وحید مؤمن‌زاده، دبیر نخستین جشنواره ملی عکس «مثبت شصت» درباره روند طراحی و اجرای این جشنواره می‌گوید:«طرح اولیه جشنواره مثبت شصت از طرف بنیاد فرزانگان محبت ایرانیان و خیریه محمدامین(ص) اصفهان که به‌صورت ویژه روی قشر سالمند کار می‌کنند طراحی و پیشنهاد شد و با حمایت معاونت اجتماعی سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری اصفهان و همچنین شورای ملی سالمندان به مرحله اجرا رسید. دراین‌بین کانون عکس انجمن سینمای جوان اصفهان هم از جشنواره، حمایت‌های معنوی به عمل آورد. آخرین زمان ارسال آثار 25 شهریور بود و ازآنجایی‌که در دوران خاصی هستیم و به‌نوعی بیماری کرونا بر بسیاری از فعالیت‌ها اثر گذاشته است انتظار این تعداد آثار رسیده به دبیرخانه را نداشتیم.» او ادامه می‌دهد: «در این دوره که به‌صورت تک عکس برگزار شد، درنهایت 384 عکاس از سراسر کشور در این جشنواره شرکت کردند و تعداد 3470عکس به دبیرخانه ارسال شد. از بین این تعداد 23 اثر در بخش آزاد و 17 اثر در بخش ویژه به مرحله نمایشگاه رسید. فراگیری حضور عکاسان هم به‌نوعی بود که از تمام استان‌های کشور شرکت‌کننده حضور داشت. این را هم اضافه کنم که نفرات برگزیده دو بخش آزاد و ویژه جشنواره در روز اختتامیه نمایشگاه معرفی خواهند شد.»
مؤمن زاده درباره بخش‌های ویژه و آزاد جشنواره هم توضیحاتی ارائه می‌کند: «در بخش ویژه جشنواره، نگاه مثبت و امیدآفرین به دوران سالمندی مطرح بود و عکس‌هایی که امید به زندگی در سنین سالمندی را موردتوجه قرار داده بودند در این بخش به نمایش درآمدند. بخش آزاد هم به نگاه شخصی هنرمندان عکاس به دوران سالمندی مربوط بود که از زاویه‌های مختلف به این دوران مهم از زندگی انسان می‌پرداختند. درمجموع در هر دو بخش کارهای بسیار باکیفیت و خوبی به جشنواره ارسال شد و نمایشگاه هم باکیفیت بالایی روی دیوار رفت.»
این عضو کانون عکس اصفهان عکاسی به‌صرف حضور در جشنواره‌ها را درست نمی‌داند و معتقد است عکاس باید با برداشت شخصی به عکاسی با موضوعات مختلف بپردازد: «آثار جشنواره ازلحاظ محتوا و ابعاد جامعه‌شناسی و روان‌شناسی بسیار متنوع بودند و عکاسان با نگاه‌ها و زاویه‌دیدهای مختلف به عکاسی از مقوله عکاسی پرداختند که اتفاقا مسیر درستی برای روبه‌رو شدن با موضوعات است. از منظر من عکاس باید با نگاه شخصی به عکاسی بپردازد و حضور در جشنواره‌ها نباید تنها انگیزه عکاسی برای عکاسان باشد. این نگاه ایدئال من است که عکاسان به عکاسی شخصی خودشان از موضوعات بپردازند و اگر جشنواره‌ای با موضوع خاص برگزار شد با عکس‌های آرشیوی خودشان در جشنواره هم شرکت کنند.» مؤمن‌زاده درباره برنامه‌های آینده این رویداد و نمایش‌های عمومی عکس‌ها اضافه می‌کند: «امیدوارم برای دوره‌های بعد این جشنواره با ایجاد دبیرخانه دائمی این رویداد در اصفهان بتوانیم با برنامه‌ریزی بهتر شاهد اتفاقات خوبی برای این جشنواره باشیم که این مسئله قطعا حمایت ارگان‌ها و سازمان‌های مربوط به مسئله سالمندان را طلب می‌کند. همچنین در حال رایزنی و برنامه‌ریزی با معاونت اجتماعی سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان هستیم تا عکس‌ها در گذر فرهنگی چهارباغ و همچنین پارک کوهستانی صفه هم برای عموم مردم نمایش داده شود تا روایت عکاسانه از زندگی سالمندان برای شهروندان به نمایش دربیاید.»
از پتانسیل جشنواره‌های عکس باید درست استفاده شود
شهرام احمدزاده ترکمانی، عکاس و مدرس عکاسی و داور نخستین جشنواره ملی عکس «مثبت شصت» درباره سطح کیفی آثار رسیده به دبیرخانه این جشنواره می‌گوید: «تعداد آثار رسیده به جشنواره دور از انتظار بود، اما این مسئله این نکته را برای ما روشن می‌کند که ما در ایران تعداد بسیار زیادی عکاس جوان داریم که می‌خواهند کار کنند و اثرشان در جشنواره‌ها دیده شود و توجه به این مسئله مهم است. آثار رسیده به جشنواره ازنظر کیفیت عکس‌های خوبی بودند و نمایشگاهی هم که از بین آثار رسیده در حال برگزاری است و کیفیت خوبی دارد. برای انتخاب عکس‌های نمایشگاه هم وقت زیادی برای بررسی آثار گذاشتیم و تلاش کردیم عکس‌های منتخب به‌گونه‌ای باشد که تفکر و زاویه دید شخصی عکاس را منعکس کند و البته از فرم درستی هم برخوردار باشد.» او برخی آثار را در راه رسیدن به نگاهی تازه به مسئله سالمندی موفق می‌داند اما بااین‌حال به آفت کلیشه‌سازی در جشنواره‌های عکاسی ازجمله این جشنواره هم می‌پردازد: «در بین آثار شرکت‌کننده عکس‌هایی بود که نگاه‌های جدید و شگفتی انگیزی داشت و به لحاظ زاویه دید متفاوت حائز اهمیت بود؛ مانند کارهایی که به بطن خانواده رفته بود یا عکس‌هایی که با مایه‌های قوم‌گرایانه در جشنواره حضور داشت. واقعیتی که هست جشنواره‌های عکاسی ازیک‌طرف پتانسیل‌های خوبی ایجاد می‌کنند اما از طرف دیگر نقاط منفی هم در خود دارند. نقطه منفی جشنواره‌ها کلیشه‌سازی است. در همین جشنواره چند عکس وجود داشت که از یک سوژه واحد عکاسی شده بود. مثلا یک پیرمرد در شاه‌چراغ شیراز مغازه داشت و بیست عکاس از این سوژه عکاسی کرده بودند و نکته مهم این بود که هیچ‌کدام تلاش نکرده بودند با نگاه غیرتکراری و ویژه از این سوژه عکاسی کند، بلکه همه با یک دیدگاه عکاسی کرده بودند.»احمدزاده استفاده درست از جشنواره‌ها را راه‌حل پیشرفت عکاسی و خلق نگاه‌های تازه در عکاسی می‌داند: «حرفهای من به معنای مخالفت با کلیت جشنواره‌های عکس نیست. جشنواره هم یک امکان است تا آثار باکیفیت انتخاب و دیده شوند. مسئله مهم استفاده درست از پتانسیل جشنواره‌هاست. یعنی وجود جشنواره و امکان رقابت باعث شود عکاسان بیشتر کار کنند و با نگاه جدید به ثبت سوژه‌ها بپردازند. اگر قرار است همه بر مدارها و فرم‌های تکراری حرکت کنند مسیر تازه‌ای در عکاسی پیدا نخواهد شد. اگر به تاریخ عکاسی ایران هم نگاه کنیم می‌بینیم کسانی مانند کاوه گلستان، بهمن جلالی، پیمان هوشمندزاده، مهران مهاجر و… ماندگار شدند؛ چراکه کارهای تازه و نویی ارائه می‌کردند.» این مدرس عکاس ادامه می‌دهد: «یکی از آفت‌های دیگری هم که باید مراقب آن باشیم، این است که عکاسان نباید با به دست آوردن رتبه یا جایزه‌ای در جشنواره‌ها فکر کنند که مسیر عکاسی را کامل طی کرده‌اند و کار به اتمام رسیده است. امروزه دیگر جشنواره‌ها در ماندگار‌ماندن هنرمندان کافی نیست و در دنیای معاصر دیگر فرم به‌تنهایی کفایت نمی‌کند؛ بلکه نگاه وجهان بینی هنرمند و ازجمله عکاس است که اهمیت می‌یابد و عکاس باید به‌مثابه یک مؤلف عمل کند.»
آثار هنری باید نگاه جامعه به سالمند را تغییر دهد
حامد آقاجانی، مدیرعامل «بنیاد فرزانگان محبت ایرانیان» و از داوران نخستین جشنواره «مثبت شصت» درباره چرایی برگزاری این رویداد می‌گوید: «بنیاد فرزانگان محبت ایرانیان، مرکز تخصصی درزمینه سالمندان است که زیرنظر شورای ملی سالمندان به‌صورت حرفهای در شهر اصفهان فعالیت می‌کند. با توجه به روند سالمندی جمعیت ایران و انفجار سالمندی که تا بیست سال آینده در کشور به وجود خواهد آمد، چاره‌ای نداریم که از طریق راه‌هایی ازجمله مدیوم هنری، نگرش‌ها و دیدگاه‌ها را به مقوله سالمندی در جامعه تغییر دهیم تا به این واسطه از افزایش هزینه‌های اجتماعی جلوگیری کنیم. متأسفانه در نگاه عامیانه، سالمند آدمی فرتوت شناخته می‌شود و در جامعه دوران سالمند را مساوی با بیماری و افتادگی قلمداد می‌کنند که البته باید این نگاه‌ها اصلاح شود.» او ادامه می‌دهد: «در برگزاری این نمایشگاه دو هدف عمده داشتیم؛ یکی اینکه در بخش آزاد جشنواره دیدگاه‌های شخصی هنرمندان عکاس نسبت به سالمندان را متوجه شویم و در بخش ویژه هم به دنبال تغییر نگاه جامعه به مقوله سالمندی از طریق عکس بودیم تا این مسئله را مطرح کنیم که سالمندی برخلاف برداشت بسیاری از افراد می‌تواند دوره‌ای همراه با خردمندی و آرامش و زیست بهتر باشد. ازآنجایی‌که واژه سالمند وجهه خوبی در جامعه ندارد و حتی افراد این سنین هم از این ترکیب خیلی دل خوشی ندارند، بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی که افراد بالای شصت سال سالمند تلقی می‌شوند، در عنوان جشنواره هم مثبت شصت را استفاده کردیم که این تغییر نگاه به قشر سالمند از همان عنوان جشنواره آغاز شود.» آقاجانی دلیل انتخاب مدیوم عکاسی برای رسیدن به اهداف اعلام‌شده را این‌گونه بیان می‌کند: «به شکل ضمنی و در طی سالیان شاهد این بودیم که هنرمندان عکاس به‌خصوص عکاسان اجتماعی از سالمندان بسیار عکاسی کرده و سعی می‌کنند از طریق عکاسی، زندگی این گروه از جامعه را روایت کنند. از طرف دیگر وقتی برای تولید محتوا سراغ رسانه‌های تصویری در حوزه سالمندی می‌رفتیم، متوجه می‌شدیم که در بستر اینترنت عکس‌های خوبی از مسئله سالمندی وجود ندارد؛ بنابراین ما از طریق این جشنواره به دنبال این مسئله هم بودیم که گالری آنلاینی را درباره عکس‌های سالمندی مهیا کنیم تا از منظر تولید محتوا گامی برای تولید آثار مربوط به مسئله سالمندی برداریم.»
او درباره بخش ویژه جشنواره که قرار است نگاه تازه و امیدوارانه‌ای به زیست سالمندان داشته باشد، می‌گوید: «در بخش ویژه عکس‌های خوبی با توجه به محوریت نقش سالمندان در خانواده‌های ایرانی و اصل پایداری خانواده‌ها ارسال شده بود. از طرف دیگر عکس‌هایی با رویکرد مثبت به زیست سالمندان ازجمله بحث اشتغال سالمندان به جشنواره رسید که حاوی نگاه تازه‌ای به زندگی این قشر بود. البته مسئله اینجاست که رسیدن به رویکردهای مختلف زندگی سالمندان جای کار دارد و به نظرم باید با دقت بیشتری این مقوله را بررسی و عکاسی کرد تا زوایای مختلفی از زیست این گروه از جامعه نشان داده شود.»
