بررسی میزان جستوجوی سه واژه «طلا»، «دلار» و «بورس» در دوازده ماه گذشته اطلاعات قابلتأملی در بردارد. در پایان تیر سال جاری، دلار در بالاترین میزان جستوجو و به اصلاح «ترند» بوده است. در طی مرداد و با کاهش میزان تقاضا و آنطور که رئیسکل بانک مرکزی وعده داده بود، گرایش مردم به دلار کاهش یافت؛ اما با شروع شهریور میزان جستوجوی دلار بالا رفته است. بورس در سه برهه زمانی بیشترین میزان جستوجو را داشته است؛ اواسط اردیبهشت (همزمان با پذیرهنویسی «دارا یکم»)، اواسط تیر (تأکید دولت بر حمایت از بورس) و اواسط مرداد (بالاترین میزان شاخص کل). در این برهههای زمانی گرایش مردم به بورس بیشتر از دیگر مواقع بوده و پسازآن روند نزولی به خود گرفته است؛ بهنحویکه این روزها دلار و طلا بیشتر از بورس در کانون توجه قرار دارد. اما طلا که روندی بسیار شبیه به نرخ دلار دارد، در بیشتر مواقع بالاتر از دو بازار دیگر بوده و نشان میدهد خرید طلا در سال جاری همواره یکی از اولویتهای سرمایهگذاران بوده است. درمجموع در دو ماه اخیر تمایل مردم به سمت طلا و ارز بهعنوان دارایی امن، افزایش یافته است. در چهار ماه نخست سال، سرمایهگذاران در بازارهای طلا و ارز، غبطه بازدهی بورس را میخوردند؛ ولی این روزها مهر هزارآفرین پای انتخاب خود زدهاند. این در شرایطی است که نه بازدهی رؤیایی بورس در چهار ماه نخست را میتوان به پای تحلیل گذاشت و نه صعود عجیب دلار و طلا در این روزها را. بیش از هر چیزی روند بازارها در سال جاری تحت تأثیر انتخاباتی است که قرار نبوده اینقدر در اقتصاد کشور تأثیرگذار باشد.
رفتار متفاوت سرمایهگذاران
در بیشتر بازارهای ایران، تحلیلها با دو پیشفرض انجام شده و بر اساس آن قیمتها روند صعودی یا نزولی دارند. در بازار ارز سرمایهگذاران انتخاب ترامپ بهعنوان رئیسجمهور آینده آمریکا را محتمل میدانند. با توجه به سابقه فعالیتهای این رئیسجمهور جـمـهـوریخـواه، احـتـمــال تــشـدیــد تحریمها و فشار اقتصادی باعث میشود نرخ ارز همچنان روند صعودی داشته باشد. در بازار طلا نیز اگر بهای جهانی، نوساناتی داشته و این روزها در محدوده 1900 دلار در حال نوسان است؛ اما روی دیگر قیمتگذاری طلا به نوسانات ارز بازمیگردد، درنتیجه در این بازار نیز همانند بازار ارز، پیشبینی افزایش نرخ ارز حرف اول را میزند. با اینحال در بورس شرایط فرق دارد. در این بازار گویی نرخ دلار 32هزار تومانی باورپذیر نبوده و عمده تحلیلها بر پایه نرخهایی در محدوده 22 تا 25 هزار تومان انجام میشود. در این بازار نیز دو دیدگاه وجود دارد. سهامدارانی که انتخاب ترامپ را قطعی میدانند، بیشتر روی شرکتهای صادراتمحور و شرکتهایی که کالای قابلقبولی دارند، سرمایهگذاری میکنند. در مقابل گروهی که تا اینجا و بر اساس نظرسنجیها اعتقاد دارند دمکراتها پیروز انتخابات امریکا در میانههای آبان هستند و احتمال میدهند شرایط اقتصادی ایران بهبود یابد، سعی میکنند روی سهام بهاصطلاح «ریالی» سرمایهگذاری کنند. بااینحال هر دو گروه با توجه به جو نااطمینانی که در تمام بازارها وجود دارد، بخش عمده خریدهای خود را به بعد از مشخص شدن پیروز انتخابات آمریکا موکول کردهاند.
دولت و اقتصاد رهاشده
اما در ایران قرار نبوده و نیست که نتایج یک انتخابات بر اقتصاد کشور تأثیرگذار باشد؛ چه آنکه در یک سال گذشته افزایش تحریمها (با توجه به تحریمهای قبلی) نتوانسته تأثیر آنچنانی در روند اقتصادی کشور داشته باشد. باوجوداین، چون اعتماد مردم به اقدامات دولتی از بین رفته است، هرکس بنا به تشخیص خود سعی در محافـظـت از داراییهایش دارد. صـنـدوق «پالایش» نیز سنگ محک اعتماد میان مردم و دولت است؛ صندوقی که بر خلاف برادر بزرگتر خود، نه تنها سودی در پی نداشته، بلکه به همراه زیانی که برای سهامداران به ارمغان آورده، اعتماد سرمایهگذاران به طرحهای دولتی را از بین برده است. با توجه به این شرایط، در زمانی که سطح گفتوگوها و مناظرههای سیاسی به توییتر تقلیل یافته و مسئولان در قوای مختلف با کنایه توپ را در زمین دیگری میاندازند، مردم سعی دارند به هر نحو ممکن، تابآوری اقـتـصـادی خـود را بالا ببرند.
