تمبر رسالت بزرگی دارد
در این کارگاه، استاد میرمقتدایی با اشاره به رسالت فرهنگی زیاد تمبر گفت: تمبر با توجه به کوچکی سایز بسیار اثرگذار است، همه جای دنیا میتواند سرک بکشد و نشاندهنده تحولات فرهنگی هر کشور است. او ادامه داد: با توجه به محدودیتهایی که تمبر دارد، مثل کوچکبودنش (حداکثر شش سانتیمتر) اما بهراحتی میتوانید فضای فانتزی خود را در آن ایجاد کنید. خود را در این کارگاه محدود نکنید و توان اجراییتان را برای خلق تمبرهای بهیادماندنی بگذارید. برایمان تشخص هنری شما و زاویهدیدتان در طراحی تمبر در این کارگاه مهم است. میرمقتدایی تصریح کرد: تمبرها درواقع مثل اوراق بهادار چاپشان در بانک مرکزی و چاپخانه اسناد ملی انجام میشد. در طراحی تمبر کارهای استاد شیشهگران از همه جذابتر است. او خاطرنشان کرد: فرهنگ بصری ما عناصر نزدیکی به هم دارند؛ فقط شخصیتهای متفاوتی برای ارائه دارند و امیدوارم آثار طراحیشده در این کارگاه به ظهور خوبی برسد و در اداره پست ثبت شود.
در چند سال اخیر به طراحی تمبر توجه نشده است
امیرمسعود حلاج، مدیر خانه گرافیک حوزه هنری اصفهان نیز افزود: دنیای پستی وسعت زیادی دارد. در این کارگاه به طرحهایی غیر از تمبر هم فکر کنید؛ البته در دورهای طرحهای پوستر را بهعنوان طراحی تمبر کوچک میکردند و ارائه میدادند و متأسفانه رسالت تمبر رعایت نمیشد.
او با اشاره به برگزاری این کارگاه تصریح کرد: ما قصد داریم تمبرهای پستی را به رسالت خودش بازگردانیم. گرچه در حال حاضر تمبر کاربردش را برای کارهای پستی از دست داده است، اما قالب طراحی آن تکنیک ویژه خود را میطلبد.حلاج ادامه داد: زمانی تمبرها رسالت انتقال فرهنگ را داشتند؛ اما امروزه منسوخ شدهاند. در چند سال اخیر به طراحی تمبر توجه نشده است و صرفا تمبرهای یادبود چاپ شدهاند. ما قصد داریم در این کارگاه یکسری طراحی قابل دفاع و ارائه داشته باشیم.
او تأکید کرد: اوایل انقلاب هم چاپخانه تمبر در ایران نداشتیم و تمبرها در پاکستان چاپ میشدند. پس از گذشت ده سال از انقلاب، چاپ تمبر در خود ایران انجام شد.مجتبی مجلسی، یکی دیگر از مدرسان این کارگاه، گفت: سالهاست که چیزی بهعنوان طراحی تمبر بهصورت حرفهای نداریم و منظور ما در بیست سال اخیر است.
طراحی تمبر؛ یکی از فیلدهای اصلی رشته گرافیک
در ادامه حامد مغروری گفت: طراحی تمبر را یکی از فیلدهای جالب و اصلی رشته گرافیک میدانم که متأسفانه در کتابهای ما کمتر کار شده است. او با اشاره به عدم طراحی تمبرها در گذشتههای دور در ایران خاطرنشان کرد: تمبرها اول در ایران طراحی نمیشد و از خارجیها برای طراحی آن کمک میگرفتند. اولین تمبر ایران با عنوان تمبر باقری در دوره ناصرالدینشاه قاجار طراحی و چاپ شد؛ البته در دوران هخامنشی هم تصاویر مهرومومهای روی نامهها همان کاربرد تمبر را داشت.
مغروری به بررسی تمبرها از دوران قاجار و پهلوی تا زمان جمهوری اسلامی پرداخت و بیان کرد: حدودا از دهه هفتاد طراحی تمبر دیگر انجام نمیشود. در طراحی تمبر به ترکیببندی، چیدمان، موضوع اصلی، تایپها عناصر اضافه، تزیینات و ریزپردازیها در کنار هم باید توجه و اینها را وارد عناصر بصری کرد. او ادامه داد: اصلیترین مدیوم طراحی از زمان پهلوی پوستر (اعلان) و تمبر و طراحی جلد بوده است و نگاه ویژهای به تمبر داشتهاند. در دوره ناصرالدینشاه طراحی تمبر در حد طراحی اسکناس بود (با همان تایپ و کادر و عکس و…).
او با اشاره به آثار محمد مهربان که بیشتر طرحهای تمبرهای انقلاب اسلامی را کشیده است، گفت: در زمان جمهوری اسلامی نامهنگاری زیاد شد و بسیاری از طراحان مشغول طراحی تمبر شدند؛ زیرا وقایع نیز بسیار زیاد بود. در آن زمان حتی شرکت پست طراحی را برای طراحی تمبر استخدام کرد تا کارهایش را انجام دهد. مدرس این کارگاه با اشاره به اینکه باید جایگاه مهمی برای تمبر قائل شد، افزود: اگر برای تمبر جایگاه مهمی قائل شویم، آرامآرام مهم میشود و جایگاه اصلی خود را بازمییابد. او ادامه داد: طراحان امروزی میتوانند از نرمافزارهای زیادی کمک بگیرند و با تکنیکهایی که آموختهاند تمبر را زنده کنند. شما میتوانید این اتفاق ویژه را رغم بزنید.حامد مغروری در پایان این کارگاه به معرفی صفحات اینستاگرامی تمبر برای مشاهده تمبرهای دوره پهلوی (Persia.stamps) و تمبرهای جمهوری اسلامی( Stamps.iran) پرداخت.