دیپلماسی شهری در خدمت منافع ملی

 جهتی که یک دولت در عرصه داخلی و بیرونی برمی‌گزیند و به فعالیت خود تداوم می‌بخشد و شیوه نگرش او در جامعه داخلی و بین المللی بسیار اهمیت دارد. امروزه نقش‌آفرینی شهرها در مناسبات فراملی شکلی از دیپلماسی یک کشور است که در این میان پیوندهای خواهرخواندگی یکی از راه‌های تقویت دیپلماسی شهری به شمار می‌رود. بسط مناسبات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در جهانی که درگیر  اپیدمی کروناست یک امر مهم تلقی می‌شود. امروزه نقش شهرها و کلان شهرها از اهمیت فزاینده‌ای در حل و فصل مسائل و مشکلات جهانی از جمله فقر، گرسنگی، آلودگی محیط زیست، مهاجرت، بحران‌های اقتصادی، تبعیض و بی‌عدالتی، تروریسم و مسائلی از این قبیل برخوردار است. اثربخشی شهرها در مدیریت جهانی تا آنجایی قابلیت دارد که در مدیریت جهانی نقش آفرینی می‌کنند؛ بنابراین دیپلماسی شهری در عصر جهانی‌شدن که شهرها به فعل و انفعال با کنشگران هم تراز می‌پردازند و با توجه به تحولات نظام بین المللی، نقش عمده‌ای را در تقویت مذاکرات و بهسازی روابط میان ملت‌ها ایفا می‌کنند و به جرئت می‌توان گفت که خواهر خواندگی منجر به توسعه پایدار مناسبات و تعاملات فرهنگی دو شهر در قالب پیوندهای اقتصادی توسعه فرهنگی و صنعت گردشگری شده است. در خصوص ایران ابتدا باید بگوییم همان‌طور که می‌دانیم شدت و سطح مناسبات هر کشوری به دو عامل مهم بستگی دارد؛ ابتدا عواملی که ثابت هستند و دوم عواملی که متغیر هستند؛ عوامل ثابت بر پایه پیشینه تاریخی مشترک، سنخیت فرهنگی ارزش‌ها، اعتقادات و مسائلی از این قبیل هستند و عوامل متغیر عبارت‌اند از رهبران سیاسی کشورها، اتحادها، ائتلاف‌ها، اوضاع سیاسی و اقتصادی و… .  بدین‌جهت از آنجایی که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب عمدتا بر پایه ارزش‌های اسلامی شکل گرفته است باید جمهوری اسلامی ایران از گزینه دیپلماسی شهری و امرخواهرخواندگی به بهترین شیوه استفاده کند و در بحبوحه‌ای که کشور با فشارهای بین‌المللی دست و پنجه نرم می‌کند بتواند پیوندهای خود را با کشورهای پیرامونی با به‌کارگیری سیاست همسایگی و کشورهای منطقه شرق آسیا همچون چین به دلیل پیشینه تاریخی و فرهنگی مشترک و مسئله خواهرخواندگی از لحاظ اقتصادی و فرهنگی، تعمیق بخشد؛ چراکه در قرن بیست‌و‌یکم در مقیاس منطقه‌ای و چه بسا جهانی، شهرها باید به عنوان اهرمی مهم در بازی ژئوپلیتیک نقش آفرینی فعال و نه نقشی منفعلانه برعهده گیرند. دیپلماسی شهری خارج از مسائل سیاسی از اهمیت برخوردار است؛ لذا اتخاذ رویکردی بلند مدت و منسجم در این عرصه می‌تواند مسئله‌ای حیاتی برای کشورها تلقی و شبکه‌های شهری در مقیاس جهانی به عنوان موتور توسعه یک کشور قلمداد شوند؛ به گونه‌ای که کشمکش‌ها کنترل و همکاری‌ها تقویت شوند.
از این روی امروزه چیزی که جمهوری اسلامی ایران باید به آن دقت نظر داشته باشد، حفظ روابط خوب با دیگر کشورها و تمرکز بر روابط اقتصادی و منافع اقتصادی است که قطعا  یک سیاست معتدلانه و میانه با دیگر کشورها و استفاده از پتانسیل شهرها و به‌کارگیری آن می‌تواند امری مهم و یک موضوع کلیدی قلمداد شود. بر این اساس ایران باید از وجه اشتراکات با کشورهای دیگر در راستای دیپلماسی شهری به نحو احسن منتفع شود که خود می‌تواند افزایش هم‌گرایی سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را متضمن شود. پاندمی جهانی (کووید 19) و بحران‌های اقتصادی و اجتماعی که سراسر جهان را به چالش کشیده است اهمیت تقویت روابط را برای هر کشوری آشکار کرده است؛ اما باید به این امر مهم توجه داشت که پیشبرد چنین استراتژی‌هایی نیازمند یک دیپلماسی فعال است و با یک نگاه تک‌بعدی نمی‌توان دیپلماسی جامع و پویایی داشت و فعالیت دولت‌ها باید تسهیل ارتباطات و توافق نامه‌ها و مذاکرات را در پی داشته باشد.