نگارنده این مقاله پیشنهادی که مدتی است در خارج از کشور، به تدریس موسیقی آکادمیک اشتغال دارد، به دلیل احساس مسئولیت شدید و عشق عمیقی که نسبت به سرزمین مادری خود ایران عزیز دارد، لازم دانسته است در جهت حفظ و حراست از محصولات فرهنگی هنری کشورش که به دست توانای هنرمندان باذوق ایرانی ساخته می‌شود، گامی مثبت برداشته و در جذب هنرجویان موسقی با فراگیری سازهای کم نظیر ایرانی نیز مثمر ثمر بوده باشد. شایان ذکر است منظور اصلی نگارنده از تدوین و ارائه این مقاله، صرفا انجام تغییر کوک ابداعی، جهت آموزش اصولی به هنرجویان مبتدی مد نظرش بوده است و به هیچ وجه قرار نیست کوچک‌ترین تغییری، در ساختار فعلی سنتورهای حرفه‌ای به وجود آید. بنابراین سازندگان با ذوق و مبتکر، لازم نیست در این باره نگرانی از خود نشان دهند. زیرا مهم‌ترین معضل که باعث عدم استقبال اکثریت هنرجویان مبتدی و نوجوان مطرح می‌شود، مربوط به روش کوک‌کردن نا متعارف و غیراستاندارد سازهای مشقی است؛ زیرا نوازندگان حرفه‌ای و هنرجویان دوره‌های عالی موسیقی، قادر خواهند بود سازهای خود را در گام دلخواه و مورد نظرشان به‌راحتی کوک نمایند و بنوازند و لذت ببرند. بنابراین مدرسان زحمتکش موسیقی، جهت تدریس نوازندگی سنتور به روش جدید، باید قبل از تدریس به مبتدیان و نوجوانان عزیز، به دو بخش زیر توجه و عمل کنند.
بخش اول: آموزش کوک‌کردن سنتور مطابق با کوک پیانو
برای کوک‌کردن ساز سنتور مطابق با طرح پیشنهادی، ابتدا باید بم‌ترین صدای سنتور یعنی اولین خرک پوزیسیون اول (سیم‌های زرد) با فاصله یک اکتاو پائین تر از نت «دو میانی پیانو» (به وسیله تیونر با تنظیم فرکانس 440 هرتز) به نت «دو بکار» تبدیل شود. سپس خرک‌های شماره 2 تا 9 (که روی سیم‌های زرد چیدمان شده‌اند)، نیز به‌ترتیب از پائین به بالا، مطابق با نت‌های «ر می فا سل لا سی دو ر» (به حالت بکار) کوک خواهند شد. شایان ذکر است اگر خــــــرک‌هــــای پوزیسیون اول سنتور (سیم‌های زرد)، به طور صحیح و مطابق با فواصل درست هندسی و به طور دقیق، روی صفحه سنتور چیدمان شده باشند، طبیعتا در (پوزیسیون پشت خرک) نیز نت‌هایی با فاصله پنجم درست، روی تمامی سیم‌های زرد ایجاد خواهد شد که به ترتیب از پائین به بالا، روی خرک‌های اول تا نهم، عبارت‌اند از: «سل لا سی دو ر می فا سل لا» که همگی نیز بکار هستند و صدا دهی آن‌ها، هم فرکانس با اکتاو ششم پیانوست. در نتیجه می‌توان از وجود این صداهای خیلی زیر نیز به عنوان پوزیسیون چهارم سنتور، برای اجرای آهنگ‌های ویژه کودکان استفاده کرد.
در مرحله نهایی، بم‌تریـــــن خرک پوزیسیون دوم (خرک اول سیم‌های سفید) را که معمولا در سنتور معادل با نت «میکرون» کوک شده است، به نوت «می بکار» تبدیل خواهیم کرد و سپس به ترتیب، نت‌های «فا سل لا سی دو ر می فا» در حالت «بکار» روی خرک‌های شماره 2 تا شماره 9 نیز کوک خواهند شد. ضمنا در صورت تمایل، به منظور ایجاد نت‌های های نیم‌پرده‌ای «لابمل و می بمل» در پوزیسیون سوم سنتور، خرک‌های چهارم و هشتم، به مقدار لازم به طرف راست کشیده خواهند شد، تا علاوه بر بالابردن توان ساز سنتور و قادر بودن نوازندگان به اجرای گام‌های بیشتر، وجود این نت‌های نیم پرده‌ای که در پیانو با کلیدهای مشکی اجرا می‌شود نیز برای هنرجویان مبتدی آشکار خواهند بود و برای شناخت آن‌ها دچار سردرگمی نخواهند شد. با انجام تغییرات فوق، وسعت صدای سنتور حدود «پنج اکتاو» ارتقا پیدا خواهد کرد و لازم‌ترین گام‌های مورد نیاز هنرجویان مبتدی در سراسر جهان، یعنی «دو ماژور و لا مینور» به راحتی قابل دسترسی آنان است. از دیگر امتیازات بسیار مهم، در طرح کوک جدید، می‌توان به کاهش قابل توجه فشارهای بیش از حد اشاره کرد که قبلا روی سیم‌های زرد سنتور وجود داشت. بنابراین هنرجویان نوجوان و خانواده‌های محترم آنان، دیگر شاهد از کوک خارج شدن دائمی و نیز پاره شدن مکرر و خطرآفرین سیم‌های زرد در ساز سنتور نخواهند بود.
بخش دوم: طریقه نت نویسی برای سازهای سنتور، با متد جدید:
برای نت نویسی سازهای سنتور با متد جدید، دقیقا از متد نت نویسی ساز پیانو استفاده و پیروی خواهیم کرد. در این صورت ضمن اینکه هنرجویان عزیز، از ابتدا با رعایت استانداردهای جهانی نوت‌نویسی و نوت‌خوانی، بیشتر آشنا خواهند شد، به‌راحتی قادر خواهند بود، با استفاده از کاربردهای کلید فا (خط چهارم خطوط حامل)، ضمن فراگیری نوازندگی با پیانو و اکثر سازهای جهانی، از اضطراب و نگرانی به خاطر سپردن تعداد پاره‌خط‌های اضافی که در پوزیسیون اول سنتور، در کتاب‌های آموزشی قابل مشاهده است، نیز نجات خواهند یافت.
پیشنهاد غیر ضروری به سازندگان و تولیدکنندگان محترم سنتورهای صادراتی
در جهت هماهنگ شدن سنتورهای صادراتی با سایر سازهای جهانی و رعایت‌کردن استانداردهای ضروری و نیز با در نظرگرفتن سیر صعودی اصوات موسیقی (از بم به زیر) و تطابق و هماهنگی در راستای جهت حرکت نت‌ها که در تمام کشورها (ازچپ به راست) نوشته و خوانده می‌شوند، چنانچه پس از همفکری دوستانه با همکاران به تفاهم رسیــــدند، محل استقرار پوزیسون «شماره یک» و پوزیسیون «شماره دو » روی صفحه سنتور با یکدیگر جابه‌جا شوند.
