استراحت میراثی نگرانی گردشگری
خانم لی مینایدیس (Lee Minaidis)، دبیرکل موقت سازمان شهرهای میراث جهانی از کانادا، ضمن اشاره به آسیبهایی که بحران پاندمی کرونا بر صنعت توریسم وارد ساخته است، یادآور شد این آخرین باری نخواهد بود که با چنین بیماریهایی روبهرو میشویم و در آینده باید برای مقابله با چنین وضعیتی آماده باشیم. او افزود: «امروز ما باید بر احیای گردشگری تمرکز کرده و استراتژیهایی اتخاذ کنیم تا این امر زودتر اتفاق بیفتد.» بااینهمه او خاطرنشان کرد که ترس از ابتلا به این ویروس در درازمدت ادامه خواهد داشت. یورگ هاسپل (Jorg Haspel)، رئیس کمیته ملی ایکوموس آلمان، ضمن بیان شمهای از سوابق همکاری ایکوموس آلمان با دولت محلی مسکو، گفت: «نیاز است تا فعالیتهای میراث جهانی در زمان این بحران هم ادامه یابد». او در پایان آرزو کرد که نتایج مثبتی از این رشته کنفرانسها حاصل شود و همکاریها در آینده نیز ادامه یابد.
نادژدا فیلاتووا (Nadezhda Filatova)، رئیس بخش میراث جهانی و همکاریهای بینالمللی انستیتوی فرهنگی لیخاچف، در سخنانش تحت عنوان «چالشهای جدید در زمان دنیاگیری کووید ۱۹»، به ارائه آماری از میراث جهانی در روسیه پرداخت. مطابق این آمار روسیه ۱۹ اثر فرهنگی و ۱۱ اثر طبیعی ثبت شده دارد. سپس او به بیان تأثیری که کووید ۱۹ طی ماههای مختلف بر میراث روسیه گذاشته، پرداخت. فیلاتووا در بخش دیگری از صحبتهایش به تأثیر کرونا بر دیگر کشورها اشاره کرد. او گفت که با توجه به حجم زیاد بازدیدکنندگان در دوران پیشاکرونا، این وقفه بهمنزله یک استراحت برای ماست.
میراث جهانی متعلق به همه مردم دنیاست
احسان محمدحسینی، باستانشناس و کارشناسارشد در بخش روابط بینالملل شهرداری تهران، تنها مهمان ایرانی این کنفرانس بود. محمدحسینی هم از اثرات کرونا بر کاهش بازدیدکنندگان سایتها و موزهها و کمبود درآمد ناشی از آن صحبت کرد و تحریمها را بهعنوان موضوعی که مشکلات دوصدچندان برای گردشگری کرونازده ایران ایجاد کرده، معرفی کرد. به روایت او، دو موضوع تحریم و کرونا اثرات منفی زیادی بر مرمت، حفاظت و نگهداری از میراث تاریخی ایران و بافتهای شهری داشتهاند. محمد حسینی به این موضوع اشاره کرد که خلوتشدن محوطههای تاریخی سبب شده تا جستوجوگران گنج فرصت خوبی برای غارت میراث و آسیب به بناهای تاریخی بیابند. او به تجارت غیرقانونی آثار عتیقه هم پرداخت و به موارد دیگری که کمتر دربارهشان صحبت شده است نیز اشاره کرد؛ مثلا اینکه تعطیلی بناها، باعث کمبود درآمد برای نگهداری و مرمت میراث شده و از سوی دیگر تهدیدهایی مانند افزایش حجم حشرات، حمله قارچ و کپک یا هجوم جوندگان را هم برای برخی از بناها رقم زده است.
محمدحسینی در بخشی از سخنانش به تاریخ کلانشهر تهران و میراث تاریخی و فرهنگی آن پرداخت و قدمت تهران را هزاره اول پیش از میلاد عنوان کرد؛ نکتهای که نشان از وجود بناهای تاریخی متعدد در تهران دارد. به روایت او، دوران کرونا و خلوتی ابنیه به شهرداری و میراث تهران امکان انجام عملیات مرمت بیشتری را در بناها داد؛ هرچند کمبودن سرمایهگذاران و بهرهبرداران بناهای تاریخی یکی از نقاط منفی این دوران بود.
او گزارش داد که مرمتگران و افراد فعال در امر بازسازی ابنیه از لحاظ رعایت پروتکلهای بهداشتی در وضعیت مطلوبی هستند. این باستانشناس ایرانی در پایان با تأکید بر اینکه میراث جهانی در سرتاسر دنیا متعلق به همه مردم جهان، فارغ از نژاد و دین و ملیت است، از همه شرکتکنندگان دعوت کرد با اتحاد در راه حفاظت از میراث تاریخی جهان و مقابله با اثرات منفی کرونا بر این حوزه، حرکت کنند.
ادامه کار حتی در شرایط کرونا
از دیگر سخنرانان این ویدئو کنفرانس، آدم واتروبسکی (Adam Watrobski)، ریاست معماری و میراث املاک سوقالجیشی از بریتانیا، ضمن تشبیه وضعیت تعلیق فعالیتها به زمان پس از جنگ دوم جهانی، به ارائه گزارشی درباره مرمت کاخ وست مینستر پرداخت. ادرین اتوود، مدیر اجرایی شرکت مرمت وست مینیستر از بریتانیا، هم پیشرفتهای حاصله در مرمت موزه و گالری هنری برایتون و کاخ وست مینستر را تشریح کرد. آناستاسیا گوسهوا(Anastasia Guseva)، عضو ایکوموس و رئیس آموزشگاه باستانشناسان جوان پارک میتینو از روسیه، هم به گزارشی درباره فعالیتهای مربوط در مسکو پرداخت. برپایه گفتههای او،منطقه مسکو دارای ۴۰۰ سایت باستانشناسی از اعصار پیشاتاریخی به بعد است. او همچنین درباره ابتکار برپایی آموزشگاه باستانشناسان جوان که در آن در کارگاههای آموزشی کودکان را با علم باستانشناسی آشنا میکنند، صحبت کرد. این کارگاهها پس از شیوع کرونا بهصورت مجازی برگزار میشوند.خانم دمت سوروجو هم به شرح مصائبی که کووید ۱۹ بر سر گردشگری ترکیه آورده است، پرداخت. او گفت: «تا ماه ژوئن بیشتر سایتهای تاریخی و موزهها تعطیل بودند و پس از ژوئن دوباره به فعالیت پرداختند؛ اما هنوز این فعالیت بهصورت طبیعی و مانند قبل نیست.»
او سپس به بیان تاریخچه اداره اجرایی بازرسی و حفاظت (KUDEP) که بهعنوان زیرمجموعهای از شهرداری استانبول در ۲۰۱۶ تأسیس شده است،پرداخت و کارنامهای از فعالیتهای این اداره، ارائه کرد. از جمله فعالیتهایی که سوروجو از آنها سخن گفت، برپایی کارگاههای آموزشی و برپایی سمپوزیومهای بینالمللی و آموزش مردم برای مرمت املاکشان پیش از رسیدن فصل سرما بود.
الکساندر اوربانسکی هم گفت که برای برطرفکردن مشکل مالی آنها به خیریهها متوسل شدهاند؛ سپس گزارشی از پیشبرد مرمت کلیسای سنت پتر و پاول، که مربوط به پتر یکم پادشاه روسیه است و همچنین عملیات مرمت فوارههای زولوتوی کولوس و کامنیی تسوهتوک (هر دو در مسکو) ارائه کرد.
نمایشگاه تجاری دنکمال در ایام کرونایی
ماریلا ریدل (Mariella Guseva)، مدیر پروژه نمایشگاه تجاری حفاظت و مرمت بناهای قدیمی دنکمال از آلمان، درباره پروژه نمایشگاه تجاری دنکمال تحت مدیریت خود صحبت کرد. در این نمایشگاه، غرفهداران به ارائه ترکیبی از صنایعدستی کاربردی درجه یک و ایدههای بلندپروازانه و تخصصی اشتغال دارند. در ۲۰۱۸ این نمایشگاه رکورد چهاردههزارو دویست بازدیدکننده و بیش از ۵۵۰ غرفهدار از بیست کشور جهان را پیمود. در ۲۰۲۰ دنکمال با توجه به شیوع کرونا استانداردهای بهداشتی را در بالاترین حد خود اتخاذ کرد. این مسئله سبب افزایش تعداد غرفهداران و برپایی رویدادهای تخصصی بیشتر در دنکمال شد. این نمایشگاه تجاری برای پیشگیری از شیوع، به ایجاد فاصله ۱/۵ متری، به حداقل رساندن سطح تماس و تمکین در برابر استانداردهای بهداشتی مبادرت کرد. ازجمله تصمیمهایی که در این راستا عملی شد، دیجیتالیکردن بلیت بازدیدکنندگان، استقرار سیستمهای تهویه نیرومند در سالنها، اتخاذ شیوههایی برای پرهیز از تجمع در غرفهها و اجباریکردن ماسک است. خانم ریدل میگوید: «اگرچه دنکمال امسال در حجم کوچکتری برگزار شد، در عوض بسیاری از شرکتها در این نمایشگاه مشارکت کردند.»