احیای خانه تاریخی «ارنست هولتسر»

«ارنست هولتسر» در سال 1835 میلادی/1214 خورشیدی در آلمان چشم به جهان گشوده و پس از طی‌کردن ایام کودکی و نوجوانی و تحصیل در دانشگاه، با شروع عملیات احداث خطوط سراسری تلگراف (از اروپا به آسیا) و پس از راه‌اندازی خطوط تلگراف در ایران، در عصر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، توسط دولت انگلیس مأمور خدمت در واحد تلگراف اصفهان شد و دفتر تلگراف اصفهان را در شهرک ارمنی‌نشین جلفای‌نو اصفهان راه‌اندازی کرد.
او که در طی سال‌های حضورش در اصفهان به ایران تعلق خاطر پیدا کرده و تصمیم به اسکان در جلفا نو گرفته بود با دختری ارمنی از اهالی جلفای اصفهان به نام مریم حق‌نظریان ازدواج کرد. هولتسر در ایام حضورش در ایران که بیش از
 30 سال به‌طول انجامید، قصد داشت حاصل تجارب خود در ایران را به طریقی به ثبت برساند،  بنابراین در اوایل دهه 1870 میلادی/ 1249 خورشیدی پس از سفری به آلمان و آشنایی با فن عکاسی، مقدمات این امر را فراهم کرده و با اسباب و لوازم عکاسی به اصفهان بازگشت.
سپس طی چند دهه اقامت در ایران، با استفاده از دوربین عکاسی، هزاران قطعه عکس از نقاط گوناگون اصفهان، قم، تهران و کاشان در تاریخ ایران به ثبت رساند. هولتسر از عکاسان پیشگام نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی در ایران به‌شمار می‌آید که علاوه بر چهره‌نگاری و عکاسی از مساجد، کلیساها و بناهای آن زمان، آداب و رسوم، فرهنگ، مشاغل، صنایع، کشاورزی و تجارت مردم را نیز در قاب تصاویر خود گنجانده است. علاوه براین، هولتسر با نگارش یادداشت‌ها و خاطره‌نویسی بر تکمیل این مجموعه کوشیده. با این وصف مجموعه عکس‌ها و یادداشت‌های هولتسر گنجینه ارزشمندی برای دانش مردم‌شناسی ایران محسوب می‌شود. هولتسر در سال 1911 میلادی/ 1290 خورشیدی در جلفای نو درگذشت و در آرامگاه ارامنه اصفهان در کنار بقیه اعضای خانواده خود به خاک سپرده شد. در سال 1969 میلادی/ 1349 خورشیدی نگاتیوهای شیشه‌ای کشف شده در حادثه ترکیدگی لوله آب در زیرزمین خانه نوه «ارنست هولتسر» در آلمان باعث کشف نگاتیوهای تصاویر به‌جای مانده از «ارنست هولستر» شد و پس از آن بود که برای نخستین بار این تصاویر توسط «رولاندهن» دوست خانوادگی نوه هولتسر و «هل موت ویتس» یکی از دوستان هن در آلمان به چاپ رسید. سپس در سال 1973 میلادی/۱۳۵۲ خورشیدی، نوه هولتسر برای دیدار از آرامگاه خانوادگی در جلفا نو، به ایران سفر کرد و ضمن دیدار با خلیفه وقت «مسروپ آشجیان»، مقدمات برپایی نمایشگاهی از آثار پدر بزرگش را فراهم آورد. این نمایشگاه با حمایت خلیفه‌گری ارامنه اصفهان و خانم «واردوهی داوید خانیان» از بیست‌ویکم تا سی‌ام‌آوریل ۱۹۷۶ میلادی/ 1354 خورشیدی در اصفهان، برگزار شد.
«ارنست هولستر» در طول حیات و اقامتش در جلفای اصفهان در دو خانه اقامت گزید. با این وصف خانه مورد نظر، بخشی از خانه دوم هولتسر در جلفای نو است که در سال 1892 میلادی/1270 خورشیدی بنا شده. این خانه در سال 1947 میلادی/1325 خورشیدی خریداری و در سال‌های آتی متاسفانه به چند قسمت تفکیک و بخش‌هایی از آن به تدریج فروخته و ویران شد. با این وصف بخش باقیمانده تا سال 2017 میلادی/1395 خورشیدی در مالکیت ورثه ایشان به‌صورت خانه مسکونی باقی ماند. خوشبختانه در سال 2017 میلادی/1395 خورشیدی این بخش باقیمانده به دست یکی از اهالی خوش‌ذوق جلفا خریداری شد و طبق تصاویر باقی مانده از مجموعه عکس‌های «ارنست هولتسر» کاملا بازسازی و مرمت شد.با اتمام عملیات مرمت، این بنا در سال 2018 میلادی/1395 خورشیدی به نام «خانه تاریخی هولتسر» به ثبت ملی رسیده و نگارخانه این اثر تاریخی با نمایشگاهی از تصاویر «ارنست هولستر» گشایش یافت. با گذشت دو سال از افتتاح خانه تاریخی هولستر، این مجموعه به‌عنوان نگارخانه و مرکز فروش صنایع‌دستی به فعالیت خود ادامه داده و جزو مکان‌های مورد علاقه گردشگران و شهروندان اصفهانی به‌خصوص ساکنان جلفاست.