا آزمایش تصویربرداری پزشکی غیر‌تهاجمی است که تصاویر دقیقی از تقریبا تمام ساختارهای داخلی بدن انسان، ازجمله اندام‌ها، استخوان‌ها، عضله‌ها و عروق تولید می‌کند.
اسکنرهای «ام.آر.آی» با استفاده از آهن‌ربای بزرگ و امواج رادیویی و تحلیل کامپیوتری، تصاویری از بدن ایجاد می‌کنند. بر‌خلاف اشعه ایکس، هیچ تشعشعی در «ام.آر.آی» تولید نمی‌شود.
این تصاویر، اطلاعاتی را بر اساس پروتکل‌ها و راهنماهای بالینی، مبتنی بر شواهد و مطالعات پزشکی در تشخیص وضعیت پزشکی و برنامه‌ریزی یک دوره تشخیصی و درمانی ارائه می‌دهد.
عوارض؛ آری یا خیر؟
آزمایش «ام.آر.آی» در صورت رعایت دستورالعمل‌های ایمنی مناسب تقریبا هیچ خطری برای بیمار معمولی ندارد.
باید بدانید میدان مغناطیسی قوی در «ام.آر.آی» به‌خودی‌خود مضر نیست؛ بااین‌حال ممکن است باعث اختلال در عملکرد دستگاه‌های پزشکی شود.
اگر برای «ام.آر.آی» از مواد حاجب استفاده شود، خطر واکنش آلرژیک در برخی افراد وجود دارد که معمولا خفیف است و با دارو کنترل می‌شود؛ همچنین برخی از بیماران، داخل اسکنر «ام.آر.آی» را به طرز ناراحت‌کننده‌ای کوچک می‌دانند و ممکن است دچار کلاستروفوبیا یا تنگناهراسی شوند.
گرم‌شدن یا حتی موارد معدود سوختگی (آسیب‌های حرارتی) از موارد مشکلات گزارش‌شده از سوی برخی بیماران بوده است.
برخی صدمه‌های جانبی ازجمله صدمه‌های ناشی از حوادث پرتابه (کشیده‌شدن اشیا به سمت اسکنر «ام.آر.آی»)، افتادن بیمار و کاهش شنوایی یا وزوز گوش هم گزارش شده است؛ اما به‌طورکلی عوارض جانبی مستقیم و غیرمستقیم «ام.آر.آی» نادر است.
ضرورت رعایت نکته‌های لازم
اگر چیزی در بدن شخص وجود دارد که آهن‌ربا را جذب می‌کند، نباید «ام.آر.آی» انجام دهد. ازآنجاکه فلز می‌تواند با میدان مغناطیسی دستگاه «ام.آر.آی» تداخل داشته باشد، همراه‌داشتن اشیای فلزی و الکترونیکی در اتاق «ام.آر.آی» مجاز نیست.
وجود فلز در بدن بیمار خطرناک است؛ زیرا فلز می‌تواند توسط آهن‌ربای قوی حرکت کند؛ حتی اگر حرکت نکند، اجسام فلزی، تصویر «ام.آر.آی» را مخدوش می‌کنند.
ضمنا خانم‌های باردار برای احتیاط لازم است قبل از انجام «ام.آر.آی» به پزشک خود اطلاع دهند؛ چراکه تأثیر مید‌ان‌های مغناطیسی بر جنین هنوز به‌خوبی شناخته نشده است.
نکته
توجه داشته باشید که نیاز تشخیص برای انجام «ام.آر.آی» باید با پزشک و بر اساس گایدلاین‌ها و پروتکل‌های تشخیصی باشد؛ نه درخواست بیمار یا غربالگری‌های فاقد شواهد علمی.
متأسفانه بر اساس ارزیابی و بررسی‌های میدانی انجام‌شده در سطح کشور، درخواست‌های انجام «ام.آر.آی» که بی‌مورد و غیرضروری هستند، کم نیستند.
باید با استانداردسازی و نظام سطح‌بندی خدمات، این‌گونه درخواست‌ها را علمی و استانداردسازی کرد.
به یاد داشته باشید که «ام.آر.آی» تنها یک وسیله تشخیصی تصویربرداری است؛ نه وسیله درمانی؛ درضمن تعدادی از مراجعان فکر می‌کنند از طریق تصویربرداری با «ام.آر.آی» تمام بیماری‌ها تشخیص داده می‌شود و تصورشان این است که باید «ام.آر.آی» از تمام بدن انجام شود؛ اما این مورد با واقعیت‌های پزشکی و سلامت هم‌خوانی ندارد.
چه‌بسا تعداد فراوانی از «ام.آر.آی»هایی که برای بیماران درخواست می‌شود، نیازهای القایی، غیرعلمی و غیر‌استاندارد است و نظام سلامت را با حجم زیادی از درخواست‌ها و ترافیک انجام «ام.آر.آی» مواجه می‌کند.
