استخدام نویسنده
اگر یک نشریه اقدام به استخدام نویسنده کند، چه این استخدام با قرارداد مکتوب باشد چه توافق شفاهی، چه با پرداخت دستمزد باشد چه بدون آن ، تنها به صرف پذیرش آن نویسنده و تمکین وی نسبت به ارسال مطالب به صورت منظم و به درخواست صاحب امتیاز یا مدیر مسئول یا نماینده آنان، می‌توانیم بگوییم که رضایت نویسنده در عمل به اثبات رسیده و وی با ذکر نام خود ذیل آثارش، حقوق معنوی خود را به دست آورده است. اما در باب حقوق مادی که می‌توان به وی نسبت داد، موضوع به توافق بین طرفین باز می‌گردد. اگر توافقی در این خصوص قابل اثبات نباشد، دادگاه با انجام کارشناسی و تعیین اجرت المثل، به شکل مالی این اختلاف رسیدگی خواهد کرد. در نتیجه قطعا نویسنده مستحق دریافت مبالغی خواهد شد.
استفاده از مطالب دیگران بدون استخدام آنان
در این مورد که رایج‌ترین موضوع در اختلافات این حوزه هست، گاهی نشریه‌ای با اجازه یا بدون اجازه نویسنده مطلبی از وی را منتشر می‌کند. حالا در صورت عدم رضایت نویسنده، وی از باب مطالبه حقوق مادی و معنوی خود به شکل هم زمان می‌تواند به دادگاه مراجعه کند و نشریه را با جریمه‌های سنگینی مواجه کند. اما اگر وی از چاپ اثر اطلاع داشته و سکوت کرده و تلویحا اجازه داشته باشد، فقط می‌تواند در باب حقوق مادی مطالبه‌گر باشد. در این وضعیت نویسنده می‌تواند دستمزدی را بابت چاپ اثر از مدیر مسئول یا صاحب امتیاز آن نشریه مطالبه کند. به صورت بدوی و فرض اولیه در قانون، هر نویسنده ای مستحق اجرت‌المثل یا اجرت‌المسمی برای اثر خود است. اجرت‌المثل یعنی قیمت و بهایی که عرفا و توسط دادگاه برای اثر وی تعیین می‌شود، این در مواقعی است که طرفین بدون تعیین دستمزد به اختلاف برخورده و نویسنده از محکمه مطالبه دستمزد می‌کند، اما نمی‌داند چه مبلغی را باید مطالبه کند، زیرا توافقی از قبل وجود نداشته است. در این حالت دادگاه اجرت المثل را به عنوان دستمزد تعیین می‌کند. در اجرت المسمی، از اجرتی حرف می‌زنیم که قبلا تعیین شده و مورد توافق طرفین قرار گرفته باشد. در این خصوص با اثبات توافق، مبلغی که مشخص است و نیاز به کارشناسی ندارد، در دادگاه مطرح می‌شود و مورد مطالبه قرار می‌گیرد.
استفاده از آثار دیگران بدون نام آن‌ها یا به نام شخص دیگر
در این وضعیت ، یعنی اگر اثری بدون ذکر نام پدیدآورنده یا با نام شخص دیگری به جز پدیدآورنده در نشریات منتشر شود ، بر اساس بند نهم ماده ششم قانون مطبوعات، علاوه بر شمول در مطالبه حقوق مادی و معنوی برای پدید آورنده، مشمول تخلف و از جهات سلب امتیاز نیز خواهد بود.
نحوه مطالبه حقوق مادی نویسندگان از نشریات
اگر نشریه‌ای با اطلاع و اجازه یک نویسنده، اما بدون پرداخت دستمزد اقدام به نشر آثار وی کند و در این خصوص متنی دال بر صلح حقوق مادی یا رضایت‌نامه یا اقرارنامه بابت دریافت حقوق مربوط به اثر از نویسنده در اختیار نداشته باشد، آن نویسنده می‌تواند حقوق مادی مربوط به چاپ اثر خود در آن نشریه را مطالبه کند.
در این خصوص، نویسنده ابتدا با مراجعه به شورای حل اختلاف هنرمندان و رسانه مستقر در وزارت ارشاد و ادارات کل استان‌ها می‌تواند مطالبه حقوق کند.
در صورت عدم تحصیل نتیجه، وی می‌تواند با طرح دادخواست در دادگاه‌های حقوقی در این زمینه پیگیری را شروع و تا به دست‌آمدن نتیجه پیگیری کند.
وفق قانون مطبوعات، در صورت اثبات عدم رعایت حقوق نویسندگان توسط یک نشریه، نشریه متخلف با اخطار و در صورت تکرار با لغو مجوز مواجه خواهد شد.
چنانچه در یک شماره خاص نیز تعدادی از هنرمندان نسبت به عدم رعایت حقوق مادی خود دست به شکایت زده باشند، ممکن است وفق مواد دوازده و سیزده قانون مطبوعات و بدون اخطار و در مرحله اول، با ارائه درخواست به وزارت ارشاد، مجوز نشریه ضمن تشکیل جلسه و تصمیم هیئت نظارت تعلیق یا ابطال شود.
