در این گفت‌وگو پای صحبت‌های «معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان» نشسته‌ایم تا برایمان بگوید برنامه «اصفهان 1405» چه برنامه‌هایی برای اصفهانی‌ها دارد و قرار است این شهر تا پنج سال دیگر با چه تحولاتی مواجه شود. قرارِ مصاحبه‌ام با «علیرضا صادقیان»، معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان هم‌زمان شد با هفتم مهرماه، روز جهانی گردشگری. وقتی مقابل او می‌نشینم و قرار می‌شود در فرصت محدودی که دارم مهم‌ترین سؤالاتم را بپرسم، یک‌راست می‌روم سراغ اینکه برنامه «اصفهان 1405» چه طرح‌واره‌هایی برای صنعت گردشگری این شهر دارد. صنعتی که مثل یک درخت تناور ریشه در همه بخش‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و شهری اصفهان دارد و رونق‌بخشیدن به آن مشروط به نجات و احیای پیکر نیمه‌جانش از تحریم‌ها و کرونا و اقتصاد به زانو درآمده است.
گردشگری از محورهای اصلی اصفهان 1405 است
آغازگر سخنان معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان ذکر این نکته است که برنامه اصفهان1405 محورهای مهمی همچون گردشگری، بهره‌وری از سرمایه‌های انسانی، اجتماعی و همه سرمایه‌های شهر اصفهان و همچنین رفع معضل آلودگی به‌ویژه آلودگی هوا را مدنظر جدی قرار داده است. محورهایی که البته همچون حلقه‌های یک زنجیر به همدیگر متصل هستند و با هم ارتباط نزدیک دارند. علیرضا صادقیان می‌گوید: «یکی از نقاط تمرکز این برنامه، صنعت گردشگری اصفهان در آینده است که قادر است زمینه اشتغال بسیار زیادی را برای ما ایجاد کند. در واقع شهرداری مکلف است تا سال 1405 زیرساخت‌هایی را فراهم کند که بتوانیم از این ظرفیت عظیم استفاده کنیم.» به گفته او، از سوی دیگر کاهش آلودگی موجب می‌شود اصفهان در حوزه زمین، هوا و محیط پاک سرآمد باشد و همه این‌ها بسترساز رونق گردشگری در این شهر خواهد بود.
تشویق سرمایه‌گذاران به ساخت هتل در اصفهان
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان، یکی از شاخصه‌های توسعه گردشگری در اصفهان را گسترش امکان اسکان برای گردشگران می‌داند و تأکید می‌کند: «اصفهان در زمینه برخورداری از هتل و محل اسکان مناسب بسیار فقیر است. به همین دلیل در این برنامه تأکید شده که در زمینه توسعه هتل، ساخت‌وساز و اختصاص زمین برای ساخت هتل‌های 4 ستاره به بالا اقدام شود. در این خصوص تعیین بسته‌های تشویقی و تدوین قوانینی که ساخت هتل در اصفهان را برای سرمایه‌گذار ارزان تمام کند، مد نظر قرار گرفته است.» صادقیان دیگر مؤلفه مهم برای جذب جلب رضایت گردشگر در اصفهان را ارائه خدمات تفریحی مناسب می‌داند و می‌افزاید: «بر این اساس استفاده از تمامی فضاهای تفریحی که در اختیار شهرداری است، برای گردشگران مدنظر قرار گرفته است. فضاهایی همچون پارک ناژوان، آکواریوم، شهر رؤیاها و… .» او ادامه می‌دهد: «جذب توریست سلامت از دیگر مسائل مدنظر در این زمینه است که به‌صورت جدی به آن پرداخته شده است، چنانکه شهرداری به ارائه مجوزهای لازم برای سرمایه‌گذاری در حوزه ساخت درمانگاه و بیمارستان اقدام کند. مشابه مجوزی که برای ساخت بیمارستان در زمینی مقابل شهرک سلامت صادر شده است.»
بازسازی خانه‌های تاریخی
به گفته معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان، استفاده از ظرفیت غنی اماکن و آثار تاریخی اصفهان که از موارد استثنایی در دنیا به شمار می‌آید فرصت دیگری برای جذب گردشگر در این شهر است. صادقیان توضیح می‌دهد: «طبق برنامه 1405 باید از تمامی این ظرفیت‌ها در راستای جذب گردشگر استفاده شود. در این راستا بازسازی خانه‌های تاریخی و قدیمی که اصفهان همچون شهرهای یزد و کاشان در آن پیشگام بوده، این بار باید با هدف توسعه گردشگری تا سال 1405 به صورت جدی محقق شود. چنانکه احیای دائمی زاینده‌رود و جاری بودنش در تمام فصول سال که به معنای واقعی در جلب گردشگر بسیار مؤثر است، از دیگر مؤلفه‌های این برنامه است.»
توسعه فضای سبز
توسعه فضای سبز به‌عنوان یکی از شاخصه‌های ایجاد بستر مناسب برای جذب گردشگر به شمار می‌آید و به همین دلیل به‌عنوان یکی از مفاد اصلی برنامه اصفهان 1405 ذکر شده است. صادقیان با بیان این مطلب می‌گوید: «حفظ سرانه فضای سبز که از سویی منجر به کاهش آلاینده‌ها و جلوگیری از افزایش آن‌هاست و از سوی دیگر برای جذب گردشگر مؤثر است، بسیار اهمیت دارد. استفاده از آب‌های خاکستری برای توسعه و نگهداری فضای سبز از سوی شهرداری اصفهان در حال انجام است و مهم‌تر از همه اینکه طرح‌هایی که منجر به آلودگی زمین از طریق پساب نشود، در دستور کار قرار دارد.»
توسعه کسب‌وکارهای حوزه گردشگری
یکی دیگــــــر از مؤلفه‌هـــــای برنامـــــــه اصفهان1405 ایجاد زمینه و توسعه کسب‌وکارهای حوزه گردشگری است که شهرداری به سهم خود رونق‌بخشی به آن‌ها را مدنظر دارد. آن‌طور که معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان می‌گوید شهرداری از طریق کمک به کسب‌وکارهای اینترنتی در این زمینه فعالیت دارد. او به راه‌اندازی سامانه «ای رزروینگ» در سال گذشته اشاره کرده و توضیح می‌دهد: «این سامانه منجر به سامان‌دهی خانه‌هایی شد که در اختیار گردشگران قرار می‌گیرد. مطمئنا تعداد قابل‌توجهی از گردشگران تمایلی به اسکان در هتل‌ها ندارند و تمایل دارند در خانه‌های اجاره‌ای سکونت کنند. بنابراین باید شرایط لازم برای این امر محقق شود.» صادقیان آموزش شهروندان برای برخورد با گردشگران را دیگر مؤلفه این برنامه می‌داند و می‌افزاید: «مطمئنا در حوزه فرهنگی و آموزشی نیازمند اقدامات مؤثری هستیم که یکی از آن‌ها آموزش شهروندان برای نحوه تعامل با گردشگران است. تجار و کسبه، فروشندگان، رانندگان تاکسی و اتوبوس و… و به‌طورکلی همه افرادی که به نحوی در تعامل با گردشگران هستند، مشمول این آموزش خواهند بود. به‌هرحال شهر اصفهان به‌عنوان یکی از شهرهای غنی در امور تاریخی و فرهنگی باید در این زمینه نیز حرفی برای گفتن داشته باشد.»
توسعه حمل‌ونقل عمومی
این تـصور که گردشگـرهای خارجی به‌ویژه اروپایی‌ها غالبا ثروتمند هستند و از خرج‌کردن پول ابایی ندارند، تصوری اشتباه است که به‌ویژه در سال‌های اخیر کم‌رنگ‌تر شده است؛ چراکه غالب گردشگرها در سرتاسر دنیا به دنبال سفرهای ارزان هستند و ترجیح می‌دهند با کمترین هزینه به بیشترین نقاط دنیا سفر کنند. بنابراین استفاده از حمل‌ونقل عمومی همچون مترو، اتوبوس و تاکسی قطعا یکی از دغدغه‌های گردشگران است، چنانکه این مؤلفه نیز در برنامه اصفهان 1405 نیز گنجانده شده و صادقیان درباره آن چنین می‌گوید: «در این برنامه باید به سمت بهینه‌کردن حمل‌ونقل عمومی حرکت کنیم که علاوه بر بهره‌مندی گردشگران، کاهش آلاینده‌ها نیز برخی از نتایج مثبت آن است.» او با اشاره به نظافت و تمیزی شهر که یکی از رسالت‌های اصلی شهرداری‌هاست، اضافه می‌کند: «ظاهر شهر که یکی از عناصر اصلی آن نظافت و تمیزی است باید در شأن مهمان باشد. این تمیزی شامل تمیزی هوا، آب، زمین و ظاهر شهر است و باید در همه این حوزه‌ها بهینه‌سازی صورت گیرد. چنانکه مردم اصفهان نیز در فرهنگ خودشان برای مهمان ارزش و احترام زیادی قائل هستند و شهرشان مانند خانه‌شان باید همواره آماده پذیرایی از مهمان باشد.» معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان، فعالیت شهرداری اصفهان در حوزه فرهنگ تولید زباله را از مهم‌ترین اقدامات این مجموعه می‌داند و تأکید می‌کند: «شهرداری در زمینه امور فرهنگی در حال فعالیت است تا بتواند در پروسه اصفهان 1405 سرانه تولید زباله را به حداقل ممکن برساند. بنابراین یکی از برنامه‌های شاخص ما در 1405 کاهش میزان سرانه تولید زباله است و اینکه بتوانیم میزان دفن زباله را کاهش داده و به سمت تفکیک آن در مبدأ برویم.»
برنامه اصفهان 1405 و خاصیت سنجش‌پذیری
هنگام ارائه یک طرح و برنامه مدون همچون اصفهان 1405 باید پرسید چطور می‌شود از نتایج اجرای بندهای مختلف چنین برنامه‌ای در کوتاه‌مدت باخبر شد و آیا ابزاری وجود دارد که بتواند هرچند‌وقت یک‌بار دست به سنجش و بررسی نتایج اجرای طرح بزند؟ این سؤال درخصوص برنامه اصفهان 1405 پاسخ روشنی دارد، چنانکه معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان در پاسخ به آن می‌گوید: «همه مؤلفه‌های این برنامه دارای شاخص‌های سنجش‌پذیری هستند. این برنامه کاملا نتیجه‌محور تدوین شده و ابزارهای ارزیابی آن نیز ارائه شده است. بنابراین باید منتظر بود و بعد از مدتی مشاهده کرد که نتایج اجرای برنامه چه بوده است.»
گام‌به‌گام به‌سوی شهر هوشمند
یکی از اقدامات مهمی که در سال‌های اخیر از سوی شهرداری‌های کلان‌شهرهای کشور همچون شهرداری تبریز، تهران، مشهد و… انجام شده، اقداماتی در راستای تبدیل شهر به شهری هوشمند است تا ضمن کاهش آمدوشدهای مردم برای انجام امور اداری در شهرداری‌ها، نسبت به کاهش ترافیک، آلودگی‌ها و… نیز اقدام شود. معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان درباره اقدامات شهرداری اصفهان دراین‌باره توضیح می‌دهد: «هوشمندسازی شهر اصفهان در برنامه‌ای که برای رونق‌بخشی به صنعت گردشگری این شهر تدوین شده به شکل بارز و مشخصی ارائه شده است. این کاملا واضح است که برای کاهش آلودگی در شهر و بهینه‌سازی حمل‌ونقل باید شهری هوشمند داشت.» صادقیان ادامه می‌دهد: «اصفهان در سال 1405 باید یک شهر گردشگرپذیر با حداقل آلاینده‌ها باشد و این‌ها در صورتی محقق می‌شوند که شهر هوشمند شود و هوشمندسازی در ذات تمام این برنامه‌ها گنجانده شده است. در حال حاضر نیز طرح دوربین‌های کنترل ترافیک، پارک خودروها به صورت هوشمند، استفاده از اصفهان‌کارت برای پرداخت هزینه بلیت اتوبوس، طرح اصکیف، کارت باشگاه شهروندی و… همه در مسیر هوشمندسازی شهر اجرا شده است.
