با استفاده از این منابع در حقیقت کمترین اطلاعات ممکن از جامعه و زنان در دست پژوهشگران بود. بایگانی باروی تخت‌جمشید علاوه براینکه اطلاعاتی مفصل در زمینه تاریخ اجتماعی‌اقتصادی در اختیار پژوهشگران و عموم علاقه‌مندان به تاریخ دوره هخامنشی قرار می‌دهد، در ارتباط با زندگی شخصیت‌های تاریخی منعکس شده در سایر منابع مانند تواریخ هرودوت اطلاعات ذی قیمتی را ارائه می‌کند. اهمیت این اسناد بر این اساس است که اطلاعات منعکس‌شده در الواح اداری، از قلب سرزمین پارس نشئت می‌گیرد و هدف از ثبت این اطلاعات، نه رویکردی جانب‌دارانه به اشخاص و اتفاق‌ها بوده (آن‌چنان که در کتیبه‌های سلطنتی یا منابع دیگر می‌بینیم)، بلکه هدف اصلی ثبت اطلاعات اقتصادی و اداری برای بایگانی در اداره تخت‌جمشید بوده است؛ بنابراین الواح بایگانی تخت‌جمشید بهترین و دست‌اول‌ترین اطلاعات را از وضعیت جامعه هخامنشی در سرزمین پارس و بخش‌های مهمی از قلمروی هخامنشیان برایمان فراهم کرده‌اند.
زنان مستقل تخت جمشید
در کنار گزارش‌هایی که الواح هخامنشی از کالاهای اساسی زندگی (غذا و نوشیدنی)، نحوه انتقال، ذخیره و توزیع جو و گندم، میوه، پرندگان و حیوانات اهلی برای کارگران، مسافران، پادشاه و دربار و غیره ثبت کرده‌اند، نام تعدادی از بانوان برجسته در دوران داریوش اول مانند ایرتشدونه، اودوسه، و ایردبمه و دربارهای جداگانه متعلق به آن‌ها نیز در این الواح منعکس شده است. بر اساس اطلاعات استخراج‌شده از این متون، مقادیر فراوانی از غلات و حیوانات اهلی و سایر مایحتاج به دربار و تمامی املاک و خدم و حشم زیرمجموعه این بانوان قدرتمند اختصاص داده می‌شد.یکی دیگر از اطلاعات ارزشمند ثبت‌شده در بایگانی باروی تخت‌جمشید، اطلاعات مرتبط با بانوان فعال در برنامه‌های ساخت‌و‌ساز در مناطق زیر مجموعه اداره تخت جمشید است. بر مبنای اطلاعات استخراج‌شده از متون بایگانی تخت‌جمشید، بین کارگران مرد، زن، پسر و دختر تمایز وجود داشته است.
جایگاه زنان در این میان اهمیت بسیاری دارد. طبق این اسناد، زنان از این ظرفیت و توانایی برخوردار بودند که رهبر یک گروه کاری باشند یا در گروه‌های کاری مرکب از زنان و مردان، زنان می‌توانستند سهمیه‌ای بیش از مردان دریافت کنند. این نکته جالب توجه در الواح احتمالا از این مسئله حکایت می‌کند که برخی از وظایف افراد فعال در برنامه‌های عمرانی در مناطق زیرمجموعه اداره تخت‌جمشید حیطه تخصصی زنان بوده است. درواقع زنان در برخی از امور تخصصی می‌توانستند استقلال عمل داشته باشند و به جایگاه مشخصی دست یابند. بر اساس اطلاعات استخراج‌شده از متون اداری تخت‌جمشید، به مادران در دوره هخامنشی به‌ازای هر فرزندی که به دنیا می‌آوردند، جیره مازاد اختصاص می‌یافت.
*مسئول کتابخانه تخصصی پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید/ایسنا
