هندوانه محصولی چهار فصل است و به گفته فعالان کشاورزی صادرات این محصول از صرفه اقتصادی برخوردار است و برای کشور ارزآوری به همراه دارد. براساس آمارها ایران رتبه چهارم تولید هندوانه و رتبه سوم صادرات هندوانه در جهان را به خود اختصاص داده است. مشکل اینجاست که هندوانه محصولی پر آب است و با صادرات این محصول آب کشور صادر می‌شود. ارقام و اعداد مختلفی درباره میزان آب مصرفی برای تولید یک کیلو هندوانه وجود دارد. این آمارها از مصرف 300 لیتر آب برای هر کیلو هندوانه شروع و تا 500 لیتر آب برای هر کیلو هندوانه مطرح می‌شود. این‌طور که متولیان جهاد کشاورزی اصفهان می‌گویند، صادرات هندوانه از اصفهان انجام نمی‌شود؛ ولی برای جلوگیری از صادرات آب می‌توان هندوانه را با روش‌های جدید کشت کرد تا صادرات این محصول منجر به هدررفت آب نشود.
اصفهان هندوانه صادر نمی‌کند
مدیر امور زراعـــت جهاد کشاورزی اســـتان به اصــفهان‌زیبا می‌گوید: صـــادرات هندوانه از استان اصفهان انجام نمی‌شود و این محصول بیشتر از استان‌های جنوبی که از منابع آبی برخوردار هستند، صادر می‌شود. پیمان فیروزیان تصریح می‌کند: باتوجه به شیوه‌های جدید کشت، استفاده از آبیاری دیم، مالچ‌های پلاستیکی و املاح مختلف مصرف آب در سبزیجات و صیفی‌جات کاهش یافته و در حال حاضر میزان آبی که برای کشت هندوانه مصرف می‌شود کمتر است و در واقع مصرف آب با شیوه‌های جدید کشت هندوانه کاهشی شده است.
فیروزیان بیان می‌کند: هندوانه محصول پرآبی است و راهکار این است که با استفاده از شیوه‌های جدید کشت، آبیاری به این محصول را کاهش داد تا در مصرف آب صرفه‌جویی شود.
او اذعان می‌کند: صادرات هندوانه صرفه اقتصادی دارد؛ ولی از بعد زیست‌محیطی به دلیل آب‌بر بودن این محصول کشت آن با شیوه‌های معمول توجیه ندارد؛ ولی اگر با شیوه‌های جدید هندوانه کشت و سپس صادر شود، برای کشور ارزآوری به همراه دارد.
اصلاح الگوی کشت، صادرات هندوانه را توجیه می‌کند
طی ده سال اخیر مقصد صادراتی هندوانه بلاروس، اتریش، جمهوری آذربایجان، آرژانتین، ارمنستان، استونی، افغانستان، آلمان، امارات متحده عربی، انگلستان، بحــرین، بــلغـــارســـتان، پـــاکســـتان، تاجیکـــستان، تـــرکیه، تـــرکمنـــستان، رومانی، سوئد، عراق، عمان، فدراسیون روسیه، قبرس، قزاقستان، قطر، کویت، گرجستان، لهستان، مجارستان و هلند بوده‌است. هندوانه تولید‌شده در ایران به کشورهایی مانند عراق، ترکیه، امارات، کویت و بحرین نیز صادر می‌شود. در این میان محمدحسین انصاری، مشاور کسب‌وکار کشاورزی در اظهاراتش به اصفهان‌زیبا می‌گوید: پسته اولین محصول کشاورزی صادراتی ایران است. در سال بیش از یک میلیارد دلار پسته صادر می‌شود و این در حالی است که صادرات هندوانه در سال 300 میلیون دلار است؛ با این تفاوت که صادرات هندوانه تنها در فصل گرم سال سبقت می‌گیرد و به همین دلیل در دو ماهه نخست امسال صادرات هندوانه از صادرات پسته پیشی گرفته است.
انصاری عنوان می‌کند: صادرات هندوانه صرفه اقتصادی دارد؛ ولی برای صرفه‌جویی در مصرف آن راهکار، اصلاح الگوی کشت است، اگر مجلس به وزارت جهاد کشاورزی به لحاظ قانونی اجازه دهد، می‌تواند به افرادی که الگوی کشت را رعایت نمی‌کنند، سم، کود و محصولات شیمیایی اختصاص ندهد؛ این اقدام در تمامی دنیا انجام می‌شود.
این مشاور کسب وکار کشاورزی تصریح می‌کند: به عنوان مثال قزوین مهد انگورکاری است و وزارت جهاد کشاورزی به انگورکارها سم، یارانه، وام بانکی و خدمات کشاورزی ارائه می‌دهد؛ ولی هیچ توجیهی ندارد که فردی بخواهد در قزوین هندوانه کشت کند و اگر جهاد کشاورزی اختیار قانونی داشته باشد می‌تواند این خدمات را در اختیار این افراد قرار ندهد تا آن‌ها نیز ترغیب به کشت محصولات متناسب با منابع آبی استان شوند.
او عنوان می‌کند: در استان‌هایی که منابع آبی خوبی داریم می‌توان هندوانه کشت کرد؛ مانند استان خوزستان، ولی برخی استان‌ها خشک هستند و منابع آبی خوبی ندارند و حتی برای تأمین آب آشامیدنی نیز مشکل دارند. در این استان‌ها با بحران آب مواجه هستیم که در این استان‌ها کشت هندوانه منطقی و قانونی نیست.
انصاری می‌گوید: به لحاظ قانونی به جهاد کشاورزی اجازه داده نشده تا به افرادی که الگوی کشت را رعایت نمی‌کنند خدمات ارائه نکند و چون کشاورزان بخش خصوصی محسوب می‌شوند، نمی‌توان آن‌ها را مجبور به رعایت الگوی کشت کرد. در صورتی این اتفاق می‌تواند عملیاتی شود که قانون اصلاح الگوی کشت از سوی مجلس ارائه شود تا جهاد کشاورزی نیز اختیار داشته باشد.
او می‌گوید: بسیاری از کشاورزان برحسب عادت شروع به هندوانه‌کاری می‌کنند. در حالی که رعایت الگوی کشت می‌تواند به نفع آن‌ها نیز باشد. آموزش‌دادن به کشاورزان نیز راهکار دیگری است که می‌تواند به اصلاح الگوی کشت کمک کند. حمایت مجلس و دولت باهم می‌تواند به اصلاح الگوی کشت کمک کند تا محصولات آب‌بر فقط در استان‌های برخوردار از منابع آبی کشت شود.
