به گزارش اصفهان زیبا؛ اندیشه احیای خیابان پیاده در دوره صفوی، در خیابان چهارباغ اصفهان با الهام از مسیر پیاده باغ ایرانی متبلور شد. شهر دوره مدرن در ایران شاهد خیابان‌های ممتد و مستقیمی شد که درخت‌کاری شده و در حاشیه آن‌ها، محلی برای پرسه‌زدن ایجاد شده بود. خیابان‌های باب‌همایون و ناصریه در تهران چنین بودند. با آغاز حکومت پهلوی اول، خیابان‌های عریض به‌سرعت جایگزین فضاهای شهری نظیر میدان، بازار، کوچه و… شد و اما امروز، عدم کارایی نظام حمل‌ونقل عمومی، استفاده از وسایل نقلیه شخصی را آن‌قدر مبارک نموده که استقبال عمومی برای جابه‌جایی به‌صورت پیاده، جز در حالت ضرورت، کمتر موردتوجه است. البته گذشته درخشان و کارکرد مناسب چهارباغ به‌عنوان پیاده‌راه بعد از گذشت سال‌ها، بازگشت دوباره به آن کارکردرا با توجه به مخالفت‌های زیاد به همراه داشت و باعث شد هویت پیاده‌راه به چهارباغ برگردد.
نخستین اقدام در زمینه جداسازی شدآمد سواره از پیاده در سال ۱۸۵۸ توسط شهرساز آمریکایی به نام اولمستد انجام گرفت. نخستین پیاده‌راه جهان از سال ۱۹۱۳ در بوئنوس آیرس اجرا شد. پیاده‌راه در محدوده تاریخی و مرکزی شهرهای اروپایی برای نخستین بار در منطقه‌ای محدود و محلی پس از جنگ دوم جهانی در مرکز شهر اسن آلمان راه‌اندازی شد و در پی آن پیاده‌راه‌های تاریخی تجاری بیشتر شهرهای تاریخی اروپا از پایان دهه ۱۹۵۰ تا سال ۱۹۷۵ ساخته شد.
در برخی شهرهای ایران چون تهران، تبریز، مشهد و شیراز نیز اقداماتی برای بازگشت به مفهوم پیاده‌راه انجام گرفته که عمده ملاحظات آن عبارت است از توجه به موقعیت مسیر در شهر به لحاظ ارزش فرهنگی و تاریخی و به دور از حضور اتومبیل، ایجاد شرایط و امکانات مناسب ازنظر کاربری‌ها، عوامل محیطی و نحوه دسترسی، توجه به مسائل اجتماعی به‌طوری‌که نظارت عمومی و امنیت فردی و اجتماعی را ارتقا بخشد. البته بعضی مواقع پیاده‌راه‌ها چندان کارکرد مناسبی که باید داشته باشند ندارند و بیشتر به یک پیاده‌رو مبدل شده‌اند.
پیاده‌رو و پیاده‌راه باهم متفاوت هستند
قوانین پیاده‌رو و پیاده‌راه با یکدیگر تفاوت دارند؛ به این صورت که پیاده‌رو برای عبورومرور افراد اعم از کودکان، افراد سالمند، خانم‌ها و آقایان است و گاهی موتورسوارها نیز در آنجا دیده می‌شوند؛ اما پیاده‌راه این‌گونه است که فقط عابران پیاده اجازه عبور از آنجا را دارند و هیچ موتور و یا وسیله نقلیه دیگری حق ورود را ندارد؛ مانند بازار. عبور فقط عابر پیاده با توجه به نیازهایی که یک عابر پیاده دارد، مسئله مهمی است که باید در پیاده‌راه‌سازی در شهرها به آن توجه شود؛ مسئله‌ای که گاهی از آن غفلت می‌شود و پیاده‌راه را از مسیر اصلی آن دور می‌کند.
انواع پیاده‌راه
انواع پیاده‌راه‌ها از دید محدودیت حرکت سواره به سه‌گروه دسته‌بندی می‌شوند:
1-پیاده‌راه‌هایی که هیچ وسیله نقلیه‌ای اجازه گذر در آن‌ها را ندارد،
2-پیاده‌راه‌هایی که بعضی وسایل نقلیه بسیار کم‌سرعت اجازه گذر از میان آن‌ها را دارد،
3- پیاده‌راه‌هایی که در ساعات ویژه‌ای از روز (معمولا عصرها) و یا روزهای ویژه‌ای از هفته یا سال اجازه تردد وسایل نقلیه را ندارد.
اندهی فضاهای پیاده‌راه این بوده که اهداف و عوامل کمی و کیفی به‌طور تقریبا مساوی دخالت دارند. برنامه‌ریزی و طراحی پیاده‌راه زمانی موفق خواهد بود که علاوه بر عوامل کالبدی، شرایط اجتماعی و فرهنگی و حتی الگوی روانی و رفتاری شهروندان نیز در نظر گرفته شود. البته بعد از اجرای پروژه پیاده‌راه‌سازی چهارباغ به‌عنوان یک پیاده‌راه مؤثر فرهنگی و اجتماعی اما بی‌توجهی طراحان به عوامل کالبدی، شرایط اجتماعی و فرهنگی و حتی الگوی روانی و فرهنگی شهروندان در این مسیر باعث برخی رفتارهای نامناسب فرهنگی و اجتماعی و کارکردهای نامناسب در بدنه چهارباغ شد که صدای منتقدان را بلند کرد. پیاده‌راه‌سازی در چهارباغ به نظر می‌رسد به ویژگی یک پیاده‌رو بزرگ بیشتر شبیه است و به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پیاده‌راه شهر اصفهان کارکردهای مثبتی از آن منعکس نمی‌شود.
وضعیت عمومی انواع پیاده‌روهای شهری
ساخت‌وساز مسیرهای پیاده‌روهای شهری باید به‌گونه‌ای باشد که برای عموم مردم قابل‌دسترس و برای همه افراد استفاده‌کردن از آن راحت و آسان باشد؛ به‌عنوان‌مثال برای افرادی که از ویلچر برای تردد استفاده می‌کنند، باید شرایطی باشد که این افراد هم بتوانند به‌راحتی از این قسمت‌ها استفاده کنند.
برای این افراد باید ارتفاع جداول کنار پیاده‌روها بر اساس استانداردهای ویژه‌ای طراحی شوند. ساخت‌وساز این قسمت‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که استفاده از آن برای کودکان، کوتاه‌قامتان و افراد معلول راحت و آسان باشد تا برای استفاده از آن به مشکل نخورند. این شرایط باید برای پیاده‌راه‌ها هم باید اجرایی شود. توجه به همه اقشار برای استفاده از پیاده‌راه باید موردتوجه طراحان شهری قرار بگیرد تا امکان استفاده از پیاده‌راه به بهترین شکل در شهر و در نقاط مختلف عملیاتی شود. شهر اصفهان به لحاظ تاریخی امکان گسترده‌کردن پیاده راه‌های زیادی دارد که می‌تواند جلوه زیبایی به شهر بدهد؛ پیاده‌راه‌هایی که کارکردهای زیادی برای شهروندان داشته باشد.
