بنابراین با هم، هم فکر شدیم تا مرکزی بهنام «انجمن دوستداران ادبیات کودک و نوجوان» تأسیس کنیم. مدتی جای کوچکی داشتیم اما بعدا وقتی دیگر پدرم نخواستند کار کنند، مطب را در دوازهدولت در اختیار انجمن گذاشتند. هفتهای یک روز عصرها آنجا دور هم جمع میشدیم و درباره کتابهای کودک گفتوگو میکردیم. این جریان بعدا در دفتر تازه انجمن هم ادامه پیدا کرد و تا پیش از کرونا هم به شکلی فعال بود. ولی آنچه ما را در پیمودن این مسیر جدیتر میکرد و انگیزه میبخشید جلسات و برنامههایی بود که چند بار از طرف شورای کتاب کودک و خانم دکتر انصاری در اصفهان برگزار شد.بیش از همه کتاب خواندن و عادتدادن بچهها به مطالعه مدنظرمان بود. هرکدام از ما در هیئتمدیره عهدهدار بخشی بودیم. من هم به سبب علاقهای که به نوشتن و انجام کار پژوهشی داشتم مسئولیت بخش پژوهش را به عهده گرفتم.
بررسی کتابهای مختلف کودک در گروه پژوهش انجمن
جلسات گروه پژوهش با موضوعات مختلفی برگزار میشد، اما وجه مشترکش بررسی کتابهای کودک و نوجوان بود، با استفاده از منابعی همچون تالیفات بنیاد پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و شورای کتاب کودک. نزدیک به دو دهه جلسات گروه پژوهش بهطور مرتب برقرار شد و موضوعات مختلفی مطالعه و بررسی شد. مواردی همچون:
طنز در ادبیات کودک و نوجوان
چگونگی پرداخت به خانواده (پدر و مادر) در ادبیات کودک و نوجوان
محیط زیست در ادبیات کودک و نوجوان
سیمای خانواده در ادبیات کودک و نوجوان
جنسیت در ادبیات کودک و نوجوان
چگونگی پرداخت به مسائل جنسی در ادبیات کودک و نوجوان
بررسی ادبیات شفاهی کودکان اقوام مختلف در ایران (متل ترانهها، لالاییها، بازی ترانهها)
بررسی کتابهای کودک و نوجوان منتشره توسط ناشرین اصفهان
بررسی فرهنگ و تغییر آن در زندگی روزمره خانوادهها
جنگ در ادبیات کودک و نوجوانان ایران
بررسی مرگ در ادبیات کودک و نوجوان
بررسی ادبیات کلامی وبلاگ نویسان نوجوان (بررسی ادبیات نوشتاری در فضای مجازی توسط نوجوانان)
مطالعه کتاب پایههای مختلف آموزشی اجباری و بررسی آن از منظر نیازهای کودک و نوجوان
نقد و بررسی کتاب «شکارچی کوسهگر» از عباس عبدی
فردیت در آثار «هانس کریستین آندرسن»
بررسی مهاجرت در ادبیات کودک و نوجوان
وحشت و ترس در ادبیات کودک و نوجوان
بررسی داستان «هفت اسب، هفت رنگ» اثر محمدهادی محمدی
نتیجه این پژوهشها گاهی در بعضی از نشریات مانند مجله «کتاب ماه کودک» چاپ شده است.
ادبیات فولکلور یکی از موضوعاتی است که همواره مورد علاقه من بوده و طبیعتا در گروه پژوهش هم مورد مطالعه و بررسی قرارگرفت. درهمین سالها من چهار کتاب « تو که ماه بلند آسمونی»، «قصه یوسف جون»، «اون شب که بارون اومد» و «درخت من و شهرتابانا» را در این رابطه منتشر کردهام. علاوه بر این من با خودِ کودکان و نوجوانان هم دورههای کتابخوانی و داستاننویسی داشتم که گاهی بچهها خیلی جدی آن را دنبال میکردند و حاصل بعضی از آنها در مجله «عروسک سخنگو» چاپ شد.
پرورش خلاقیت کودکان از مهمترین اهداف ما در انجمن بود
یادم است در حسینیهای در خیابان 22 بهمن با گروهی از دختران که حتی درسخواندن هم چندان از سوی خانوادههایشان جدی گرفته نمیشد، ادبیات و داستاننویسی کار میکردم که آنها بسیار علاقهمند شدند و چند داستان خوب هم نوشتند و من داستانهای بهتر را چاپ کردم.
پرورش خلاقیت کودکان هم یکی از مهمترین موارد مد نظر ما در کار انجمن بود که تلاش میکردیم بهدرستی انجام شود. البته من کمکم با بیشترشدن کارم در مرکز رنگینکمان سپید از هیئتمدیره انجمن استعفا دادم ولی فعالیتم در گروه پژوهش انجمن ادامه پیدا کرد. چون کار در این گروه به من این امکان را میداد که به طور دائم خودم را بهروز کنم. بهروز بودن یک نیاز اساسی برای ما و خصوصا کسانی است که میخواهیم برای بچهها تدریس داشته باشیم.
کار در گروه پژوهش ما را توانمندتر میکند
در واقع این کتابخوانی های مشترک و پژوهش به ما این کمک را میکند که توانمندتر باشیم و غنیتر به بچهها آموزش بدهیم. البته من این مسیر را به همراه دوستان مختلفی طی کردم که بردن نام چند نفراز فعالترینهایشان خالی از لطف نیست:
خانمها خرمی، سبزعلیزاده، ذهبیون، زیدانی، منزوی، مسعودی، مدحخوان، سوداوی، عباسی و سارا موسویون که از نوجوانان فعال بود.
نکته مهم اما به نظرم لزوم وجود چنین فضاهایی است که اتفاقا استقبال خوبی هم از آنها میشود. همانطور که 18 سال دوام انجمن نشانگر همین مسئله است.
کودکان و نوجوانان ما به جز درسی که در مدرسه میخوانند باید بهواسطه وجود چنین فضاهایی با کتاب هم آشنا و مأنوس شوند و ادبیات غنی کودک و نوجوان را بشناسند تا آگاهیشان در مسیر درستی قرار گیرد.
*پیشکسوت حوزه کودک و نوجوان