دونالد ترامپ که به نظر می‌رسد پیروز این انتخابات نخواهد بود، از پذیرش شکست طفره رفته و اعلام کرده است تیم حقوقی و وکلای او در پی اعتراض به برخی نتایج و آرا در تعدادی از ایالت‌های محل مناقشه هستند؛ ایالت‌هایی که دونالد ترامپ فکر می‌کند در آن‌ها تقلب شده است یا نیاز به باز شماری آراست. ایالت‌هایی ازجمله پنسیلوانیا (که پس از اعلام نتایج آرای این ایالت، جو بایدن را پیروز انتخابات اعلام کردند)، میشیگان و نوادا که تیم ترامپ ادعای تقلب در این ایالات را مطرح کرده‌اند و وزارت دادگستری و دادستانی آمریکا انجام تحقیقات در این مسئله را مجاز دانسته است و تیم‌های تحقیق کار خود را در این ایالات آغاز کرده‌اند.
سیل تازه تحریم‌ها علیه ایران در راه است
جو بایدن، نامزد دموکرات انتخابات ریاست‌جمهوری درطی مبارزات انتخاباتی خود اعلام کرده بود که در صورت پیروزی در انتخابات به برجام باز خواهد گشت و در این راستا همکاری‌های خود را با آژانس بین‌المللی اتمی درباره ایران و دیگر کشورهای عضو برجام از سر خواهد گرفت. این امر باعث بروز نگرانی از طرف کشورهای منطقه و به‌خصوص رژیم صهیونیستی شده است که از مخالفان سرسخت برنامه اتمی ایران بوده و از ابتدای امضای برجام با آن مخالفت کرده است. با توجه به دوستی نزدیک و شخصی دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو و همچنین رهبران عربستان صعودی که همواره نگران برنامه‌های اتمی ایران بوده‌اند، دولت ترامپ اعلام کرده برنامه اعمال تحریم‌های جدید و بیشتر را در رابطه با ایران دنبال می‌کند و قصد دارد هر هفته یک تحریم جدید علیه ایران، نهادها و افراد حقیقی و حقوقی مرتبط با برنامه اتمی و موشکی اعمال کند. به گزارش اکسیوس، سیلی از تحریم‌های تازه علیه ایران در راه است. به گزارش این خبرگزاری، الیوت آدامز، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، در حال مذاکرات فشرده با رژیم صهیونیستی، عربستان صعودی، بحرین و امارات متحده عربی برای سرازیرکردن سیلی از تحریم‌های تازه علیه ایران است. این تحریم‌ها قرار است در 10 هفته باقی‌مانده ریاست‌جمهوری ترامپ و تا 20 ژانویه و روی کارآمدن دولت جدید در آمریکا اعمال شود. این تحریم‌ها قرار است فشار را بر دولت ایران زیاد کرده و همچنین کار را برای دولت بایدن برای بازگشت به توافق برجام سخت‌تر کند. این تحریم‌ها به برنامه هسته‌ای ایران ارتباطی نداشته و برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را هدف قرار داده است.
احتمال عملیات نظامی علیه ایران
هم‌زمان با اعلام دولت آمریکا برای اعمال تحریم‌های جدید، دونالد ترامپ وزیر دفاع خود، مارک اسپنسر را برکنار کرده و به جای او کریستفر میلر، مدیر مرکز ملی مقابله با تروریسم را در این پست منصوب کرده است. این در حالی است که برخی رسانه‌ها اعلام کرده‌اند که مارک اسپنسر نامه استعفای خود را در روز پنجشنبه تنظیم کرده بود. تاریخچه اختلاف بین این دو فرد به اعتراض‌ها علیه نژادپرستی سیستماتیک دربین پلیس و دولت آمریکا که در سال اخیر رخ داد، برمی‌گردد. در طی این اعتراض‌ها، ترامپ خواستار ورود نیروی‌های نظامی در ارتباط با فرونشاندن اعتراضات مردمی در برخی ایالت‌ها و شهرهایی شده بود که اعتراضات و درگیری‌ها وسعت و شدت بیشتری در آن‌ها داشته‌اند. بر طبق نظر رسانه‌ها این تغییر غیر قابل پیش‌بینی نبوده و اختلاف این دو نفر موضوعی آشکار و مشخص بوده است. هر چند که به نظر نمی‌رسید اسپنسر وزیر دفاع دولت آینده دونالد ترامپ خواهد بود، اما اخراجش در روزهای پایانی زمامداری دونالد ترامپ کمی دور از انتظار است. این مسئله باعث بروز گمانه‌زنی‌هایی در ارتباط با اقدامات ترامپ در 70 روز پایانی دولت خود شده است. به نوشته نیویورک تایمز، مقامات وزارت دفاع به شکلی غیر رسمی اعلام کرده‌اند که ممکن است دولت ترامپ در روزهای پایانی دولت خود به صورت آشکار یا مخفی اقدام به عملیات نظامی علیه ایران یا دیگر کشورهای دشمن آمریکا کند. ترامپ برای عملیات نظامی خود موانعی بر سر راه دارد که مهم‌ترین آن اجازه کنگره برای انجام عملیات نظامی است. این اجازه به احتمال زیاد به دولت ترامپ داده نخواهد شد، اما تحلیلگران با توجه به ترور سردار شهید قاسم سلیمانی در عراق، انجام عملیات ضربتی و ناگهانی از طرف ترامپ را بعید ندانسته‌اند.
وزیر جدید دفاع کیست؟
کریستفر میلر 55 ساله و دانش آموخته دانشگاه جرج واشنگتن است. او از سال 1983تا 2014 در ارتش آمریکا خدمت کرده، از کلاه سبزهای پیشین ارتش آمریکا بوده و در جنگ افغانستان و عراق در سال 2001 و 2003 شرکت داشته است. میلر پس از بازنشستگی و کار به عنوان پیمانکار ارتش از ماه اوت امسال مدیریت سازمان مرکز مقابله با تروریسم را بر عهده داشته است. اما صلاحیت او توسط کنگره تا 2021 قابل بررسی نیست و احتمالا او به عنوان سرپرست وزارت دفاع به کار خود پایان خواهد داد. برخی از نزدیکان و همکاران میلر از این ارتقای شغلی تعجب کرده و میلر را در حد و اندازه‌ای نمی‌دانند که بتواند مانع از تصمیمات و عملیات ناگهانی نظامی ترامپ شود و همین امر باعث تقویت شایعاتی در ارتباط با اقدامات نظامی ترامپ، بدون بروز مزاحمت از طرف وزارت دفاع شده است.
تحولات منطقه
پس از امضای قرارداد صلح و عادی‌سازی روابط مابین رژیم صهیونیستی و دو کشور بحرین و امارات متحده عربی، با عنوان پیمان ابراهام که در 11 سپتامبر به امضا رسید؛ اکنون دیگر دولت ترامپ می‌تواند بدون نگرانی از مخالفت رژیم صهیونیستی اقدام به فروش سلاح‌های پیشرفته خود در منطقه خلیج فارس کند. پیش از این آمریکا به دلیل بر هم‌خوردن موازنه قدرت به نفع کشورهای عربی علیه رژیم صهیونیستی از فروش جنگ‌افزارهای پیشرفته به این کشورها خودداری می‌کرد. در جدیدترین اقدام، آمریکا قصد فروش بیش از 23 میلیارد دلار سلاح پیشرفته از جمله 50 جنگنده اف-35 رادار گریز، 18 پهباد و موشک‌های هوا به هوا و هوا به زمین به امارات متحده عربی را دارد. بر اساس بیانیه وزارت خارجه آمریکا، این قرارداد فروش بر اساس عادی‌سازی روابط این کشور با رژیم صهیونیستی و نیاز امارات به تسلیحات پیشرفته برای مقابله و دفاع از خود در برابر تهدیدهای روزافزون ایران است. هم‌زمان با این تحولات، پمپئو وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، قصد انجام سفرهایی به کشورهای اروپایی و خاورمیانه را دارد. هدف از انجام این سفر بررسی برخی موضوعات مهم و صحبت درباره «رفتارهای مخرب ایران» عنوان شده است. در همین راستا، الیوت آدامز نماینده ویژه آمریکا در امور ایران با «خالد بن سلمان» وزیر دفاع عربستان صعودی و بنی گانز وزیر دفاع رژیم صهیونیستی دیدارهایی داشته است. به نظر می‌رسد دولت آمریکا در 70 روز پایانی خود برنامه ویژه برای ایران در نظر گرفته است. برنامه‌ای که شامل تحریم‌های تازه و حتی امکان اقدام نظامی است. با توجه به تغییر ناگهانی در وزارت دفاع و دیدارها و مذاکرات منطقه‌ای پمپئو و دیگر نمایندگان آمریکا؛ همچنین بستن قراردادهای جدید تسلیحاتی با امارات، می‌توان حدس زد روزهای پایانی دولت ترامپ روزهای سخت و حساسی برای ایران خواهد بود. اما شاید با گذر از این 70 روز و روی کارآمدن دولت جدید که به احتمال فراوان جو بایدن را در صدر خود خواهد داشت برنامه دیگری در دستور کار قرار گیرد.
چشم انداز رابطه ایران و دولت آینده آمریکا
به گزارش اقتصاد نیوز، در شهریور سال جاری خبرگزاری سی ان ان به قلم جو بایدن نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با عنوان « راه آسان‌تری برای سخت‌گرفتن بر ایران است» منتشر کرد. اما این یادداشت تنها خلاصه‌ای از گزارش 10 هزار کلمه‌ای ایلان گلدنبرگ مسئول پرونده ایران در تیم انتقالی جو بایدن و همکاران او با عنوان « تعامل دوباره با ایران» بود که در سایت مرکز امنیت آمریکا نوین منتشر شده است. بر طبق این یادداشت، بعید است که ایران در مدت باقی‌مانده از دولت ترامپ به گفت‌وگو با آمریکا بپردازد. اما علاقه ایران به انجام مذاکره در سال 2021 فارغ از پیروزی هر یک از نامزدها بیشتر خواهد بود. استراتژی آمریکا در رابطه با ایران با تمرکز بر برنامه هسته‌ای و جلوگیری ایران از دستیابی به سلاح اتمی، آسیب‌رسانی به سیاست‌های منطقه‌ای ایران بر منافع آمریکا و کاهش تنش در منطقه و جلوگیری از رقابت‌های دائمی و نیابتی در منطقه است.
مرحله اول: آرامش برای آرامش
آمریکا در کوتاه مدت باید به دنبال کاهش تنش در منطقه و بازگرداندن برنامه هسته‌ای ایران باشد. دولت بعدی آمریکا باید با اقدامی فوری و یک‌جانبه آغاز به استفاده از ابزارهای اعتمادساز کند که شامل لغو ممنوعیت سفر از ایران به آمریکا و کاهش تحریم‌های نمادین در مورد مقاماتی چون محمدجواد ظریف وزیرخارجه، حمایت از بسته صندوق بین‌المللی پول برای دوره پساکرونا و انجام اقدامات ملموس و مکمل برای ارائه این تضمین که تحریم‌ها با حوزه تامین کالاهای بهداشتی و پزشکی مرتبط با بحران کووید-19 تداخل نخواهد کرد. از روز تحلیف تا بهار 2021 که انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران برگزار خواهد شد، دولت آمریکا باید بر تمهیدات مقدماتی تمرکز کند که «آرامش برای آرامش» نام گرفته و هدف آن کم‌کردن تنش در منطقه است. همچنین دولت آمریکا باید پیشرفت برنامه اتمی ایران را متوقف کند. این تمهیدات باید برای ایران روشن کند که حملات نیابتی به نیروهای آمریکایی و تهاجم به تاسیسات نفتی و زیرساخت‌های حیاتی باید متوقف شود.دعلاوه‌بر این، این تمهیدات مقدماتی از ایران می‌خواهد که اقدامات دریایی تحریک‌آمیزش در منطقه خلیج فارس را کاهش دهد، درحالی‌که آمریکا در بحث اعلانی به محدودیت به‌کارگیری قدرت نظامی در منطقه اشاره می‌کند در حوزه هسته‌ای چنین معامله‌ای می‌تواند از یکی از سه روش ممکن پیگیری شود: 1. بازگشت سریع ایالات‌متحده به برنامه جامع اقدام مشترک همراه با تنزل و کاهش اقدامات اتخاذ شده برخلاف شرایط برجام؛ 2. کاهش محدود تحریم‌های آمریکا در ازای توقف یا کاهش برنامه هسته‌ای ایران؛ 3. بازگشت به برجام با یک متمم ساده مبنی بر طولانی‌تر کردن بند «غروب آفتاب» در ازای کاهش بیشتر تحریم‌ها.
مرحله دوم: رایزنی
مرحله دوم از ژانویه و تا تابستان 2021 اجرا خواهد شد. این مرحله شامل همسوکردن کنگره و متحدان خارجی آمریکا در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران و نگرانی‌های منطقه‌ای خواهد بود. این بازه زمانی هم‌زمان با روی کارآمدن دولت جدید در ایران و این پروسه آنچه را که به‌نظر توافق «بیشتر در برابر بیشتر» می‌رسد، طرح‌ریزی می‌کند و اهداف، منافع، ارزیابی‌ها و ابزارهای آمریکا می‌تواند در چنین معامله‌ای تعقیب شود. باید پرونده‌های هسته‌ای و ژئوپلیتیک را در این راستا مورد بررسی و ارزیابی قرار داد. این بررسی مستلزم مشورت قوی با سایر اعضای 5+1 (بریتانیا، آلمان، روسیه و چین) عربستان، رژیم صهیونیستی و دیگر بازیگران خاورمیانه و همین‌طور کنگره است.داین مرحله دارای چالش‌ها و پیچیدگی‌های بیشتری نسبت به توافق هسته‌ای با ایران است، زیرا که در توافق هسته‌ای نگرانی‌های منطقه‌ای گنجانده نشده است، اما در این توافق با درنظرگرفتن منافع کشورهای منطقه باید توافقی جدید و فراتر از برجام شکل گیرد.
مرحله سوم: مذاکرات در دو مسیر موازی
آمریکا باید دو مسیر موازی در استراتژی جدید خود پیگیری کند. مسیر نخست توافق هسته‌ای و برجام با کشورهای 5+1 و مسیر دوم توافق‌های منطقه با ایران، کشورهای منطقه و 5+1 خواهد بود. این دو مسیر قرار است به شکلی موازی و بدون در نظرگرفتن پیشرفت در هر یک از آن‌ها انجام شود. این گزارش اذعان دارد که برای رسیدن به توافق پایدار هسته‌ای، رسیدن به توافقی پایدار در منطقه غیر قابل اجتناب است. این گزارش 4 مسیر بالقوه و جوانب مثبت و منفی آن را بررسی کرده و می‌گوید آمریکا باید تا تابستان 2021 استراتژی بلندمدت خود در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران و توافق منطقه‌ای را که باید برای چندین سال دنبال شود، طراحی کرده باشد. بر طبق این گزارش، به نظر می‌رسد دولت بایدن با درنظرگرفتن نگرانی‌های متحدان منطقه‌ای خود اقدام به تهیه دستورکاری جدید فارغ از برجام خواهد کرد، این دستور کار شامل قراردادی جدید با ایران در رابطه با برخوردهای منطقه‌ای است که حصول آن منوط به اجرای برنامه‌ای چندساله و اقدامات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.
