روزه‌گرفتن یکی از قدیمـــــــی‌تریــــــــن سنت‌هاست و تقریبا در هر مذهبی وجود دارد. طرفداران دین اسلام، بودائیان و هندوها و بسیاری از مذاهب دیگر دارای دوره‌های مشخصی برای روزه‌گرفتن هستند. در سرتاسر تاریخ پزشکی، روزه‌گرفتن یکی از قابل اعتمادترین شیوه‌های درمانی به حساب می‌آمده است. بقراط، گالن، پاراسلس و بسیاری از بزرگان دیگر عرصه پزشکی روزه‌گرفتن را برای درمان بیماران خود تجویز می‌کردند. اما چرا چنین است؟ باید بدانید دلیل اصلی بروز همه بیماری‌ها تجمع مواد زائد و سمی در بدن است که از پرخوری به‌وجود می‌آید. اکثریت افراد در خوردن زیاده‌روی می‌کنند و دارای شغل‌های ساکن و کم‌تحرکی هستند که امکان تحرک کافی و مناسب را برای استفاده از این مقدار زیاد غذا فراهم نمی‌کند. این غذای اضافی فشار زیادی را بر اندام‌های گوارشی و جذب‌کننده غذا وارد می‌کند و بدن را پر از مواد سمی و ناخالصی‌ها می‌کند. دستگاه گوارش و دفعی بدن کند شده و فعالیت عملکردی کل بدن انسان مختل می‌شود.
شروع بیماری صرفا فرایند خلاص شدن بدن از این ناپاکی‌هاست. تمام بیماری‌ها را می‌توان فقط به‌وسیله یک شیوه درمان کرد، با عمل‌کردن به مخالف آنچه که باعث بروز بیماری شده است، یعنی با کاهش میزان ورودی غذا یا همان روزه‌گرفتن. با محروم‍‌کردن بدن از غذا برای مدت زمانی مشخص، این فرصت به اندام‌های دفعی همچون روده‌ها، کلیه‌ها، پوست و ریه‌ها داده می‌شود تا مواد زائد را از بدن دفع کنند. بنابراین، روزه‌گرفتن صرفا فرایندی برای پاکسازی و شیوه‌ای مؤثر و سریع درمانی است. روزه‌گرفتن همچنین منجر به احیای دوباره خون و بازسازی و احیای بافت‌های گوناگون بدن می‌شود.
طول مدت روزه گرفتن برای بیماران
طول مدت روزه‌گرفتن بستگی به سن بیمار، طبیعت خود بیماری و مقدار و نوع داروهایی دارد که قبلا مصرف شده است. طول مدت روزه‌گرفتن مهم است. زیرا روزه‌گرفتن به مدت طولانی اگر بدون آگاهی‌های لازم صورت بگیرد، می‌تواند برای بیماران خطرناک باشد. بنابراین، توصیه می‌شود که بیماران از روزه‌های کوتاه مدت دو یا سه روزه استفاده کنند و به تدریج مدت زمان هر روزه را تا یک روز کامل و بیشتر افزایش دهند. با این حال، طول مدت زمان روزه‌گرفتن نباید از یک هفته تجاوز کند. این کار بدن بیمار را قادر می‌کند تا به تدریج و به آرامی بدون گذاشتن اثرات جانبی خطرناک روی عملکرد طبیعی بدن مواد سمی را از آن دفع کند. این را بدانید که شیوه درست زندگی‌کردن و استفاده از رژیم غذایی متعادل بعد از روزه، شادابی و نشاط را به بدن باز می‌گرداند. استفاده از روزه در درمان انواع بیماری‌های معدوی و روده‌ای و همچنین در بیماری‌های حاد کلیوی و کبدی کاملا مفید و مؤثر است. روزه درمان شگفت‌انگیزی برای اگزما و سایر بیماری‌های پوستی است و تنها امید برای درمان دائمی بسیاری از بیماری‌ها محسوب می‌شود. اختلالات گسترده عصبی همچنین به شکل مناسبی به این شیوه درمانی واکنش نشان می‌دهند.
با این‌حال، روزه را نباید در درمان هر بیماری استفاده کرد. در بیماری‌های دیابت، مراحل پیشرفته سل و موارد حاد ضعف اعصاب، استفاده از روزه‌های طولانی‌مدت مضر خواهد بود. باوجوداین، در بسیاری از موارد اگر بیمار استراحت کند و تحت مراقبت‌های حرفه‌ای و صحیح قرار بگیرد، هیچ ضرری در استفاده از روزه متوجه او نخواهد بود.
شیوه‌ای از روزه‌گرفتن برای بیماران
یکی از شیوه‌های روزه‌گرفتن برای بیماران که در واقع بهترین، امن‌ترین و مؤثرترین شیوه محسوب می‌شود، گرفتن روزه با استفاده از آب میوه‌ها یا عصاره سبزیجات است. اگرچه شکل قدیمی و کلاسیک روزه با استفاده از آب خالص بوده است، اما بیشتر متخصصان طبیعت‌درمانی برجسته امروزه موافق هستند که روزه آب میوه نسبت به روزه آب خالص برتر است. دکتر رنگار برگ، متخصص برجسته تغذیه می‌گوید: «در طول دوره روزه‌گرفتن، بدن مقادیر زیادی از مواد جمع‌شده زائد را سوزانده و از آن خارج می‌کند. ما می‌توانیم به این فرایند پاکسازی با نوشیدن آب میوه‌های قلیایی به جای نوشیدن آب به هنگام روزه‌گرفتن کمک کنیم. درنتیجه این کار، دفع اسیداوریک و سایر اسیدهای غیرآلی از بدن تسریع بخشیده می‌شود و قندی که در آبمیوهها وجود دارد، قلب را تقویت می‌کند. بنابراین، روزه آب‌میوه بهترین شکل روزه‌گرفتن است.» ویتامین‌ها، مواد معدنی، آنزیم‌ها و عناصر کم نیاز موجود در آبمیوهها و عصاره سبزیجات کاملا در طبیعی‌کردن تمام فرایندهای بدن مؤثر هستند. آن‌ها مواد ضروری را برای فعالیت خوددرمانی بدن و احیای سلول‌ها فراهم می‌کنند و در نتیجه، به سرعت بهبود بدن را از بیماری تسریع می‌بخشند. البته تمام آبمیوهها را باید از میوه‌های تازه تهیه کرد، از آب‌میوه‌های آماده یا فریز شده نباید استفاده کرد.
یک اقدام احتیاطی که باید در تمام موارد روزه‌گرفتن رعایت کرد، خالی‌کردن کامل روده‌ها در شروع دوران روزه‌گرفتن به‌وسیله تنقیه است تا بیمار در اثر گازها و مواد تجزیه‌نشده‌ای که از باقی ماندن مدفوع در بدن به‌وجود می‌آید، اذیت نشود. تنقیه را باید حداقل هر یک روز در میان در طول دوران روزه‌گرفتن انجام داد. بیمار باید تا آنجایی که می‌تواند از هوای تازه بهره ببرد و به هنگام تشنگی، از آب ولرم و ساده استفاده کند. آب‌میوه‌های تازه را می‌توان با آب خالص رقیق کرد. ضمنا میزان کل مصرف آبمیوهها یا سبزیجات باید تقریبا شش تا هشت لیوان باشد.
انرژی زیادی در فرایند دفع مواد زائد جمع شده در طول دوران روزه‌گرفتن مصرف می‌شود. بنابراین، مهم است که بیماران تا آنجایی که ممکن است از استراحت جسمی و آرامش روحی‌روانی در طول دوران روزه‌گرفتن برخوردار باشند.
در روزه‌هایی که در آن آب میوه‌ها مصرف می‌شود، به ویژه هنگامی که انگور، پرتقال یا گریپ فروت تازه به طور اختصاصی استفاده می‌شود، مواد سمی به سرعت وارد جریان خون شده که این امر منجر به تجمع بیش از حد مواد زائد می‌شود و بر عملکردهای طبیعی بدن اثر می‌گذارد.
این مسئله غالبا منجر به سرگیجه‌ای می‌شود که با اسهال و استفراغ همراه است. اگر این واکنش جسمی در بدن باقی بماند، توصیه می‌شود تا روزه را قطع کرده و از سبزیجات پخته شده‌ای که دارای مواد سلولزی کافی هستند، همچون اسفناج و چغندر استفاده کرد تا عملکرد بدن به شرایط طبیعی بازگردد. افراد چاق بهتر می‌توانند برای مدتی بدون غذا باقی بمانند. برای این افراد، کمبود وزن به هیچ عنوان باعث ترس نمی‌شود و باور بیمار باعث می‌شود که روزه تقریبا برای او لذت‌بخش شود. البته تحمل فشار گرسنگی نخستین روز شاید برای فرد روزه‌گیرنده بسیار سخت باشد. با این حال، اشتیاق برای خوردن غذا به تدریج به هنگام جلو رفتن روزه کاهش پیدا می‌کند.
اما اشخاصی که از بیماری‌های حاد رنج می‌برند، هیچ اشتیاقی به غذا خوردن ندارند و روزه به طور طبیعی به سمت آن‌ها می‌آید. قانون ساده این است که تا زمانی که اشتها بازگردد یا تا زمانی که فرد کاملا احساس سلامتی کند، از خوردن غذا باید پرهیز کرد.
فقط ورزش‌های بسیار ساده‌ای همچون پیاده‌روی‌های کوتاه را می‌توان در طول دوران روزه‌گرفتن انجام داد. همچنین، استحمام با آب گرم یا با آب خنثی را می‌توان در طول این دوره انجام داد. بهتر است بدانید روزه‌گرفتن بعضی وقت‌ها باعث حالت بی‌خوابی می‌شود که آن را می‌توان با استفاده از حمام آب گرم یا قرار دادن شیشه‌های آب گرم روی پاها یا با نوشیدن یک یا دو لیوان آب گرم رفع کرد.
مزایای روزه‌گرفتن
چندین مزیت برای روزه‌گرفتن وجود دارد. در طول گرفتن روزه‌های طولانی مدت، بدن از ذخایر خود تغذیه می‌کند. بدن بیمار که از مواد مغذی مورد نیاز به ویژه پروتئین‌ها و چربی‌ها محروم شده است، بافت‌های خود را از طریق فرایند اتولیز یا خودکافت یا خود گوارشی سوزانده و جذب می‌کند. اما بدن در ابتدا سلول‌ها و بافت‌های بیمارِ صدمه دیده، پیر شده یا مرده را تجزیه کرده و خواهد سوزاند. در ضمن بافت‌ها و اندام‌های حیاتی بدن، غده‌ها، سیستم عصبی و مغز در طول دوران روزه‌گرفتن صدمه نمی‌بینند.
در اینجا رمز تأثیرگذار بودن روزه به عنوان یک شیوه درمانی و احیابخشی را ذکر می‌کنم؛ در طول دوران روزه‌گرفتن، ایجاد سلول‌های جدید و سالم به‌وسیله آمینواسیدهایی که از سلول‌های بیمار شده آزاد می‌شوند، تسریع پیدا می‌کند. ظرفیت اندام‌های دفعی یعنی ریه‌ها، کبد، کلیه و پوست به شدت افزایش پیدا می‌کند، زیرا آن‌ها از حجم معمولی هضم غذا و حذف مواد زائد منتج از آن خلاصی پیدا می‌کنند. بنابراین، آن‌ها می‌توانند به سرعت مواد زائد و سمی جمع شده قدیمی را از بدن دفع کنند.
روزه باعث استراحــــــت فیزیولوژیکی اندام‌های گوارشی، جذبی و محافظتی بدن می‌شود. در نتیجه، عملکرد هضم غذا و استفاده از مواد مغذی بعد از روزه به‌شدت بهبود می‌یابد. روزه همچنین باعث طبیعی، متعادل و احیاکردن تمام عملکردهای مهم فیزیولوژیکی، عصبی و ذهنی بدن می‌شود.
شکستن روزه (زمان افطار)
موفقیت روزه تا حد بالایی به چگونگی شکستن آن بستگی دارد. این بخش مهم‌ترین مرحله در فرایند روزه‌گرفتن است. قوانین مهم شکستن روزه این است: پرخوری نکنید، به آرامی غذا بخورید و غذای خود را کاملا بجوید و دقت داشته باشید که چندین روز برای تغییر تدریجی به رژیم غذایی نرمال و طبیعی طول می‌کشد. اگر فرایند انتقال غذاهای رقیق و آبمیوهها به مصرف غذاهای جامد به‌دقت برنامه‌ریزی شده باشد، هیچ ناراحتی یا صدمه‌ای متوجه بیمار نخواهد شد. در طول دوره انتقال به رژیم غذایی طبیعی، بیمار باید همچنین دائم استراحت کند. در ضمن بعد از دوران روزه‌گرفتن، مصرف غذای مناسب برای رسیـــــدن به نتایج موردنظر همچون خود روزه مهم و ارزشمند است.
