مطالعات پروژه تراموا باید شفاف و در دسترس باشد

اما به دلیل فرصت محدودی که در جلسه مناظره برای بیان نقاط ضعف پروژه تراموای اصفهان وجود داشت، همکاران ما دکتر کرمانشاهی و دکتر طالبیان فرصتی برای طرح مقدمه این موضوع نداشتند و تنها فرصت کردند درزمینه تخصصی و علمی به بیان بخش مختصری از نقاط ضعف پروژه بپردازند. بنابراین در اینجا به طرح برخی از موضوعات می‌پردازم. مسئله اصلی این است که هیچ‌کدام از ما بحثی درباره خوبی و بدی تراموا به‌عنوان یک وسیله حمل‌ونقل عمومی نداریم و اصل حرفمان این است که مطالعات این طرح باید کامل و به‌درستی انجام شود. دکتر کرمانشاهی خود از اعضای شورای عالی هماهنگی ترافیک کشور است که در آن اجرای طرح‌هایی مانند تراموا در نقاط مختلف کشور را بررسی می‌کنند. نظر ایشان بر اساس تجارب قبلی از شهرهای مختلف این است که باوجود اینکه منابع موردنیاز برای اجرای این طرح‌ها بسیار گزاف است؛ اما در این شورا دقت لازم در روند بررسی پروژه‌ها انجام نمی‌شود و معمولا طرح‌ها به دلایل مختلف همچون مطالبات شهرداری‌ها به تصویب می‌رسند. برای ذکر نمونه‌هایی عینی این موضوع می‌توان به خط 10 متروی تهران اشاره کرد که برای اجرای آن 70 هزار میلیارد تومان برآورد هزینه شده، درحالی‌که این خط اصلا روی گسل زلزله تهران قرارگرفته است!
مثال دیگر پروژه مونوریل قم است که در سال 88 توسط همین شورا تصویب شد و با هزینه‌ای بالغ بر 210 میلیارد تومان (با در نظر گرفتن دلار هفت هزار تومان) از سال 89 تا 94 نیز اجرای آن به طول انجامید. درحالی‌که وقتی پایه‌های پل زده شد به دلایل مختلفی همچون عدم مطالعات کافی، مشکلات تحریم، خرید ناوگان و… پروژه نیمه‌تمام ماند و امروز می‌توان به‌عنوان درس عبرتی برای مدیران شهری از آن یاد کرد. نمونه دیگر احداث پروژه پل امام خمینی(ره) در دهه80 در اصفهان است که با هدف عبور خودرو از روی پل و عبور تراموا از زیر آن احداث شد. در آن زمان تفاهم‌نامه‌ای با یک شرکت داخلی به نمایندگی از چکسلواکی بسته شد و با صرف هزینه‌ای بسیار گزاف، طولانی‌ترین بزرگراه کشور ساخته شد. در حالی‌که طرح با اشکال‌های زیادی در طراحی روبه‌رو بود و امروز چنانکه شاهدیم امکان عبور دو اتوبوس در کنار هم از زیر این پل وجود ندارد و نمی‌توان گزینه‌ای به جر تراموا برای زیر آن در نظر گرفت. از آن زمان تاکنون شرکت‌های داخلی و خارجی مختلفی برای تکمیل این طرح کاندید شده و البته هیچ‌کدام حاضر به اجرای آن نشده‌اند. برآورد ما این است که این طرح اقتصادی نبوده و به همین دلیل اجرایی نشده است. هرچند این اشکال ناشی از طراحی است و نه از مدیریت شهری؛ اما به‌هرحال باعث شده که این پروژه به اهداف اولیه خود نرسد. بنابر آنچه در خصوص تصویب طرح‌های ناپخته و غیرتخصصی در شورای عالی هماهنگی ترافیک کشور ذکر شد و در نظر گرفتن این نکته که اجرای چنین طرح‌هایی باعث اتلاف منابع کشور می‌شود، در حالی‌که می‌توان این بودجه‌ها را در زمینه‌های دیگری در مسیر رشد و توسعه کشور هزینه کرد، بنده و جمعی از اساتید دانشگاه‌های مختلف کشور به رهبری دکتر کرمانشاهی نامه‌ای را در سی‌ام آذر سال جاری به شورای عالی هماهنگی ترافیک کشور ارسال کردیم و ضمن اینکه در آن نامی از مدیریت شهری و مسائل سیاسی و دیگر حواشی ذکر نشد، د‌رخصوص ضرورت مطالعات جامع حمل‌ونقل دقیق‌تر در خصوص اجرای پروژه‌هایی همچون تراموا تأکید کردیم.این در حالی است که خوشبختانه دکتر نادران در حال حاضر سمت مشاور مطالعات جامع حمل‌ونقل در اصفهان را بر عهده‌دارند و مطالبه ما این است که بدون هیچ‌گونه عجله‌ای مطالعاتشان را به‌درستی و دقت انجام دهند و به این بپردازند که آیا بهترین کریدورهای تراموا در اصفهان همین است و آیا می‌توان آنالیزهای اقتصادی بهتری در این خصوص انجام داد؟ در اینجا بحث بر سر انتخاب درست فناوری و توجه به بودجه‌هاست.
آنچه مسلم است همه ما خواستار توسعه شهرمان هستیم؛ اما معتقدیم باید بهترین راهکار برای این مسئله انتخاب شود. قطعا مدیریت شهری هم نیت‌های خیری در سر دارد و می‌خواهد خدماتی به شهر برساند. چنانکه در سال1387 نیز مطالعات خوبی در خصوص اجرای طرح بی‌آرتی در اصفهان با مشارکت دکتر کرمانشاهی و دکتر نصر (رئیس محترم شورای اسلامی شهر اصفهان) صورت گرفت و بعدازاینکه اعضای شورای شهر بازدیدی از روند اجرای بی‌آرتی در تهران داشتند، درخصوص اجرای آن در اصفهان اقدام کردند و نتیجه خوبی نیز از آن حاصل آمد. از دیگر مباحثی که ذکر آن را در این نوشتار ضروری می‌دانم این است که مطالعات صورت‌گرفته در خصوص پروژه تراموا باید شفاف باشد و در سایت در اختیار متخصصان گذاشته و منتشر شود. طبعا تصمیم‌گیری درباره پنج هزار میلیارد تومان پول امری محرمانه نیست و باید در خصوص آن شفاف عمل شود.
*عضو هیئت‌علمی دانشکده مهندسی حمل‌ونقل دانشگاه صنعتی اصفهان و مشاور شهرداری اصفهان از سال 87 تا 99