بررسی مشکلات اقتصادی در آموزش‌وپرورش و ارائه راهکارها (2)

آموزش‌وپرورش به‌عنوان بزرگ‌ترین نهاد خدماتی‌اجرایی کشور که بیشترین تعداد ارباب رجوع (دانش‌آموز و اولیا) و کارمند را در میان وزارتخانه‌ها داراست، از دیرباز با مشکلات اقتصادی روبه‌رو بوده و به نظر می‌رسد این مشکل از دولتی به دولت دیگر منتقل شده و به معضلی عادی تبدیل شده، به نحوی که گامی در جهت برداشته شدن این معضل برداشته نمی‌شود. وقتی به بودجه آموزش‌وپرورش نگاهی می‌اندازیم و از سوی دیگر اهمیت و حجم بالای مسئولیتی را که بر دوش این وزارتخانه است، بررسی می‌کنیم، بی‌اختیار به یاد ضرب‌المثل «دوصد من استخوان خواهد که یک من بار بردارد» می‌افتیم! به هر حال در این فرصت اندک، راهکارهایی عملی برای برون‌رفت از این چالش و زخم کهنه تقدیم می‌شود.

تاریخ انتشار: 09:52 - سه شنبه 1399/11/21
مدت زمان مطالعه: 2 دقیقه

 آنچه در ادامه می‌خوانید بخش دوم این راهکارهاست که بخش اول آن در تاریخ یکشنبه 19 بهمن در روزنامه به چاپ رسید.
1-ج-حذف طرح‌های موازی و انبوه که نتایج مطلوبی در پی ندارد: از جمله این طرح‌ها می‌توان به طرح جابر، جشنواره خوارزمی نوجوان و جوان، مسابقات علمی، عملی- جشنواره خیام و… اشاره کرد که به نظر می‌رسد همه این طرح‌ها را می‌توان در قالب یک طرح قوی مانند جشنواره خوارزمی متمرکز کرد.
2-طراحی ساز وکارهای جدید مالی جهت ایجاد فرصت‌های اقتصادی در آموزش‌وپرورش.
2-الف-استفاده از روش مشارکت محور: پرسشی که مطرح می‌شود این است که چرا سرمایه‌گذاران در آموزش‌وپرورش، سرمایه‌گذاری نمی‌کنند؟! معمولا سرمایه‌گذار در جایی سرمایه‌گذاری می‌کند که کم‌ریسک بوده و بازدهی مطلوبی داشته باشد. اما سرمایه آموزش‌وپرورش دانش‌آموزان هستند و ظاهرا سرمایه‌گذاری در این بخش، نتیجه اقتصادی و مالی برای افراد و شرکت‌ها نخواهد داشت. اما آیا این شرکت‌ها در آینده به نیروی انسانی توانمند نیاز ندارند؟ پس اگر نیرویی را که بعدها قرار است برای آن‌ها کار کند، از الان پشتیبانی کنند، بی‌شک نتایج مطلوب‌تری خواهند گرفت.
درکره جنوبی تأمین قسمت ناچیزی از هزینه‌های مدارس به عهده بخش خصوصی است. اما براساس نوعی وظیفه ملی، شرکت‌های تجاری بزرگ مانند ال‌جی و سامسونگ و کارخانه‌های عظیم خودروسازی بسیار بیشتر از سهم قانونی خود در امور آموزشی مشارکت می‌کنند. آن‌ها گاهی با احداث مدرسه و گاهی با ساختن تالارها و سالن اجتماعات، تجهیز آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های آموزشی، نقش ملی و قانونی خود را ایفا می‌کنند و در تربیت دانش‌آموزان برای پیشرفت و آینده کشورشان سهیم می‌شوند. پس باید به سمتی حرکت کنیم که نقش شرکت‌ها و دیگر ارگان‌های برخوردار در آموزش‌وپرورش پررنگ‌تر شود. مثلا شرکت نفت، صنایع فولاد، صدا و سیما، هسا، وزارت نیرو، شهرداری‌ها و … اقدام به بورسیه دانش آموزان در مقطع دبیرستان (خصوصا مدارس سمپاد، جهت جلوگیری از خروج نخبه‌ها از کشور) کنند که مطمئنا این حمایت‌ها به آموزش‌وپرورش کمک خواهد کرد.
 البته این کار نیازمند تصویب قانونی در این خصوص است. چنین روشی در بسیاری از کشورهای دنیا مرسوم بوده و دانش آموزان از طرف دولت یا شرکت‌های مختلف بورسیه می‌شوند. مثلا در امریکا با این‌که هزینه تحصیل گران است؛ اما اگر دانش‌آموزی استعدادی خاص و مهارت بالایی در یک رشته ورزشی یا هنری داشته باشد، حتی در مدارس خصوصی هم بورسیه می‌شود. در کشور ما نیز چند سالی است که بنیاد قلم‌چی اقدام به بورسیه دانش‌آموزان مستعد و نیازمند می‌کند که البته مبلغ کمک‌هزینه‌ای که برای هر دانش‌آموز اختصاص می‌یابد، بسیار پایین است؛ اما همین که در این زمینه قدمی برداشته شود، جای تقدیر دارد.