پسران در وبینار چشم‌انداز اقتصاد ایران که با همت اتاق بازرگانی اصفهان برگزار شد، اصلی‌ترین مسئله اقتصاد ایران را در شرایط کنونی نرخ تورم اعلام و تأکید کرد که سیاست‌مداران ایرانی اولویت نخست سیاست‌های اقتصادی را باید مهار نرخ تورم در نظر بگیرند که البته در شرایط کنونی با وجود شیوع ویروس کرونا کنترل تورم چندان هم آسان نیست.
تحریم‌ها، مشکل همیشگی اقتصاد ایران
دراین وبینار استاد دانشگاه کمبریج و هاروراد اظهارکرد: یکی از مشکلات همیشگی اقتصاد ایران از بدو انقلاب و زمان جنگ ایران و عراق، مسئله تحریم‌ها بوده است. درواقع دامنه تحریم‌ها در ایران با سایر کشورها متفاوت است و شدت تحریم‌ها و نحوه اجرای آن‌ها در سال‌های مختلف در کشور متفاوت بوده است. محمدهاشم پسران تصریح کرد: زمانی که سفارت آمریکا اشغال شد تحریم‌ها شدت گرفت و حداکثر تحریم روی ایران اعمال شد؛ ولی اوایل انقلاب به واسطه قرارداد الجزایر این مسئله حل‌و‌فصل شد و دامنه و اثرات تحریم تا حد قابل‌توجهی کاهش یافت. این شرایط تا دولت آقای هاشمی رفسنجانی ادامه یافت.
او گفت: تحریم‌ها در ایران تا قبل از برجام به حداکثر میزان خودش رسید؛ زمان برجام تحریم‌ها کاهش یافت تا اینکه با روی کارآمدن آقای ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا شدت تحریم‌ها افزایش یافت و هم‌زمان با برکناری ترامپ، تحریم‌ها در حال کاهش یافتن است.
روند جهش نرخ ارز در دولت‌های مختلف ایران
پسران با اشاره به جهش نرخ ارز در دولت‌های مختلف بیان کرد: از سال 58 تا 68 نرخ ارز در ایران تغییر نداشته است؛ ولی در دوره آقای هاشمی رفسنجانی نخستین جهش نرخ ارز در ایران اتفاق افتاد که این جهش ارتباطی هم با تحریم‌ها نداشت. درواقع ایران اگر در شرایط تحریمی هم نباشد، می‌تواند با افزایش نرخ ارز و افزایش نرخ تورم مواجه شود. استاد دانشگاه کمبریج و هارواد عنوان کرد: در دولت آقای خاتمی نرخ ارز تثبیت شد و در این دوره سیاست‌مداران به دنبال این بودند که با تثبیت نرخ ارز، نرخ تورم را کنترل کنند؛ ولی به غیر از متغیر بودن ارز، مسائل دیگری همچون میزان صادرات نفت و قیمت نیز روی تورم تأثیرگذار است. پسران ادامه داد: جهش نرخ ارز در دولت آقای هاشمی رفسنجانی نسبت به دولت آقای خاتمی بیشتر بود؛ در دولت آقای رفسنجانی جهش نرخ ارز شش‌برابر شد و در دولت آقای خاتمی این جهش کمتر بود؛ در دولت آقای احمدی‌نژاد کشور با تحریم‌ها دست به گریبان شد وجهش نرخ ارز در این دوره 7/3برابر بود، در دولت آقای روحانی نیز ترامپ از برجام خارج شد و در این دوره نیز نرخ ارز حدود چهار برابر شد.
تأثیر تورم روی جهش نرخ ارز
او اذعان کرد: سیاست‌های پولی و مالی در داخل و سیاست‌های خارجی و بین‌المللی دولت در ارتباط با تحریم‌ها و تجارت خارجی تعیین‌کننده نرخ ارز و نرخ تورم در سال آینده هستند. استاد دانشگاه کمبریج و هاروارد مطرح کرد: نرخ ارز در بازار آزاد ایران 25 هزار تومان است. اگر روند صعودی نرخ تورم مهارنشود و مذاکره بین ایران و آمریکا اتفاق نیفتد، نرخ ارز صعودی خواهد شد. او تأکید کرد: افزایش نرخ ارز در ایران ارتباطی با آقای ترامپ نداشت و اگر بتوان نرخ تورم را در کشور کنترل کرد قیمت ارز نیز خودش را با تورم تطبیق خواهد داد.
تورم؛ گرفتاری اصلی اقتصاد ایران
پسران مسئله اصلی اقتصاد ایران را تورم اعلام کرد و توضیح داد: کشور ترکیه با تورم 58 درصدی مواجه بود ولی توانست نرخ تورم را کاهش دهد و در حال حاضر نرخ تورم این کشور زیر 8 درصد است. تورم مکزیک در گذشته 20 درصد بود و این کشور الان نرخ تورمش را به 4 درصد رسانده است. همچنین در کانادا نرخ تورم تغییری نکرده و در نروژ نرخ تورم کاهش داشته و به 2 درصد رسیده است؛ بنابراین ایران باید در وهله اول مسئله تورم را حل‌و‌فصل کند؛ ولی واقعیت این است که شرایط فعلی زمان مناسبی برای این اقدام نیست چون کرونا شیوع پیدا کرده و اولویت مهار این ویروس است. استاد دانشگاه کمبریج و هاروارد بیان کرد: مسئله اصلی اقتصاد ایران تورم است که تأثیرات خود را روی بخش تولید گذاشته و تولید در کشور به نزدیک صفر رسیده است، میزان تولید ایران کاهش یافته و درمقابل تلاطمات اقتصادی ایران افزایش داشته است.
دوعامل اثر گذار در تلاطمات اقتصادی
پسران گفت: یکی از اصلی‌ترین تلاطمات اقتصادی ایران در سال 2008 رکود حاکم بر این کشور بوده و دومین عامل نیز کووید 19 است که روی اقتصاد ایران تأثیرگذار بوده و تلاطمات اقتصادی را افزایش داده است. او عنوان کرد: اثر مستقیم تحریم‌ها روی اقتصاد ایران این است که صادرات را کاهش می‌دهد و اثر غیرمستقیم تحریم‌ها روی اقتصاد ایران این است که اجازه نمی‌دهد ایران از تکنولوژی‌های دنیا استفاده کند؛ ولی اثر مثبت تحریم‌ها برای کشور ایران هم این بوده که صادرات غیرنفتی افزایش پیدا کرده است. پسران ادامه داد: ایران قبل از انقلاب 750 میلیون دلار صادرات غیرنفتی داشته است و در شرایط کنونی میزان صادرات غیرنفتی این کشور در حال افزایش است.
ایران در کنترل ویروس نستا خوب عمل کرد
استاد دانشگاه کمبریج و هاروارد بیان کرد: تجارت جهانی یکی از فاکتورهای تأثیرگذار و تعیین‌کننده شرایط اقتصادی در آینده است. در اواخر سال 2019 و سال 2020 به دلیل شیوع ویروس کرونا، تجارت جهانی کاهش یافت و در شرایط کنونی به حالت اولیه خود بازگشته است.
پسران گفت: ایران به واسطه ارتباطات نزدیک با کشور چین سریع‌تر از سایر کشورهای منطقه درگیر ویروس کرونا شد؛ ولی می‌توان گفت که با توجه به نرخ تورم این کشور و امکانات حداقلی که دارد در کنترل ویروس نسبتا خوب عمل کرده است؛ با این‌حال شیوع ویروس کرونا روی نورخ تورم ایران تاثیرگذار است.
