بعد از آنکه شاخص کل بورس به سقف تاریخی خود رسید، عوامل متعددی دست به دست هم دادند تا شاخص کل بورس وارد فاز اصلاح شود. مهم‌ترین دلیل این ریزش، رشد پی‌درپی و بدون نوسان و اصلاح شاخص در این دوران بود. قیمت بیشتر سهم‌های بازار با در نظر گرفتن تمام متغیرهای تأثیرگذار بر سود و ارزش ذاتی شرکت‌ها بیش از حد افزایش یافته بود؛ به طوری که شاهد رشد حبابی در بسیاری از سهم‌های بازار بودیم که بایدحباب ساخته‌شده در این نقطه از بازار تخلیه می‌شد. عدم هماهنگی و صـحـبـت‌هـای ضدونقیض مسئولان درخصوص عرضه صندوق ETF دوم دولت و نااطمینانی ایجادشده از طرف سازمان و وزارت اقتصاد باعث تشدید روند نزولی بازار شد. تا اینکه هرچه به انتخابات آمریکا نزدیک‌تر می‌شدیم، سایه ریسک این انتخابات را بیشتر احساس می‌کــردیـم و شـــاهـد بـلاتکـلـیـفـی سهام‌داران بودیم؛ چرا که در صورت پیروزی حزب دمکرات دیگر نرخ ارز توانایی رشد نداشت و بازار هم که تا اینجا مهم‌ترین دلیل رشد خود را افزایش نرخ ارز و تورم حاصل از آن می‌دید به این انتخابات وزن زیادی داد، به نحوی که با قطعی شدن پیروزی بایدن، نرخ ارز با کاهش محسوسی همراه شد و همین امر موجب شد بار دیگر بازار زیر فشار عرضه‌ها برود و این روند نزولی تا دو هفته پیش همچنان ادامه‌دار باشد.
از دیگر عوامل داخلی می‌توان به ســیـاسـت‌هـای ترس ایـجـادشده از طرف سازمان اشاره کرد؛ سیاست‌های غلط دستوری بیشتر باعث ترس سهام‌داران و فرار نقدینگی از بازار شده بود. محدودیت فروش کدهای حقوقی، بستن نوسان‌های روزانه سهام، کاهش زمان پیش‌گشایش بازار و جلوگیری از حذف سفارش‌ها در زمان پیش‌گشایش و سایر موارد دیگر باعث شد که سهام‌داران به یقین برسند که بازار واقعا بیش از آنچه اصلاح کرده است افت خواهد داشت و همین امر باعث شد فشار فروش بیشتر شود.
قیمت‌های دستوری در صنعت فولاد و ابلاغیه‌هایی از طرف وزارت صمت که باعث ایجاد ابهامات در این صنعت شده است، موجب بلاتکلیفی در سهام‌داران این گروه شده و قطعا تأثیر خود را بر بازار و شاخص کل خواهد گذاشت. انتشار اوراق فروش تبعی می‌توانست سیاست مؤثری برای جلوگیری از ریزش باشد؛ ولی متأسفانه شرکت‌ها فقط به انتشار آگهی بسنده کردند و در عمل فقط شاهد بازگشایی نماد چند شرکت بودیم. البته سیاست ایجاد بازارگردان برای هر سهم از جمله اقدامات مؤثر و مفیدی بود که می‌تواند باعث رشد قیمت سهم و افزایش قدرت نقدشوندگی بازار شود. در ادامه نگاهی به روند تغییرات ارزش معاملات از ابتدای سال می‌اندازیم و روند بازار سرمایه را تا پایان سال پـیش‌بینی می‌کنیم.
اوج و فرود ارزش معاملات خرد
همان‌طور که در نمودار می‌بینید ارزش معاملات از ابتدای سال با روند رو به رشد به کار خود ادامه داد؛ به طوری که از رقم 27،831 میلیارد ریال به رقم 241،979 میلیارد ریال افزایش یافت و شاهد رشد 769درصدی ارزش معاملات بودیم. در ادامه که بازار با نزول و خروج نقدینگی همراه شد ارزش معاملات به رقم 13،396 میلیارد رسید؛ یعنی شاهد افت 94درصدی در ارزش معاملات روزانه بودیم.
گزارش بورسی پیش‌بینی بازار بورس
تا اینجا نگاهی کوتاه به تغییرات شاخص کل از ابتدای سال داشتیم و به مهم‌ترین اتفاق‌ها که باعث رشد و نزول بازار سرمایه شده بود اشاره کردیم. حال آنچه اهمیت دارد پیش‌بینی روند بازار سرمایه تا پایان سال است. از جمله مهم‌ترین دلایلی که می‌تواند باعث رشد بازار شود گزارشهای عالی شش ماهه شرکت‌هاست. این گزارش‌ها در حالی ارائه شد که کلیت بازار در فاز اصلاح قرار گرفته بود، به همین علت بسیاری از گزارشهای شرکت‌ها سوخت شد و شاهد تأثیر افزایش سودآوری بر قیمت شرکت‌ها نبودیم. قطعا در ادامه راه بار دیگر بازار به این گزارش‌ها نگاهی خواهد داشت و باعث رونق بازار سرمایه خواهد شد.
اصلاح بیش از حد و بی‌سابقه بازار می‌تواند از جمله مهم‌ترین محرک‌ها برای رشد بازار سرمایه باشد. قطعا اصلاح قیمتی بیش از 70درصد در بسیاری از سهم‌های بنیادی، بازار را برای حرکتی صعودی آماده کرده است؛ هرچند شاید این رشد مانند رشد ابتدای سال شارپ نباشد. مشخص شدن قیمت دلار بعد از انتخابات آمریکا و وحشتی که دیگر بازارها از افت قیمت دلار دارند، می‌تواند بورس را همچنان در مسیر صعودی قرار دهد؛ چراکه بازار سرمایه با دلار در محدوده 22 هزار تومان نیز همچنان ارزنده است؛ این در حالی است که پس از مشخص شدن نتیجه انتخابات، دلار به زیر 24 هزار تومان نیامد. در نتیجه با توجه به مواردی که مطرح کردیم و همچنین افزایش ارزش معاملات طی روزهای گذشته می‌توان انتظار یک بازار صعودی با سرعت کم را تا انتهای سال داشت؛ هر چند که باید کم‌کم تأثیرات انتخابات ریاست جمهوری ایران را هم در تحلیل آتی در نظر داشته باشیم.
