ضرب المثل معروفی در ادب فارسی هست بدین مضمون که: «یه سوزن به خودت بزن یه جوال دوز به دیگری»؛ آقای رییس جمهور ما در کشوری زندگی میکنیم که عمر دموکراسی و تجربه آن چندان طولانی و عمیق نیست و ظرف همه این سالها تلاشهای قابل تقدیری برای دستیابی به شاخصهای اساسی یک مردم سالاری واقعی شامل ایجاد نهادهای اصلی و مستحکم حامی و حافظ دموکراسی چون احزاب، رسانههای آزاد و مستقل، قوانین موضوعه جرم سیاسی و… شده است اما همچنان عمر به اصطلاح دموکراسی در میان ما کمتر از چند دهه است و انتخابات ما همچنان زیر سایه نظارت استصوابی است، تلختر از همه آن که نهادهای مستقل و خصوصی ما به مراتب کوچکتر و ضعیفتر از عظمت دولت است، ما هنوز در ابتدای راه هستیم.
بیتردید همه ناظران، عالمان و فعالان سیاسی آشنا با ساختارهای دموکراتیک که اتفاقات یک سال اخیر آمریکا را رصد کردهاند، اذعان دارند که دموکراسی از بزرگترین آزمون یک قرن اخیر خود سربلند و سرافراز خارج شد و قدرت بیبدیلش را در برابر سلطه جریان دیکتاتور و خودکامه به رخ کشید.
دغدغه همیشگی و بزرگ همه کنشگران عرصه سیاست در یک قرن اخیر آن بود که با کدام سازوکار فعالی میتوان یک فرد یا جریان حاکمی را پس از آنکه با رأی مردم بر مسند قدرت نشست در پایان دوره قانونی از صندلی قدرت به صورت مسالمتآمیز پایین آورد. صدای اقلیت و اکثریت را شنید، حقوق آنها را پاس داشت و حرمت نهاد.
اما قدرت، پشتوانه و عمق نهادهای دموکراتیک در غرب چنان ریشه دوانده که رییس جمهوری به خودکامگی، ثروت و سبک مغزی ترامپ که از لابی پرنفوذ و فعال صهیونیسم و عربستان برخوردار بود هم به رغم همه تلاش و ارادهاش توان ایستادگی و مقاومت در برابر رأی و نظر مردم ندارد زیرا اراده مردم بر اراده حاکمانِ طالبِ قدرتِ مطلق، مقدم و غالب است.
یک رییس جمهور خودکامه و قدرت طلب شاید بتواند کارزار بزرگ انتخاباتی راه بیندازد، رأی گیری و شمارش آرای مردم را دروغ بخواند، دعوای حقوقی و رسانهای راه بیندازد، از ابزارهای ثروت و قدرتش بهره ببرد، حامیان داخلی و خارجی خود را به کمک بطلبد، تهدید و تطمیع کند، به کنگره و نمایندگان مردم حمله کند اما در نهایت حتی نمیتواند معاون و اعضای کابینهاش را در برابر رأی مردم همراه و بسیج کند.
دموکراسی و نهادهای مستقل حافظ و حامی آن در غرب دوران بلوغ خود را طی کردهاند و امروز در نهایت پختگی هستند، آن چنان که در برابر همه بحرانهای جدید هم راهحلهای مناسب مییابند؛ اما دموکراسی و مردمسالاری در خاورمیانه تازه در اول راه است.
به سخره گرفتن دموکراسی غرب راهی خطا و ناصواب است؛ ما اگر نقدی هم به آمریکا داریم که داریم، نه به دموکراسی آن بلکه به رفتارهای سلطه جویانه و ظالمانه آن است.
نشانی غلط نباید داد جناب آقای روحانی.