از سربازخانه تا قلب گردشگری اصفهان

امروزه اصفهان به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری ایران و حتی جهان شناخته می‌شود و آثار باشکوه آن چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. اما برای اینکه این آثار به شکل فعلی درآید و روی عموم باز باشد، مسیری طولانی طی شده است. مهم‌ترین آثار باقی‌مانده که بیشتر به عصر سلجوقی و صفوی مربوط است، ابتدا توانستند از گزند ناآرامی‌های پس از سقوط صفویه مصون بمانند. سپس بخت این را پیدا کردند که از تخریب و نابودی عمدی به دست ظل‌السلطان نجات یابند. همچنین از دعواها بر سر مالکیت نیز رها شده و به تدریج مسیر بازسازی را طی کردند تا آنکه سرانجام توانستند بخشی از شکوه گذشته خود را بازیافته و به یکی از مقاصد مهم گردشگری تبدیل شوند. 

تاریخ انتشار: 15:02 - دوشنبه 1400/01/9
مدت زمان مطالعه: 2 دقیقه
هریک از این عمارت‌ها، داستان‌های نهفته بسیاری در خود دارند. میدان نقش جهان نیز از این قاعده مستثنی نیست. این میدان در اوایل دوره قاجار به عنوان عمارت دولتی در نظر گرفته و به سربازخانه تبدیل شد؛ اما به تدریج از دست سربازان گرفته و مغازه‌دارانی در آنجا مشغول به کار شدند. با روی کار آمدن ظل‌السلطان، اصناف را از میدان بیرون کرده و حجره‌های آن دوباره به سربازان اختصاص داده شد. حضور سربازان به میدان لطمه زیادی زد. با نزدیک شدن به پایان دوره قاجار، میدان بیشتر در گرد و غبار فرسودگی و فراموشی فرو رفت. تا اینکه بالاخره در دهه 1300 شمسی اقبال به آن برگشت.
شریف همایون، نخستین شهرداری بود که در سال 1305 به فکر مرمت آن افتاد و اقداماتی انجام داد. اما در همان ابتدا با مخالفت صارم‌الدوله مواجه شد که میدان را ملک شخصی خود می‌دانست و منتظر فرصت بود تا آنجا را تصرف کند. از این‌رو با کمک وزیر داخله، شریف همایون را از ریاست بلدیه خلع کرد و میدان به شکل سابق خود بازگشت. در سال 1310 بار دیگر توجه‌ها به سمت میدان نقش جهان معطوف شد.
عریض‌کردن کوچه‌های تنگی که به میدان راه داشت، یکی از مهم‌ترین اقداماتی بود که در این زمان انجام گرفت و حاصل آن پدید آمدن خیابان‌های سپه و حافظ بود. بدین ترتیب میدان، راهی به گذرهای شهری باز کرد و از انزوا خارج شد. در همین سال به همت جلالی حکمران اصفهان، از میدان، نقشه‌ای تهیه کردند.
مهم‌ترین مشکل در راه بازسازی و مرمت میدان همچنان به قوت خود پابرجا بود؛ یعنی ادعای مالکیت صارم‌الدوله. او که میدان را از آن خود می‌دانست برای استحکام ادعایش، آن را وقف دبیرستان صارمیه کرده بود تا درآمد آن به مدرسه مذکور برسد. تلاش‌ها، برای خارج‌کردن میدان از تصرف صارم‌الدوله بی‌نتیجه بود تا اینکه سرانجام شهرداری تصمیم گرفت میدان را از او اجاره کند. درنهایت به موجب قراردادی، میدان به مدت نود سال به شهرداری واگذار و در مقابل شهرداری موظف شد ماهیانه دو هزار و پانصد ریال بابت مال الاجاره به دبیرستان صارمیه بپردازد. بدین ترتیب میدان به اجاره شهرداری درآمد و شهردار توانست با خیال راحت هرگونه تغییراتی را که خواستار آن بود در میدان انجام دهد. شهرداری ابتدا از ساخت حوض میدان شروع کرد. سپس تیرهای چراغ در آنجا نصب و میدان باغچه‌بندی و گل‌کاری شد و خیابان‌ها و وسط میدان را سنگ‌فرش کردند. یک سال بعد، مقرر شد میدان «باغ ملی» شود. به معنای اینکه محلی برای تفرج عموم مردم باشد. سپس دو بانک در آنجا تأسیس، سردر قیصریه مرمت و همه مغازه‌های میدان پس از تعمیر به مردم واگذار شدند. 
در سال 1319 مدیران شهری تصمیم گرفتند مغازه‌های میدان فقط مختص صنایع‌دستی شود. پس از اجرایی شدن این طرح، شهرداری میدان نقش‌جهان را به صورت یک میدان تاریخی و مهم در قلب شهر درآورد که به صورت نمایشگاهی زنده برای گردشگران داخلی و خارجی بود.
برچسب‌های خبر
اخبار مرتبط