تنوع آثار استاد جزی‌زاده شگفت‌انگیز است

همواره یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها برای من درباره هنر معاصر اصفهان این بوده که با توجه به نزدیکی اصفهان و تهران و آشنایی هنرمندان اصفهانی با تحولات هنری آن شهر، چرا جریان هنر مدرن و معاصر در اصفهان حدود چهل‌وپنج سال بعد از تهران ظهور کرده است؟ برای یافتن پاسخ این پرسش تصمیم گرفتم که مطالعه و پژوهش در دوره‌های قبل‌تر تاریخ هنر اصفهان را انجام دهم. برای همین سراغ هنر و هنرمندان اواخر قاجار و اوایل پهلوی رفتم. ابتدا در دوره فوق‌لیسانس درباره زندگی و آثار حاج میرزا آقا امامی و تحولات زمان او کار کردم که نتیجه‌اش در قالب یک کتاب چاپ شد. 

تاریخ انتشار: 10:53 - یکشنبه 1400/03/2
مدت زمان مطالعه: 3 دقیقه
 در این فرایند مدام به لزوم کار و تمرکز روی دیگر افراد هم می‌اندیشیدم و یکی از افرادی که افسوس از دست دادنش با من است استاد پورصفا است.بعدا به این فکر افتادم که سراغ استاد امیرهوشنگ جزی‌زاده بروم؛ هنرمندی که باوجود تجربه و کارهای متنوع اما مجموعه منسجمی درباره او موجود نیست. بر این اساس تصمیم گرفتم درخصوص زندگی این هنرمند بر اساس مصاحبه مستقیم و به‌صورت تاریخ شفاهی کار را پیش ببرم.
همچنین بعضی فضاهای مرتبط با زندگی این هنرمند مانند هنرستان هنرهای زیبای اصفهان که به‌عنوان یک مدرسه هنری تمام‌عیار نقش مهمی در تحولات هنری اصفهان داشته است، بخشی از پژوهش من بوده است. این محل برای بیش از سه دهه در کنار بناهای عظیم تاریخی اصفهان، یکی از مهم‌ترین مراکز بازدید مهمانان رسمی بوده است.در ایـن هنرستان رشته‌های مختلف و بعضا در حال فراموشی مثل نگارگری، نقاشی طبیعت،‌ نقشه فرش و گلیم، خاتم،‌ معرق و منبت چوب، سفالگری،‌ زری‌بافی و… تدریس می‌شده است. مرحوم عیسی بهادری در هنگام گسترش این هنرستان به شهرهای مختلف ایران سفر می‌کرده تا اساتید خوب را به اینجا بیاورد و آن را به یک مدرسه هنری کامل تبدیل کند؛ ضمن اینکه سیاست‌های فرهنگی آن زمان هم به رونق این فضا کمک می‌کرده است. به‌عنوان‌مثال، یکی از این سیاست‌ها تهیه و خرید هدیه برای سفرا و سران کشورها از آثار اساتید و هنرجویان هنرستان بوده که این رویه هم مشوق بزرگی بوده و هم به رونق هنرستان کمک می‌کرده است.
هوشنگ جزی‌زاده نیز از هنرجویان قدیمی هنرستان هنرهای زیبا بوده و من در تدوین سرگذشت او تلاش کردم هر آنچه را می‌توانم از نگاه او برای توصیف این فضا و هنرمندان فعال در آن استفاده کنم. در همین راستا جلسات متعدد مصاحبه و گردش‌پژوهشی در شهر با او داشته‌ام. در این جلسات از پیشینه خانوادگی، زیست کودکی، تحصیلات ابتدایی و سپس دوران هنرستان صحبت کردیم و بعد وارد فضای هنرستان شدیم و تجربه‌هایی را که او در بیش از سه دهه کار و معاشرت با عیسی بهادری داشته، به ثبت رساندیم. بهادری در جوانی به اصفهان مهاجرت کرده و در طول سی سال زندگی و کار در این شهر تأثیر غیرقابل‌انکاری بر تحولات هنری اصفهان داشته است؛ اما باوجود چنین جایگاهی تاکنون پژوهش مستقلی درباره زندگی و آثار او انجام نشده است. یکی از دلایل این قصور، مهاجرت اجباری او بعد از انقلاب به کشور فرانسه و عدم دسترسی به خانواده نزدیک او بوده است. به همین دلیل چون استاد جزی‌زاده مدت طولانی و از نزدیک با عیسی بهادری ارتباط داشته،‌ بخشی از کتاب را به توصیف و معرفی بهادری از نگاه جزی‌زاده اختصاص داده‌ام. از نکات جالب زندگی بهادری، ارتباط او با شاگردان مستعدش بوده که طبق آن بخشی از آموزش به فضای زیست خصوصی او و شاگردانش کشیده می‌شده و گپ‌وگفت درباره آثار، تابلوها و… بعضا تا دیرهنگام جریان داشته است که بخشی از این خاطرات را با اسناد تصویری در کتاب ارائه کرده‌ام. در ادامه برخی از نکات برجسته زندگی امیرهوشنگ جزی‌زاده را که در کتاب به آن پرداخته شده مرور می‌کنیم.
هوشـنـگ جزی‌زاده بعد از گرفتن دیپلم، کار تدریس در هنرستان را آغاز می‌کند و ارتباطی نزدیک و صمیمی در کار با شاگردانش داشته است. از نکات قابل‌توجه دیگر در رابطه با زندگی جزی‌زاده، این است که او دربند فروش آثارش نبوده و همین مسئله باعث شده بیش از 350 اثر از او در دسترس باشد و این مجموعه سیر تحول کار ایشان را به‌خوبی نشان می‌دهد. این آثار با موضوع‌های مختلف شامل تابلوهای تغزلی، عرفانی، دینی، عاشقانه و… به تصویر درآمده‌اند.تنوع فرمی و تکنیکی آثار استاد جزی‌زاده هم قابل‌توجه است. او در هنرستان، استاد نقشه فرش، نقوش سنتی و نگارگری بوده و به دلیل قدرت طراحی و قلم، طرح‌های او در انواع تکنیک‌ها مانند فرش، نگارگری، قلم‌زنی، معرق چوب، خاتم، مینا، کاشی و زری‌بافی اجرا شده است. البته این تنوع مدیا در آثار هنرمند، به خاطر شرایط هنرستان و وجود کارگاه‌های مختلف هنری که امکان تجربه انواع تکنیک‌ها را فراهم می‌آورده هم بوده است. از بخش‌های جذاب دیگر در رابطه با زندگی استاد جزی‌زاده که بعضی‌ها هم به آن انتقاد می‌کنند تساهل و تسامح در زیست هنری و شکستن مرز استاد و شاگردی است. شاید یکی از بهترین خاطرات شاگردان ایشان سفرهایی است که با استاد می‌رفته‌اند. همین روحیه باعث می‌شده که کار کردن کنار او راحت‌تر شود. همچنین ایشان ماه‌ها در مشهد کار کرده یا چند سال به‌صورت هفتگی با اتوبوس برای تدریس به میبد می‌رفته است. در واقع همان روحیه تساهل و تسامحش باعث شده که به این شکل کار کند. حتی شب‌ها بعد از تدریس در میبد سراغ استادکارهای سفال میبد رفته و روی سفال طرح می‌زده؛ تجربه‌ای بی‌نظیر که باعث خلق آثاری در این دوره شده است.
یکی دیـگر از فعالیت‌های جالب او، همکاری در بازسازی مجدد هتل عباسی است که در کتاب به‌صورت مفصل به آن پرداخته شده؛ این بخش چون با خاطره جمعی مردم اصفهان در ارتباط است در کنار تصاویر ارائه‌شده از بخش‌های جذاب این مجموعه است. در آخر امیدوارم بیش از سه سال فعالیت پژوهشی و میدانی و نیز گفت‌وگوها و اسناد و تصاویر کمتر دیده‌شده درباره زندگی هنری امیرهوشنگ جزی‌زاده به‌زودی منتـشـر شـده و در اخـتـیـار علاقه‌مندان قرار گیرد. 
 
برچسب‌های خبر