شهرداری اصفهان بهعنوان یکی از اصلیترین متولیان اداره شهر و بنا بر وظیفه ذاتی خود در مدیریت شهر و نیز به استناد ماده 15 قانون نوسازی و عمران شهری، تاکنون پنج برنامه پنجساله را برای مدیریت هر چه بهتر شهر بر اساس پژوهشها و دادههای علمی مستند طراحی و اجرا کرده است. این برنامهها شامل برنامه اصفهان + 22، اصفهان 85، اصفهان 90، اصفهان 95 و برنامه راهبردی اصفهان 1400 است. تجربیات ارزشمند حاصل از تدوین و اجرای این برنامهها بهویژه دو برنامه اصفهان 95 و اصفهان 1400 در استفاده از رویکرد راهبردی در برنامهریزی سبب شده جدیدترین برنامه شهرداری اصفهان نیز با رویکرد راهبردی تهیه شود. این برنامه که با نام «برنامه راهبردی اصفهان 1405» شناخته میشود، ششمین برنامه از برنامههای پنجساله شهرداری اصفهان به شمار میآید و با توجه به وظایف شهرداری و بر مبنای سه ویژگی «سنجش پذیری»، «نتیجه محوری» و «مشارکت حداکثری ذینفعان» تدوینشده است.
برنامهای تدوینشده بر اساس مشارکت ذینفعان
از ویژگیهای متمایز این برنامه مدیریت ذینفعان و مشارکت گسترده آنها در فرآیند تدوین برنامه است. بهگونهای که در ابتدا ذینفعان کلیدی شناسایی و اولویتبندی شده و سپس طی جلسات مختلف نیازها و انتظارات آنها استخراجشده و درنهایت در فرآیند تدوین برنامه به آن نیازها پاسخدادهشده است. بهاینترتیب میتوان اذعان کرد که برنامه راهبردی اصفهان 1405 خروجی حاصل از پژوهشها، تحلیلها، بررسیها و برگزاری جلسات متعددی است که از مشارکت و جمعبندی نظرات متخصصان شاغل در شهرداری اصفهان و سایر دستگاههای اجرایی، سازمانها و نهادهای داخلی در امر مدیریت شهری، خبرگان، نخبگان، اساتید دانشگاهی، اصناف و گروههای مختلف شهروندی بهدستآمده است.
برنامه اصفهان 1405 سنجش پذیر و نتیجه محور است
یکی از نقاط ضعف اغلب برنامهریزیها این است که تا وقتی بهطور کامل به اجرا درنیامدهاند، نمیتوان نتایج عینی و عملی آنها را سنجید و در صورت لزوم بهپیشگیری از ایرادات و نقایص آنها پرداخت. اما نکته قابلتوجه این است که برنامه راهبردی اصفهان 1405 بهگونهای طراحیشده که قابلیت سنجش پذیری در کوتاهمدت را دارد. چنانکه سعید ابراهیمی مديركل برنامهریزی و بودجه شهرداری اصفهان میگوید، ویژگی سنجش پذیری فرصت ارزیابی برنامه را فراهم میکند تا مشخص شود برنامه چقدر در رسیدن به اهدافش موفق بوده است. سنجش پذیری در تمامی لایههای این برنامه از عالیترین تا پایینترین لایهها که مربوط به اقدامات و پروژههاست، لحاظ شده است.
علیرضا صادقیان معاون برنامهریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان هم دراینباره تأکید میکند: «همه مؤلفههای این برنامه دارای شاخصهای سنجش پذیری هستند. این برنامه کاملاً نتیجه محور تدوینشده و ابزارهای ارزیابی آن نیز ارائهشده است. بنابراین باید منتظر بود و بعد از مدتی مشاهده کرد که نتایج اجرای برنامه چه بوده است.»
برنامه اصفهان 1405 چه اهدافی را دنبال میکند؟
اما اینکه برنامه راهبردی اصفهان 1405 قرار است طی پنج سال آینده چه اهدافی را دنبال کند، سؤال مهمی است که برای آن پاسخ روشنی وجود دارد. بهویژه اینکه وضعیت فعلی شهر اصفهان درزمینه معضلاتی همچون آلودگی هوا، خشکی رودخانه زایندهرود، معضلات تالاب گاوخونی و… شهروندان این شهر را بهطورجدی نگران آینده شهرشان کرده و لازم است بدانند که در برنامه اصفهان 1405 چه تدابیری برای کاهش این مشکلات اندیشیده شده است.
لازم است بدانید که در این برنامه سه محور اصلی مورد دقت و بررسی قرارگرفته است که شامل «ارتقای جایگاه ملی و بینالمللی شهر اصفهان با تمرکز بر توسعه گردشگری، فرهنگ و هنر»، «کاهش آلودگیهای محیطی با تمرکز بر کاهش تولید آلایندههای هوا» و «افزایش بهرهوری سرمایههای سازمانی» شهر است. در توضیح محور اول باید گفت که شهر اصفهان از قرون و اعصار گذشته شهری گردشگر پذیر بوده و اقتصاد آن تا حد زیادی متأثر از ورود گردشگران داخلی و خارجی به این شهر بوده است. آنچه در سفرنامههای سیاحان خارجی درباره اصفهان ثبتشده هم نشان میدهد که غنای تاریخی، فرهنگی و هنری این شهر و همچنین جاذبههای طبیعیاش که مهمترین آنها جریان رودخانه از میان شهر است، باعث میشده تا مقصد سفر برای بسیاری از گردشگران باشد. امروز نیز کاملاً واضح است که راه نجات اصفهان از بسیاری از بحرانهای اقتصادی و… رونق صنعت گردشگری و بسترسازیهای لازم برای توسعه آن است. طراحان و برنامه ریزان شهرداری اصفهان نیز با لحاظ این موضوع در برنامه اصفهان 1405، نسبت به اجرای برنامههایی که بتواند گردشگری اصفهان را پررونقتر از گذشته بهپیش ببرد، طرحها و برنامههای مختلفی دارند. ازجمله این برنامهها تقویت بازاریابی صنایعدستی و محصولات هنری، ارتقای کمی و کیفی فضاهای شهری، جاذبهها و رویدادهای متنوع، افزایش تصدیگری بخش خصوصی در مدیریت گردشگری انبوه و برنامهریزی و استقرار ساختار دائمی گردشگری به همراه زیرساختهای مرتبط با آن است.
در خصوص محور دوم یعنی ارتقای سطح کیفی محیطزیست نیز که از دغدغههای جدی شهروندان اصفهان به شمار میرود، تدابیری در این برنامه راهبردی اندیشیده شده است. از مهمترین این راهکارها، افزایش مطلوبیت حملونقل غیر موتوری و همگانی نسبت به وسایل نقلیه شخصی، کاهش آلودگی ناشی از تردد ناوگان بار در داخل رینگ چهارم حفاظتی، حفظ سرانه فضای سبز اکولوژیک با تأکید بر عدم فشار به منابع آب زیرزمینی و کاهش آثار نامطلوب دفع پسماند است. در این زمینه خط دو قطار شهری اصفهان با سرعت در حال تکمیل است و پیشبینی میشود تا پایان دوران اجرای برنامه اصفهان 1405 این خط بهطور کامل به حوزه حملونقل عمومی اصفهان افزوده شود. همچنین شهرداری اقدامات قابلتوجهی را درزمینه استفاده از پساب برای آبیاری فضای سبز انجام داده و در این زمینه تعاملاتی با اداره آب و فاضلاب و شرکت آب منطقهای اصفهان داشته است. افزایش 200 مترمربعی فضای سبز شهری که این محدوده را از 45 هزار متر در سال 1398 به 47 هزار متر در سال 1399 رسانده، از دیگر اقدامات شهرداری اصفهان است.
در خصوص محور سوم یعنی افزایش بهرهوری سرمایههای سازمانی نیز اهدافی همچون ارتقای بهرهوری سرمایه انسانی شهرداری اصفهان، افزایش بهرهوری هزینههای نت و انرژی در چرخه عمر داراییها با حفظ کیفیت خدمات و ارتقای بهرهوری سرمایه فرآیندی و اطلاعاتی شهرداری اصفهان لحاظ شده است.
در این میان اقدامات متعددی که هرکدام از زیرمجموعههای این محورها به شمار میروند و بهعنوان اهداف خُرد معرفیشدهاند، انجامشده و برنامهریزیهایی که در برنامه اصفهان 1405 برای آنها در نظر گرفتهشده، طی 5 سال آینده از سوی مدیران شهر دنبال میشود