به گزارش اصفهان زیبا؛ «نوروز، سمرقند و بخارا!»؛ ترکیب این سه واژه هوش از سر میراث‌دوستان می‌برد. دنبال دلیل برای سفر به ازبکستان می‌گردید؟! میراث فرهنگی مشترکی که حیرت‌انگیز است. جشن نوروز که پر از شادی، موسیقی و حرکات نمایشی است.
غذاهای خوشمزه و خوش‌قیمتی که ازبکستان را به بهشتی برای عشاق غذاگردی تبدیل می‌کند، مهمان‌نوازی گرم شرقی و هزار و یک دلیل دیگر! گزارش پیش رو، روایتی است از نشست بررسی پتانسیل‌های همکاری ایران و ازبکستان که البته روایت‌های منتج از دو سفرم به این کشور را هم چاشنی گزارش کرده‌ام تا اگر تصمیمی برای سفر در مسیر جاده ابریشم گرفتید، این گزارش یک راهنما ی ساده باشد.
ازبکستان برای گسترش روابط با ایران تلاش می‌کند. ایران هم، آغوشی گشوده و برای ثابت کردن بیش‌ازپیش برادری‌اش، لغو ویزای یک‌طرفه را انجام داده است. این نگاه جدید در روابط بین‌الملل به‌طور ویژه از زمان رئیس‌جمهور جدید این کشور، شوکت میرزایوف، آغاز شد و امسال با میزبانی از بیست‌وپنجمین مجمع عمومی سازمان جهانی گردشگری در سمرقند، در حوزه گردشگری بروز و ظهور بیشتری هم پیدا کرد .
سفیر ازبکستان: هدفمان توسعه گردشگری و روابط با ایران است
فریدالدین نصریوف (Fariddin Nasriev)، سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار جمهوری ازبکستان در ایران به زبان ازبکی صحبت‌هایش را آغاز کرد. در میان کلمات او، واژه‌های آشنای بسیاری می‌شنیدیم مثلاً «مهمانخانه» که برای هتل به کار می‌برند. «سیاح» که به گردشگر می‌گویند.
«عزیز مهمان‌لَر» که برای ما مهمانان عزیز به کار می‌برند! این واژه‌های آشنای فارسی، انگلیسی، عربی، ترکی، تاجیکی و ازبکی، شنیدن صحبت‌های او را جذاب‌تر هم می‌کرد! گوش دادن به صحبت‌های مردم در ازبکستان یکی از جذابیت‌های سفر است و این کاری بود که من نوروز سال گذشته انجام دادم و حتی عادت داشتم صبح‌ها پیش از رفتن برای صبحانه هتل، اخبار تلویزیون ملی‌شان را تماشا و سعی کنم مفهوم صحبت‌ها را با استفاده از واژه‌های آشنا درک کنم.
آقای سفیر بعد از خوش‌آمدگویی، از «همکاری‌های مشترک منطقه‌ای بین ازبکستان و ایران» تعریف و تأکید کرد: «همکاری‌های بین دو کشور بیش از بیش در حال گسترش است و درنتیجه بازدیدهای بلندپایه تفاهم‌نامه‌های برقراری ارتباط مستقیم بین سمرقند، اصفهان، همدان و بخارا امضا شده است. شرایط مساعدی برای انجام انواع تجارت و گردشگری در ازبکستان ایجاد شده است. مزایای گمرکی و مالیاتی و کمک‌های اعتباری و مالی در این زمینه در نظر گرفته‌شده و یارانه‌هایی برای ساخت هتل‌های جدید و جذب برندهای بین‌المللی به هدف افزایش جریان گردشگری لحاظ شده است.»
به روایت او، تعداد تخت‌های هتل‌ها در ازبکستان به 140 هزار تخت افزایش پیدا کرده، 70 مسیر جدید گردشگری را شناسایی و معرفی کرده‌اند و البته پرواز مستقیم میان ایران و ازبکستان هم دو بار در هفته انجام می‌شود.
اضافه شدن یک پرواز مستقیم دیگر، اتفاق خوبی است که امسال در حوزه گردشگری ایران و ازبکستان رخ‌داده است. تا پیش‌ازاین، فقط هواپیمایی زاگرس یک‌بار در هفته بین تهران و تاشکند پرواز می‌کرد. اما از نیمه امسال قشم‌ایر هم اضافه شد. صحبت‌هایی برای راه‌اندازی پرواز میان تهران، اصفهان یا شیراز و سمرقند هم انجام‌شده و امیدوارم روزی من و شمایی که این گزارش را می‌خوانید هم، اولین مسافران پرواز اصفهان-سمرقند باشیم!
از «پایتخت امپراتوری تیموری» تا «اسکی در جاده ابریشم»!
امید شادیو (Umid Shadiev) ، رئیس کمیته گردشگری جمهوری ازبکستان که زیرمجموعه وزارت اکولوژی، حفاظت از محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی محسوب می‌شود، به عنوان بلندپایه‌ترین مقام گردشگری این کشور، صحبت‌هایش را این‌گونه آغاز کرد: «صنعت گردشگری بخش استراتژیک اقتصاد ملی است. به رشد رفاه اجتماعی، ایجاد مشاغل جدید و تقویت روابط اجتماعی و بشردوستانه در جامعه کمک می‌کند. گردشگری نه‌فقط به ما اجازه می‌دهد تا با منابع مختلف، میراث فرهنگی و سنت‌های یکدیگر آشنا می‌شویم بلکه اولین گام به‌سوی افق‌های جدید همکاری در اقتصاد، تجارت، صنعت، علم، هنر و سایر زمینه‌ها را هم فراهم می‌کند.»
او ادامه داد: «معتقدیم گردشگری و سفر قابل‌اعتمادترین پل دوستی، همکاری و درک متقابل هستند. ازبکستان اقدامات بی‌سابقه‌ای را برای تبدیل بخش گردشگری به محرک توسعه پایدار این کشور انجام داده است. این کشور مرکز تاریخی و مروارید جاده ابریشم است که محل تلاقی فرهنگ‌ها و تمدن‌های جهانی محسوب می‌شود.»
به روایت شادیو، بیش از 8 هزار میراث فرهنگی در این کشور وجود دارد که 209 مورد آن‌ها بخشی از 4 شهر تاریخی هستند که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند.این مقام مسئول از قدمت 3 هزارساله شهرهای کهن این کشور یاد کرد و با اشاره به مثلث طلایی گردشگری این کشور (سمرقند، بخارا و خیوه) گفت: «سمرقند پایتخت باستانی امپراتوری تیموری است که در آن مجموعه باشکوه ریگستان، رصدخانه الغ بیک و مجموعه مهم مسلمانان امام بخاری وجود دارد. شهر افسانه‌ای بخارا با مجموعه نقش‌بندی و قلعه ارگ و خیوه، پایتخت خوارزمشاهیان با شهر باستانی ایچان کالا و شهر سبز بسیار برای گردشگران جذاب هستند.»
او در صحبت‌هایش، تاشکند، پایتخت ازبکستان را به‌عنوان پل ارتباطی شرق و غرب توصیف کرد و از اهمیت حفاظت از بناهای تاریخی در ازبکستان گفت. شادیو به چهارفصل بودن ازبکستان و جاذبه‌های طبیعی‌اش مانند کوه‌ها، غارهای اسرارآمیز، دریاچه آرال و دریاچه‌های فراوان دیگر هم اشاره کرد و بعضی از جاذبه‌ها را نام برد ازجمله: دره فراغنه و بهارش، مزارع اسطوخدوس در کوکند و جشن گل نمنگان و البته پیست اسکی جدید و معروف امیرسای (Amirsoy) که در غربی‌ترین ناحیه ازبکستان و نزدیک پایتخت قرار دارد. در اینترنت که جست‌وجو کنید به عبارت‌هایی مانند اسکی در جاده ابریشم (Ski the old Silk Road) که به این منطقه اشاره دارند، می‌رسید.
شادیو ادامه داد: «در قلب جاده بزرگ ابریشم، یعنی شهر سمرقند، یک مرکز توریستی مدرن شامل جدیدترین هتل‌ها، یک مرکز همایش‌ها و … ساخته شده و سمرقند در حال تبدیل‌شدن به مرکز گردشگری مهمی است که باعث می‌شود ما در منطقه حرفی برای گفتن داشته باشیم. به خاطر ساخت این مجموعه ما حالا مجهزترین مرکز مایس را در منطقه داریم.»
صحبت‌های او مرا به یاد اجلاس جهانی که امسال در سمرقند برگزار شد، انداخت؛شهرک جاده ابریشم با هتل‌های 4 و 5 ستاره و مراکز جذابی که دارد توانسته تا اینجا میزبان چند اجلاس مهم بین‌المللی در زمینه‌های گردشگری و انرژی باشد و این یک برگ برنده برای ازبکستان است که می‌تواند میزبانی از رویدادهای و همایش‌های بین‌المللی بیشتری را برعهده بگیرد.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش تأکید کرد: «ما وظیفه تقویت همکاری با ایران درزمینهٔ گردشگری را داریم. ایران قرن‌هاست که توجه گردشگران را به خود جلب کرده است. میراث فرهنگی برجا مانده از امپراتوری‌های باستانی مانند ایران آن‌قدر جذاب هستند که گردشگران بسیاری را جذب کنند. تاریخچه سفر میان ازبکستان و ایران هم به هزاره پیش برمی‌گردد. بی‌شک راه بزرگ ابریشم که کریدور بزرگ سفر بود، نقش ویژه‌ای در توسعه مبادلات تجاری، اقتصادی، علمی، فرهنگی و صنایع‌دستی بین کشورهای ما داشت. ازبکستان و ایران، پتانسیل‌های بکر و عظیمی در گردشگری دارند و ما نیاز به همکاری فعال‌تر در مقیاس بزرگ‌تری داریم. کمیته گردشگری ازبکستان آماده حمایت از پروژه‌های مشترک میان دو کشور است.»
بخارا گردشگران را مبهوت می‌کند!
ازبکستان در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران حضور بسیار پررنگی داشت. بخارا در این‌بین حضور بیشتری داشت و هیئت 30 نفره‌ای از این کشور برای حضور در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری ایران آمده بودند.
دلیل این حضور پررنگ در صحبت‌های باترجان شهریاروف (Botirjon Shakhriyorov) بارز بود.او که به زبان ازبکی صحبت می‌کرد، تصریح کرد: «امیدواریم روابط بین ایران و ازبکستان رشد بیشتری داشته باشد. ما همه فرهنگ و سنت و حتی زبانمان به هم شبیه است. حتی ایرانی‌ها و ازبک‌ها را که کنار هم بگذارید تفاوت زیادی هم به لحاظ ظاهری احساس نمی‌کنید. دانشمند بزرگ و برجسته (ابن‌سینا) که در بخارا به دنیا آمده، آرامگاهش در همدان است و همدان و بخارا در همین راستا پیمان خواهرخواندگی امضا کرده‌اند.»
او ادامه داد: «رئیس‌جمهور ما شوکت میرزایف در سفرش به ایران، بر ایجاد روابط بین دو کشور خیلی تأکید کرد. می‌دانیم ایرانی‌ها دوست دارند بخارا را ببینند و مردم بخارا هم علاقه دارند ایران را ببینند. بخارا موردعلاقه گردشگران است و از دیدنش مات و مبهوت می‌شوند! در بخارا میراث 2 هزارساله داریم و پای کلان، قلعه ارک، مقبره اسماعیل سامانی و مسجد عطاری جزو دیدنی‌های مهم این شهر محسوب می‌شوند. از همه شما دعوت می‌کنم به بخارا سفر کنید!»
به صحبت‌های او فکر می‌کنم و یادم می‌افتد که چه قدر بخارا اشتراکات جذابی با اصفهان و شهرهای مختلف ایران دارد؛ سردر مدرسه دیوان‌بیگی شما را به یاد سردر قیصریه می‌اندازد.
جایی به نام مسجد بالاحوض دارند که معماری‌اش شبیه به ایوان کاخ چهلستون است. در محلی به نام لبی‌حوض همیشه صدای موسیقی مخصوصا موسیقی ایرانی در رستوران‌ها به گوش می‌رسد. فروشگاه‌های مینیاتور هم همین حوالی هستند و حتی ممکن است به یاد جلفای نوی اصفهان هم بیفتید. مقبره اسماعیل سامانی هم در بخارا است و مقصد مهم عشاق زبان فارسی، معماری و میراث فرهنگی؛ خلاصه که بخارا کهن‌شهر جذابی است.
