به گزارش اصفهان زیبا؛ درآمد مالیاتی لوایح بودجه در سال‌های اخیر تحقق نسبتا مطلوبی داشته و درباره لایحه بودجه سال آینده نیز قابل‌تحقق به نظر می‌رسد. بیشتر درآمدهای مالیاتی از صنایع بزرگ تأمین می‌شود. این صنایع در سال‌هایی که کشور درآمد نفتی خوبی داشت و بخشی از این درآمد پس از هزینه‌‌کرد برای تأمین غذا و داروی کشور باقی می‌ماند، راه‌اندازی شده که سود‌ده نیز هستند.
درصدی از این سود به‌عنوان مالیات شرکت‌ها به دولت پرداخت می‌شود که بخش زیادی از درآمد دولت را تشکیل می‌دهد و به‌راحتی قابل‌محاسبه و وصول است. بخش دیگری از درآمد مالیاتی مربوط به بخش‌های خُرد اقتصاد مانند اصناف و مردم عادی و همانند آن است که تا حدودی دریافت شده اما بخش‌هایی مانند مالیات بر خانه‌های خالی پیش از این قابل‌تحقق نبوده و محقق هم نشده که البته با تصویب قوانین جدید این شرایط رفته‌رفته تغییر خواهد کرد.
باید توجه داشت مالیات‌ستانی امری عادی و مرسوم در دنیا و به این معنی است که افراد از بخشی از درآمد خود چشم‌پوشی کرده و در مقابل، دولت برای آن‌ها خدمات عمومی (آموزش‌وپرورش، بهداشت، خدمات قضایی و انتظامی و غیره) تأمین می‌کند. علت رشد درآمدهای مالیاتی در هر سال، تورم است؛ چون درآمد شرکت‌ها، اصناف و غیره رشد می‌کند. البته رشد درآمدهای مالیاتی دولت در لوایح بودجه بیشتر اسمی بوده، اما چون قوانین و پایه‌های مالیاتی گسترش یافته و دولت هم ملزم به تأمین حقوق و دستمزد کارکنان است، درآمدهای مالیاتی به‌خصوص عناصر بزرگ و اصلی وصول و هزینه شده است.
البته مالیات ماهیت ریالی دارد، بنابراین تنها از نظر پرداخت حقوق کارکنان می‌تواند جایگزین درآمدهای نفتی باشد، اما در ساختار توسعه‌ای کشوری مانند ایران نمی‌تواند چندان اثر توسعه‌ای و عمرانی داشته باشد؛ چون در این حوزه نیاز به درآمد ارزی داریم. در ایران مشکلی برای تأمین زمین و نیروی‌کار و ساخت‌وسازهای توسعه‌ای نداریم، اما ارز لازم برای واردات ماشین‌آلات برای ایجاد و توسعه صنایع و شرکت‌ها موجود نیست؛ بنابراین افزایش درآمد مالیاتی دولت اثر توسعه‌ای ندارد و تنها در اداره امور جاری می‌تواند تا حدی جایگزین درآمد نفتی شود.
دولت‌ها با اخذ مالیات بیشتر می‌خواهند امور جاری و روزمره را بگذرانند و شاید چاره‌ای هم جز این نداشته باشند، اما گرفتن مالیات بیشتر از صنایع و شرکت‌ها به‌معنای کاهش پس‌انداز آن‌ها و کاهش سرمایه‌گذاری‌ها در بخش خصوصی است. درباره بندهای مربوط به درآمدهای ارزی در لایحه بودجه سال 1403، چون عوامل مؤثر بر این درآمدها مانند فروش نفت و تحریم‌ها چیزی نیست که در کنترل تدوین‌کنندگان لایحه باشد، برنامه‌نویس بر اساس مفروضات خود ارقامی را تعیین کرده است.
اکنون چین تنها مشتری مهم نفت ایران است؛ اما وضعیت خرید نفت ایران از سوی این کشور نیز در کنترل برنامه‌نویسان لایحه نیست و باید امیدوار باشیم شرایط فعلی که چین نفت بیشتری از ایران می‌خرد، ادامه یابد. به‌دلیل ساختار خاص بازار جهانی نفت هرگونه پیش‌بینی درباره قیمت جهانی نفت اتفاقی است و رقمی که در لایحه ذکر شده، بر اساس اوضاع فعلی تنظیم شده است. به‌دلیل کم‌کشش بودن عرضه و تقاضای نفت در دنیا قیمت نفت به‌راحتی قابل‌تغییر است؛ بنابراین کار برنامه‌نویس لایحه بودجه در این بخش دارای اشکال نیست و به‌اندازه کافی دقت به خرج داده شده، بلکه مشکل از آنجا ناشی می‌شود که کشور درآمد نفتی که در گذشته داشته را ندارد و برنامه‌نویس نمی‌تواند این واقعیت‌ها را تغییر دهد.
چه دولت و چه مجلس، رسانه‌ها و مردم باید بدانند پیگیری و بحث‌وجدل زیاد درباره لایحه بودجه کمک زیادی به آن‌ها نمی‌کند. برای مثال دولت می‌تواند حقوق کارمندان و کارگران را اصلا افزایش ندهد و به‌زودی تورم بسیار کاهش یابد. یا اینکه می‌تواند 20 درصد افزایش دهد که در شرایط نرمال تقریبا 20 درصد تورم به‌دنبال دارد. افزایش 50درصدی حقوق نیز در شرایط متعارف فعلی تورم 50 درصدی به جامعه تحمیل می‌کند؛ بنابراین افزایش حقوق کارکنان دولت توسط تورم خنثی خواهد شد، اما لایحه بودجه می‌تواند برای سایر فعالان اقتصادی ازنظر پیش‌بینی تورم مهم باشد. بودجه 1403 انقباضی بسته شده، پس تورم بسیار شدیدی در انتظار کشور نیست، مگر اینکه اتفاقات سیاسی خاصی رخ دهد که منجر به افزایش نرخ ارز و کاهش درآمد نفتی شود و مشکلاتی به وجود آورد.
