مـعاونــت خــدمــات شهری شهرداری اصفهان یک مجموعه عریض و طویل است که هفت سازمان، شامل سازمان آرامستان ها، مدیریت پسماند، ساماندهی مشاغل شهری و فراورده‌های کشاورزی، پارک‌ها و فضای سبز، خدمات موتوری، زیباسازی و آتش‌نشانی و همچنین چهار مدیریت بهینه‌سازی و تعمیرات و نگهداری، هماهنگی و نظارت خدمات شهری، بحران پیشگیری و رفع تخلفات شهری را در زیرمجموعه خود دارد. حسین امیری درباره حساسیت فعالیت این نهاد مهم می‌گوید: «رسالت خدمات شهری محدود به زمان یا مکان‌های خاصی از شهر نمی‌شود. ما وظیفه داریم خدماتمان را به‌صورت 24ساعته در شهر ارائه دهیم و شاید چون این روند به‌صورت روزانه و مکرر در حال انجام است، چنانکه باید از سوی شهروندان و مسئولان دیده نمی‌شود و خیلی عادی از کنار آن عبور می‌کنند؛ درحالی‌که کافی است تنها یک روز زباله‌ها در شهر جمع نشوند، فضای سبز آبیاری نشود، آب‌نماها نگهداری نشوند و… آن‌وقت وضعیت شهر به هم می‌ریزد.»
7600 نیروی فعال در حوزه خدمات شهری
«تعداد کارکنان زحمتکش معاونت خدمات شهری و سازمان‌های وابسته به آن به‌طورکلی بالغ‌بر 7600 نفر است که به‌صورت شبانه‌روزی فعالیت دارند تا خدمات شهر به‌موقع انجام شود.» این نکته را معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان بیان و تأکید می‌کند: «اصفهان همواره به‌عنوان یک شهر تمیز و زیبا معرفی‌شده و گویی «نظافت» به برندی برای این شهر تبدیل شده است. مدیریت شهری هم با توجه ویژه به این موضوع، اعتبارات و هزینه‌های فراوانی را برای نگهداری از شهر در نظر می‌گیرد؛ درحالی‌که مشاهده می‌کنیم در برخی کلان‌شهرها چنین حساسیتی درباره این مسئله وجود ندارد. مردم اصفهان نیز مطالبه گر و بافرهنگ هستند و بر تمیزی و نظافت شهر تأکید زیادی دارند.» او با اشاره به حساسیت مردم اصفهان در خصوص ساماندهی شهر، توضیح می‌دهد: «مثلا چند سال است که برای حل معضل کارگران فصلی در شهر در حال پیگیری هستیم و طرح‌های متفاوتی را هم برای این موضوع بررسی کرده‌ایم که متأسفانه عملی نشده‌اند. تا اینکه به‌تازگی یکی از شهروندان داوطلب شد و گفت حاضر است چند دفتر در سطح شهر دایر کند تا کارگران با مراجعه به این دفاتر به مشاغل موردنظرشان معرفی شوند. این شهروند معتقد بود که این کار هم باعث حفظ شأن اجتماعی کارگران و هم باعث حفظ چهره شهر می‌شود. شهرداری نیز با این پیشنهاد موافقت کرد؛ اما این کار نیازمند مجوز از دیگر نهادها و ادارات است که شاید چندان عملی نباشد.»
اجرای پروژه‌های بزرگ در سازمان میادین
سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فـــراورده‌هــای کشاورزی شــهــرداری اصفهان که به نام سازمان میادین هم شناخته می‌شود یکی از متولیان اصلی رسیدگی به معضلات مشاغلی است که بر اساس مصوبات قانونی در شهر ایجاد مزاحمت می‌کنند. معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان درباره اقدامات چشمگیر این سازمان درزمینه ساماندهی این مشاغل می‌گوید: «در حال حاضر در سازمان میادین پروژه‌های بسیار بزرگی در حال انجام است که برای آن‌ها بودجه‌ای بیش از بودجه سه منطقه هزینه شده است. ازجمله این پروژه‌ها احداث تالارهای 24 و 25 در میدان میوه و تره‌بار است که تالار 25 در دو ماه آینده و تالار 24 در شش ماه آینده بهره‌برداری می‌شوند و ارزش‌افزوده خوبی برای سازمان دارند؛ همچنین حدود 130 غرفه خشکبار در آنجا ساخته‌شده که فاز یک آن به‌زودی به بهره‌برداری می‌رسد.» به گفته او، اجرای این طرح که در حال حاضر روند واگذاری غرفه‌هایش در حال انجام است، هم سرمایه‌ای برای سازمان به شمار می‌آید و هم معضل استقرار خشکبارفروشان در سطح شهر را حل می‌کند. روند احداث کلینیک خدمات خودرویی، آمادگی افتتاح ساماندهی مشاغل شهری در پینارت و افتتاح فروشگاه کوثر شماره 15 در این منطقه از دیگر پروژه‌های مهمی است که امیری به آن‌ها اشاره می‌کند.
احداث دو خط 250 تنی برای سازمان پسماند
معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان به اقدامات سازمان پسماند به‌عنوان دیگر زیرمجموعه معاونت خدمات شهری اشاره و تصریح می‌کند: «در حال حاضر در سازمان پسماند دو خط جدید 250 تنی با هزینه‌ای بالغ‌بر 40 میلیارد تومان در حال راه‌اندازی است که تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد. این خطوط می‌توانند میزان دفن را تا 12درصد کاهش داده و به تولید کود اضافه کنند؛ چنانکه به همین میزان نیز بر کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی اثر دارند.»
جلوگیری از ورود شیرابه‌ها به چرخه آب‌های زیرزمینی
مسئله ورود شیرابه زباله‌ها به چرخه آب‌های زیرزمینی یکی از معضلات جدی زیست‌محیطی در حوزه مدیریت شهرهای بزرگ است که اکنون در بسیاری از شهرهای کشور هنوز راهکاری برای جلوگیری از آن انتخاب نشده است. حسین امیری بابیان اینکه اصفهان اکنون موفق شده شیرابه‌های زباله را در محل کارخانه ساماندهی کند، می‌افزاید: «این روند به نحو مطلوب از ورود شیرابه‌ها به چرخه آب‌های زیرزمینی جلوگیری می‌کند. این کار در محل دفن زباله سگزی اصفهان عملی شده که اقدامی بسیار شاخص است.»
توزیع جعبه‌های جمع‌آوری زباله‌های خطرساز
گرچه برای ما «زباله» واژه‌ای مشترک و عمومی برای هر شیء دورریختنی است، اما از منظر علمی «زباله» انواع مختلفی دارد و نباید انواع زباله در هنگام جمع‌آوری با همدیگر ترکیب‌شده و در یک جا قرار بگیرند. انواع زباله‌ها شامل زباله‌های تر، خشک، عفونی، بیمارستانی، خطرساز و… است که هرکدام به نحوی متفاوت با دیگری جمع‌آوری و ساماندهی می‌شوند. معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان با تأکید بر اهمیت این موضوع از اقدام چشمگیر سازمان پسماند برای جمع‌آوری زباله‌های خطرساز خبر می‌دهد و می‌گوید: «این سازمان در سال گذشته جعبه‌های مخصوصی را با هدف فرهنگ‌سازی تفکیک زباله‌های خطرناک و حفظ ایمنی شهروندان بین مدارس و خانواده‌ها توزیع کرد تا زباله‌هایی همچون باتری، تیغ، سرسوزن و… را که خطرناک به شمار می‌آیند، در آن قرار بدهند و مسئولان سازمان آن‌ها را به محل مربوط منتقل کنند. امسال نیز گام دوم این طرح در حال اجراست.»
فعالیت بی‌وقفه سازمان آرامستان‌ها در روزهای کرونایی
بدون شک یکی از مهم‌ترین سازمان‌های متولی حفظ سلامتی و آرامش در شهر، سازمان آرامستان‌هاست که بی‌وقفه و ممتد در حال فعالیت است. امیری بابیان این مطلب تأکید می‌کند: «کارکنان این سازمان حتی در ایام کرونا به‌صورت شبانه‌روزی برای رسیدگی به وضعیت اموات تلاش می‌کنند. حجم مراجعه‌کننده به سازمان آرامستان‌ها زیاد است. هرچند الزامات قانونی و موارد بهداشتی را به‌صورت دستورالعمل ابلاغ کرده‌ایم، ولی متأسفانه گاهی از سوی مردم رعایت نمی‌شود.»
افزایش 200هکتاری فضای سبز در اصفهان
سازمان پارک‌ها و فضای سبز، دیگر زیرمجموعه معاونت خدمات شهری است که به گفته امیری در سه سال گذشته بالغ‌بر 200 هکتار به فضای سبز شهر اضافه کرده است. او می‌افزاید: «طبق آمارها با افزودن این میزان به فضای سبز شهر، یک متر به سرانه فضای سبز شهروندی اضافه شده است.» او ادامه می‌دهد: «اقدامات بسیار خوبی هم درزمینه تأمین منابع آبی در حال انجام است که ازجمله آن‌ها احداث بیش از 65 کیلومتر خطوط انتقال پساب در شهر است تا بتوانیم در آینده برای تأمین منابع آبی فضای سبز برخی نقاط شهر با استفاده از آب‌های خاکستری اقدام کنیم.» به گفته او، دو تصفیه‌خانه تاکنون در اصفهان به بهره‌برداری رسیده و دو تصفیه‌خانه دیگر نیز در حال احداث است که پیش‌بینی می‌شود حدود 35درصد از فضای سبز شهر اصفهان در سالهای آینده از طریق همین آب‌های خاکستری سیراب شوند؛ چنانکه به کسب مجوز از اداره آب و فاضلاب برای تخصیص 250 لیتر از فاضلاب خانگی برای تأمین آب پارک جنگلی ناژوان نیز اقدام شده است.
کسب مقام برتر درزمینه کاهش مصرف انرژی
تلاش برای کاهش مصرف انرژی یکی از مؤلفه‌های سنجش عملکرد شهرداری‌ها در حوزه خدمات شهری به شمار می‌آید؛ موضوعی که امیری درباره آن می‌گوید: «شهرداری اصفهان در سطح استان به‌عنوان یکی از دستگاه‌های برتر درزمینه کاهش مصرف انرژی شناخته شد. در بین کلان‌شهرها نیز توانست اقدامات بسیار خوبی در حوزه ساماندهی منابع مصرفی انرژی و کاهش آن داشته باشد و امسال در سطح کشور و در رقابت با هجده نهاد دیگر، تندیس برتر را در این زمینه دریافت کند.»
اجرای پروژه‌هایی برای استفاده از انرژی خورشیدی
او تلاش شهرداری برای افزایش استفاده از انرژی خورشیدی را از دیگر نقاط درخشان کارنامه بخش خدمات شهری می‌داند و خبر می‌دهد: «استفاده از انرژی خورشیدی تا حد زیادی به کاهش مصرف انرژی الکترونیکی کمک می‌کند و ما نیز در همین راستا دو، سه پروژه داریم تا بتوانیم تا پایان سال 99 از آن‌ها بهره‌برداری کنیم؛ البته برای ساماندهی مصرف آب و برق در آب‌نماها، پروژه‌های روشنایی شهر و پل‌های تاریخی و… هم برنامه‌های خوبی تدوین‌شده که در حال اجراست.»
خریداری 40 خودرو برای آتش‌نشانی
امیری، اقدامات صورت‌گرفته در سازمان آتش‌نشانی را دیگر موضوع مهم حوزه خدمات شهری شهرداری اصفهان می‌داند و توضیح می‌دهد: «در آتش‌نشانی کارهای بزرگی درزمینه خرید تجهیزات و احداث ایستگاه‌ها صورت گرفته است. برای این سازمان 40 خودرو با اعتباری بالغ‌بر 50 میلیارد تومان و تجهیزاتی بالغ‌بر 25 میلیارد تومان خریداری شده است؛ همچنین این سازمان سه ایستگاه در حال احداث دارد که امسال روند ساخت آن‌ها شروع شده است. احداث مرکز آموزش هم از دیگر اقدامات مهمی است که در دست انجام است.» او می‌گوید: «طرح احداث ایستگاه آتش‌نشانی ناژوان در کمیسیون ماده پنج در حال پیگیری است.» امیری اضافه می‌کند: «سازمان آتش نشانی موفق به افتتاح ایستگاه اطشاران شد و ایستگاه سیتی‌سنتر نیز با مشارت شهرداری و سرمایه گذاری بخش خصوصی به زودی افتتاح می‌شود. ایستگاه چهارباغ در کنار هتل پیروزی نیز در حال احداث است. چند زمین دیگر نیز در مناطق مختلف برای احداث ایستگاه در نظر گرفته شده تا بتوانیم اصفهان را به سرانه استاندارد نزدیک کنیم.»
انتقال اصناف به اطراف شهر بر اساس قانون
یکی از مسائلی که شهرداری طبق قانون ملزم به انجام آن است، جانمایی اصولی برای اصناف و مشاغل خطرساز در اطراف شهر و انتقال آن‌ها به آنجاست؛ موضوعی که به دغدغه مهمی برای اتحادیه‌ها و صاحبان این مشاغل تبدیل شده و گاه مخالفت‌های آن‌ها را در پی داشته است. معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان درباره این موضوع توضیح می‌دهد: «بند 20 ماده 55 قانون شهرداری‌ها دراین‌باره به صراحت سخن گفته و تأکید کرده مشاغلی که حضور آن‌ها در شهر منجر به ایجاد آلودگی‌های محیطی می‌شود، باید از محدوده شهر خارج شوند؛ بنابراین موظفیم با توجه به تراکم ترافیکی که در شهر وجود دارد، آلودگی را کاهش بدهیم و عبورومرور را تسهیل کنیم. حالا اگر برخی افراد منافع شخصی را به منافع عموم ترجیح می‌دهند، ما ناچار به رفتار قانونی با آن‌ها هستیم.»او ادامه می‌دهد: «در سازمان ساماندهی مشاغل شهری چندین نقطه برای جابه‌جایی مشاغل پرخطر پیش‌بینی شده است؛ مثلا برای انتقال فروشندگان پرندگان ذبحی، در منطقه 10 پروژه‌ای در حال احداث است که امیدواریم تا پایان سال به بهره برداری برسد؛ همچنین برای انتقال موتورسیکلت فروشی‌های خیابان سروش، پروژه بزرگی با هزینه‌ای بالغ بر 200 میلیارد تومان پیش بینی شده و اکنون در حال جذب سرمایه گذار برای آن هستیم. برای طلاسازان توافق خوبی با بنیاد مستضعفان داشته‌ایم تا در کنار شهرک صنعتی جی زمینی با بیش از هزار واحد به آن‌ها اختصاص داده شود.» امیری می‌افزاید: «برای انتقال موزاییک‌سازان منطقه 2 و 11 نیز اراضی لازم را در بختیاردشت اختصاص داده‌ایم. طرح انتقال انبارهای خشکبارفروشان خیابان‌های آتشگاه، پنج رمضان و جهاد در حال انجام است که فاز یک آن طی دو ماه آینده بهره برداری می‌شود. تعمیرگاه‌ها، جوشکاری‌ها، نجاری‌ها، رنگ فروشی‌‌ها و… نیز جزو این مشاغل هستند.»
جانمایی مشاغل پرخطر بر اساس مطالعات علمی
اما اینکه جانمایی مشاغل پرخطر در اطراف شهر بر چه اساسی صورت می‌گیرد تا با توجه به گسترش چشمگیر شهر تا چند سال دیگر دوباره این مشاغل به محدوده شهر نپیوندند، پرسشی است که معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان در پاسخ به آن می‌گوید: «ما بر اساس طرح جامع ساماندهی مشاغل شهری که مشاورانمان تهیه کرده‌اند در حال اجرای این پروژه‌ها و موظف به الزامات اجرایی آن هستیم؛ هرچند موفقیت‌آمیز بودن این پروژه‌ها بستگی به میزان و نحوه توسعه شهر در آینده هم دارد.»
هزینه نگهداری شهر روزانه یک‌میلیارد و 200 میلیون تومان است
نگهداری شهر که شامل جمع آوری زباله، نظافت، نگهداری فضای سبز، تأسیسات شهری، آب‌نماها، پروژه‌های روشنایی، پسماندها و… می‌شود، هزینه فراوانی را بر دوش شهرداری می‌گذارد که به گفته معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان، روزانه بالغ بر یک‌میلیارد و 200 میلیون تومان و سالانه حدود 400 میلیارد تومان است.او می‌گوید که بودجه معاونت خدمات شهری و سازمان‌های وابسته به آن امسال رشدی 30 درصدی داشته و به 1300 میلیارد تومان رسیده که بیش از 500 میلیارد تومان آن فقط در سازمان‌ها هزینه می‌شود. به گفته او، معاونت خدمات شهری درآمدی ندارد و ردیف‌های درآمدی خدمات آن در هر منطقه تعریف و در حوزه اداره کل درآمد مشخص می‌شود. امیری همچنین از برخی خسارات وارد شده به مجموعه شهرداری و به‌ویژه تأسیسات شهری سخن می‌گوید و می‌افزاید: «در حوادث آبان ماه سال گذشته بالغ بر 300 میلیارد تومان به تأسیسات شهری همچون آتش‌نشانی، مترو، مبلمان شهری، اتوبوس‌رانی و… خسارت وارد شد که تا امروز تمام هزینه بازسازی و تعمیر آن‌ها توسط خود شهرداری تأمین شده است.»
ارائه 44 خدمت الکترونیکی
بدون تردید یکی از شاخصه‌های رشد کیفی عملکرد شهرداری‌ها، تبدیل روند فعالیت‌های حضوری و دستی به فعالیت‌های هوشمند و الکترونیکی است؛ چنانکه در برخی کلان‌شهرهای کشور نیز مسیر رسیدن به شهر هوشمند در پیش گرفته شده است. شهرداری اصفهان نیز گام‌های موثری در این زمینه برداشته و در تدوین برنامه اصفهان 1405 نیز این موضوع را لحاظ کرده و برای تحقق آن برنامه‌های مدونی ارائه کرده است. معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان نیز در این‌باره خاطرنشان می‌کند که استفاده از ظرفیت‌های مکانیزه جزو برنامه‌های اصلی این نهاد است و با جدیت دنبال می‌شود. او خبر می‌دهد که در سه، چهار ماه اخیر حدود 44 خدمت در حوزه خدمات شهری به‌صورت الکترونیکی درآمده است.
زنده‌گیری سه‌هزار سگ ولگرد
یکی از مشکلات مهم شهر در برخی مناطق مانند منطقه 2، سگ‌های ولگرد هستند که گاه و بی‌گاه در برخی نقاط دیده شده و مزاحمت‌هایی را برای شهروندان ایجاد می‌کنند. حسین امیری با بیان اینکه روند زنده‌گیری سگ‌ها در 15 منطقه شهرداری در حال انجام است، می‌گوید: «تا ابتدای سال 99 بالغ بر سه‌هزار سگ از سطح شهر جمع‌آوری و به محل نگهداری‌شان منتقل شدند. سگ‌ها در این مرکز قرنطینه و پایش شده و بعد عقیم‌سازی برخی از آن‌ها به باغداران و چوپانان تحویل داده می‌شوند.» به گفته او، شهروندان می‌توانند در صورت مشاهده این سگ‌ها با شماره 137 تماس بگیرند تا شهرداری در این زمینه اقدام کند.
جسارت مدیران شهری برای ورود به ابرپروژه‌های عمرانی
در پایان این گفت وگو از معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان می‌خواهیم تا مروری بر عملکرد سه ساله مدیران شهری در این دوره داشته باشد. حسین امیری تأکید می‌کند که همه مدیران شهری در دوره‌های پیشین زحمات زیادی برای آبادانی شهر متحمل شده‌اند که در جای خود قابل تحسین و تقدیر است. او می‌افزاید: «اما با توجه به فعالیت 31سالهای که در شهرداری‌های مختلف داشته‌ام، باید بگویم در دوره مدیریت شهری فعلی و خصوصا سال سوم حضور آن، به‌رغم مشکلات اقتصادی کشور و محدودیت‌ها و تأثیراتی که بیماری کرونا بر درآمد شهرداری داشته، اقدامات بسیار گسترده و وسیعی در حوزه عمران صورت گرفته و تحولات چشمگیری ایجاد شده است.» امیری، ورود شهرداری به پروژه رینگ چهارم را حاصل جسارت فراوان مدیران شهری می‌داند و اضافه می‌کند: «به‌رغم تبعات و مشکلاتی که ورود به این پروژه داشت، ولی شهرداری توانست با کمک و همدلی مجموعه شورای شهر به دور از هر حاشیه و تنش به خوبی در این زمینه عمل کند؛چنانکه پروژه‌های بزرگ دیگری مانند سالن اجلاس که احداث آن سال‌هاست آغاز شده و حدود 300 میلیارد تومان دیگر نیاز است تا تکمیل شود، از دیگر اقدامات مهم مدیریت شهری است.»معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان با اشاره به پروژه تکمیل نمایشگاه بین المللی اصفهان به عنوان قطب اقتصادی و گردشگری شهر، می‌گوید: «به جز این‌ها، احداث پل شهید اردستانی، جاده فرزانگان با شش کیلومتر طول و دیگر پروژه‌های خرد و کلان فرهنگی، ورزشی و خدماتی که در مناطق در حال انجام است، تحولات بسیار خوبی در شهر ایجاد کرده است.»
انجام اقدامات کرونایی در شهر
اینکه برای مدیریت بحران کرونا و مقابله با آن چه اقداماتی انجام شده، پرسشی است که در کمتر از یک سال اخیر به جمع پرسش‌های اهالی رسانه از مدیران و مسئولان اضافه شده است. امیری نیز در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «ما موظف به پیگیری و اجرای تصمیم‌های ستاد کرونای استان و ستاد کرونای شهرداری هستیم. در شهرداری، مجموعه‌ای از معاونت‌ها و شخص آقای شهردار و بنده ستاد اصلی کرونا را هدایت می‌کنیم. در این ستاد کل فعالیت‌های شهرداری رصد می‌شود.»او، اقدامات شهرداری در این زمینه را بسیار وسیع می‌داند و می‌افزاید: «شهرداری اصفهان توانست طرح استفاده از کیسه‌های زباله برای بیماران کرونایی مستقر در منازل را اجرا کند؛ به این صورت که بیماران از طریق تماس با شماره 137 درخواست می‌دادند و اکیپی که در مناطق 15 گانه شهر مستقر بودند، کیسه مخصوص قرمز رنگی را به منزل آن‌ها فرستاده و بعدا نیز آن را جمع‌آوری و به محل مخصوص زباله‌های کرونایی منتقل می‌کردند. ایجاد امکان خریدهای تلفنی از بازارهای روز کوثر که باعث کاهش رفت و آمد مردم به بازارها شد و ضدعفونی و رعایت مسائل بهداشتی در تعامل و همکاری با دانشگاه علوم پزشکی از دیگر اقدامات ما بوده است.» امیری کل مجموعه شهرداری را از بحران کرونا متأثر می‌داند و توضیح می‌دهد: «هنوز رقم دقیقی از بودجه‌ای که شهرداری برای مقابله با کرونا هزینه کرد، در دست نیست؛ ولی کل مجموعه شهرداری درگیر این موضوع شده است. مترو، اتوبوس‌ها، تاکسی‌ها و… موظف به رعایت پروتکل‌ها هستند.» به گفته او، سازمان آتش‌نشانی توانست دو دستگاه ویژه سم‌پاشی خریداری و روی خودروهایش نصب کند که اقدام بسیار موثری بود؛ همچنین این سازمان در تمامی 25 ایستگاه اکیپ‌هایی برای ضدعفونی داشت.
