عراق کسب این هدف را یک پیروزی استراتژیک برای خود تلقی میکرد. با شروع جنگ، سپاه سوم ارتش عراق (3لشکر زرهی و ۲ لشکر مکانیزه) هجوم خود را از چند محور آغاز کرد. لشکر ۱۰ زرهی ارتش عراق توانست در طی ۶ روز ۸۰ کیلومتر به داخل مرز ایران پیشروی و نیروهایش را در غرب رودخانه کرخه مستقر کند. لشکر ۱ مکانیزه عراق نیز با وجود مقاومتهای مردمی توانست ۱ هفته بعد در غرب کرخه مستقر شود. لشکر ۹ زرهی عراق با تصرف شهرهای بستان و سوسنگرد و ارتفاعات اللهاکبر، پیشروی خود را به سمت اهواز ادامه داد. لشکر ۵ مکانیزه عراق بعد از تصرف پادگان حمید و قطع جاده خرمشهر-اهواز، در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی اهواز استقرار یافت. از طرفی با عبور لشکر ۳ زرهی از رودخانه کرخه و قطع جاده آبادان-اهواز محاصره خرمشهر و آبادان تکمیل شد.
ولی سه ستون زرهی عراقی که برای تصرف خرمشهر اعزام شده بودند، با مقاومت ناهماهنگ و خودجوش مردم این شهر مواجه شدند و در کمین حدود سههزار غیرنظامیای افتادند که با سلاحهای ناچیزی همچون تفنگ ام ۱ گاراند، نارنجک و کوکتل مولوتوف در مقابل تجاوز ارتش عراق مقاومت کردند. بیشتر نیروهای مقاومت خرمشهر با وجود آموزش نظامی ناچیز انگیزه بسیار زیادی برای جنگیدن داشتند. این نیروها موفق شدند جلوی پیشروی سریع ارتش عراق را بگیرند و عراق در همان مرحله اول جنگ، در رسیدن به اهداف خود ناکام ماند و درگیر یک نبرد خانه به خانه در کوچههای خرمشهر شد و پس از آن نیز عراق به مدت سه هفته درگیر نبردهای خیابانی با گردان تکاوران دریایی بوشهر در این شهر بود. در ایران برای مدتها خرمشهر را به احترام مقاومت و نبرد شهروندان این شهر، «خونینشهر مینامیدند. سرانجام با ملحقشدن نیروهای تازهنفس لشکر ۱۱ پیاده عراق به نیروهای محاصرهکننده درگیر در خرمشهر، این شهر سقوط کرد. عراق این روز را تصرف خرمشهر دانست؛ در حالی که مقاومت نیروها ادامه داشت و دشمن نتوانسته بود بر تمامی شهر تسلط یابد. نهایتا، تصرف خرمشهر ۳۴ روز به طول انجامید و در درگیریها هر دو طرف حدود هفتهزار کشته و زخمی دادند. بیست ماه پس از اشغال خرمشهر صحنه نبرد تغییر کرد و شهری که کارشناسان نظامی برتر جهان آن را غیرقابل نفوذ میدانستند در عملیاتی به نام بیتالمقدس با همکاری سپاه و ارتش که در اردیبهشت 61 آغاز شد به تصرف نیروهای ایرانی در آمد. خرمشهر تا ۳ خرداد ۱۳۶۱ در اشغال نیروهای عراق باقی ماند و نهایتا با عملیات بیتالمقدس توسط نیروهای ایران بازپس گرفته شد. آزادسازی خرمشهر در حقیقت از اهداف مرحله چهارم عملیات بیتالمقدس بود. در ساعت 30: 22 شامگاه شنبه، ۱ خردادماه ۱۳۶۱، مرحله چهارم این عملیات با اعلام رمز «یا محمدبنعبدالله»، از بیسیم فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا به واحدهای عملکننده، با هدف آزادسازی خرمشهر آغاز شد. در پایان این نبرد علاوه بر پایانبخشیدن به ۱۹ ماه اشغال بخشی از حساسترین مناطق خوزستان و آزادسازی خرمشهر، ضربهای سنگین به توان رزمی و روحیه نیروهای عراقی وارد آمد. در جریان آزادسازی خرمشهر حدود ۱۶ هزار نیروی عراقی کشته و زخمی شدند و همچنین ۱۹ هزار نفر نیروی عراقی به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند.
نجف آبادیها در نبرد
لشکر ۸ نجف از شناختهشدهترین یگانهای حاضر در دفاع مقدس است که در ۲۳ عملیات بزرگ و اصلی جنگ حضور فعالی داشت. نجفآبادیها که در ابتدا چندین گروه یا گردان مجزا را به جبهههای جنگ اعزام کرده بودند، از آذر ۱۳۶۰ حول محور شهید کاظمی تیپ ۸ نجف را تشکیل دادند.
این تیپ که از وجود رزمندگانی از شهرهای مختلف استان اصفهان و گاه رزمندگانی از دیگر استانها بهره میبرد، کمی بعد تبدیل به لشکر میشود و تا پایان دفاع مقدس در قامت یک لشکر خطشکن، نقش تعیینکنندهای در تاریخ جنگ ایفا میکند. عملکرد موفق این لشکر در دو عملیات فتحالمبین و بیتالمقدس، تنها گوشههایی از حماسهآفرینیهای یکی از سرسختترین لشکرهای دفاع مقدس است که رزمندگانش به ایمان و اعتقادات محکم مشهور بودند. نجفآباد با 2583 شهید نقطه عطف تاریخ جنگ در استان اصفهان است. نجف آبادیها در آزادسازی خرمشهر یکی از نیروهای مهم محسوب میشدند و صدای بیسیم شهید احمد کاظمی در صحبتهایش با غلامعلی رشید درباره پیام آزادسازی خرمشهر یکی از غرور آفرینترین لحظات جنگ است. آن هنگام که حاج احمد پشت بیسیم با لهجه نجف آبادی خودش فریاد میزد: «ما تو شهریم؛ خرمشهر را خدا آزادش کرد!»
