اصفهان؛ قطب تئاتر کمدی کشور
ســعیــد امــامــی، مــدیــر دفـتــر تخصصی هنرهای نمایشی و مدیر تالار هنر اصفهان، می‌گوید: «پیش‌ازاین چهار دوره جشنواره تئاتر کمدی در اصفهان برگزارشده بود و بازخوردهای بسیار مثبتی داشت و عملا با روند خوبی در حال پیش‌رفتن به جلو بود؛ تا اینکه متأسفانه چند سال متوقف شد. ما تصمیم گرفته بودیم مجددا جریان تئاتر کمدی را در اصفهان احیا کنیم؛ به همین دلیل چیزی که ما در تالار هنر و دفتر تخصصی هنرهای نمایشی و در جمع شورای سیاست‌گذاری به جمع‌بندی رسیدیم این بود که شاید مهم‌ترین کاری که ما باید در بخش تئاتر شهرداری اصفهان رقم بزنیم، احیای مجدد جشنواره کمدی و تثبیت این جشنواره در سطح ملی است؛ چراکه اصفهان قابلیت این را دارد که به مرکز نمایش کمدی در سطح کشور تبدیل شود.»
او با تأکید بر اینکه تبدیل‌شدن اصفهان به قطب تئاتر کمدی کشور اتفاقی شدنی است، می‌افزاید: «بعضی از شهرهای ایران در برخی رسته‌ها و بخش‌های خاص حوزه نمایش در سطح کشور به محور تبدیل‌شده‌اند؛ مثلا شهر همدان قطب تئاتر کودک و نوجوان است یا شهر مریوان به‌عنوان قطب تئاتر خیابانی در سطح کشور شناخته می‌شود. این قابلیت در اصفهان نیز وجود دارد که به‌واسطه پیشینه و تاریخ و استعدادهایی که دارد به قطب تئاتر کمدی کشور تبدیل شود و در سطح ملی جریان‌ساز باشد. تمرکز بر این‌گونه تئاتر کمدی در اصفهان یکی از اصلی‌ترین راهبردها برای توسعه صنایع خلاق است؛ چراکه تئاتر کمدی یکی از صنایع خلاقه‌ای محسوب می‌شود که قابلیت محقق شدن و توسعه پیدا کردن جدی در اصفهان را دارد.»
مدیر دفتر تخصصی هنرهای نمایشی (وابسته به سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان) تصریح می‌کند: «تصمیم ما این بود که مجددا جشنواره تئاتر کمدی را در اصفهان احیا کرده و آن را در سطح ملی برگزار کنیم؛ اما متأسفانه به دلیل اینکه فعلا با کرونا و موضوع سلامت مردم کشور در شرایط عدم قطعیت به‌سر می‌بریم و مشخص نیست که این شرایط تا چه زمانی ادامه داشته باشد، هیچ قطعیتی وجود نداشت که اگر ما فراخوان جشنواره تئاتر کمدی را منتشر می‌کردیم، آیا این امکان فراهم می‌شد که اصفهان بتواند میزبان گروه‌های مختلف از سطح کشور باشد و بتواند جریان تئاتر کمدی را به‌صورت زنده برگزار کند یا نه؟ به همین دلیل تصمیم گرفتیم فعلا در سال 1400 جشنواره نمایشنامه‌نویسی کمدی را برگزار کنیم که خودش منشأ و منبع و لازمه برگزاری جشنواره اصلی است؛ یعنی نمایشنامه‌های مطلوب، ریشه برگزاری یک جشنواره خوب و رسیدن به یک‌سری تولیدها و آثار مطلوب در حوزه تئاتر کمدی است؛ ازاین‌رو تصمیم گرفتیم که فعلا جشنواره نمایشنامه‌نویسی کمدی را در سطح ملی برگزار کنیم.»
مدیر تالار هنر اصفهان ادامه می‌دهد: «به این منظور با مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رایزنی کرده و مجوز برگزاری این جشنواره نمایشنامه‌نویسی کمدی بانام خندستان را در سطح ملی دریافت کردیم. فراخوان آن منتشر شد؛ البته بخش اصلی آن نمایشنامه‌نویسی است و دو بخش جنبی نیز در حوزه پژوهش‌های کمدی دارد. بخش پژوهش در تئاتر کمدی لازمه رشد کمی و کیفی آثار کمدی است؛ به همین دلیل یک بخش جنبی با عنوان بخش جنبی ویژه پژوهش در جشنواره تعریف شد که در دو قسمت برگزار می‌شود: یک قسمت شامل مقاله، جستار و تجربه‌نگاری در حوزه کمدی است و افراد می‌توانند مقاله‌ها، جستارها یا تجربه‌نگاری‌هایی را که به‌صورت عام در موضوع کمدی انجام داده یا انجام می‌دهند، به جشنواره ارسال کنند.»
او بابیان اینکه بخش دیگری از جشنواره خندستان، مطالعه چهره شاخص یا پرتره‌نگاری است، می‌گوید: «یک قسمت دیگر در بخش جنبی، مطالعه چهره شاخص یا پرتره‌نگاری است که روی یک چهره شاخص امر کمدی تمرکز کرده و زندگی‌نامه و آثار و تألیف‌ها و اندیشه‌ها و اثرگذاری آن چهره کمدی را واکاوی می‌کنیم. به این منظور امسال با توجه به اینکه جشنواره نمایشنامه‌نویسی کمدی برگزار خواهد شد، روی شخصیت مهدی ممیزان، نمایشنامه‌نویس بزرگ اصفهانی، تمرکز کردیم که تقریبا عمده نمایشنامه‌هایی که ارحام صدر اجرا کرده توسط مهدی ممیزان نوشته‌شده است و ما این بخش از جشنواره خندستان را به یاد و به نام ایشان برگزار می‌کنیم.»
دبیر سومین جایزه سراسری نمایشنامه‌نویسی خندستان می‌افزاید: «فراخوان سومین جشنواره نمایشنامه‌نویسی خندستان در ایام عید غدیر منتشر شد. مهلت ارسال آثار در همه بخش‌های جشنواره تا پانزدهم مهرماه اعلام‌شده است و ان‌شاءالله روز اول آذرماه هم‌زمان با روز اصفهان، آیین اختتامیه این جشنواره برگزار خواهد شد؛ ضمن اینکه آثار برگزیده در قالب کتاب خندستان منتشر خواهند شد.امید داریم این آثار برگزیده پایه‌ای برای برگزاری جشنواره کمدی باشند که ان‌شاء الله در سال 1401 در اصفهان برگزار خواهد شد.»
برنامه‌ریزی جدی حوزه هنری اصفهان درزمینه تئاتر
مجتبی شاه‌مرادی، رئیس حوزه هنری اصفهان نیز بابیان اینکه تئاتر کمدی در اصفهان از سابقه‌ای طولانی برخوردار است و تئاتر اصفهان در سطح کشور بانام تئاتر کمدی شناخته می‌شود، می‌گوید: «در ســال‌هــای گذشــتــه تلاش‌های زیادی برای پررنگ‌تر و پررونق‌ترشدن تئاتر کمدی در اصفهان صورت گرفت؛ اما نکته‌ای که وجود دارد این است که همان‌طور که فیلم‌نامه در حوزه فیلم نقش بسیار ویژه‌ای دارد، در حوزه تئاتر نیز نمایشنامه‌ها در کیفیت تئاتر اهمیت ویژه و تأثیر بسیار زیادی دارند؛ به‌طوری‌که اگر نمایشنامه‌های خوبی تولید شود، بالطبع خروجی آن‌ها می‌تواند تئاترهای خوبی هم باشد.»
او ادامه می‌دهد: «با توجه به اینکه شرایط کرونا موجب شد که اجرای تئاتر با محدودیت‌هایی مواجه و درنهایت تعطیل شود، جمع‌بندی ما و متصدیان هنر تئاتر اصفهان این بود که جشنواره خندستان روی نمایشنامه متمرکز شود؛ ازاین‌رو مجوز برگزاری این جشنواره به‌صورت ملی از مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز اخذ شده است. امیدواریم اتفاق خوبی بیفتد و این جشنواره گامی قوی و مستحکم برای برگزاری جشنواره‌های تئاتر کمدی در اصفهان باشد که بر اساس برنامه‌ریزی‌های آینده و صحبت‌هایی که با شورای سیاست‌گذاری جشنواره انجام‌شده، جشنواره خندستان برای دوره بعدی فراتر از حوزه نمایشنامه خواهد رفت و در سال‌های آینده با بهتر شدن وضعیت کرونا در گام‌های بعدی به سمت حوزه اجرا خواهیم رفت که امیدواریم تحولی را در حوزه تئاتر اصفهان رقم بزند.»
شاه‌مرادی تصریح می‌کند: «برنامه‌ریزی مفصلی درباره تئاتر در حوزه هنری اصفهان در حال انجام است که یکی از آن‌ها، راه‌اندازی اولین شتاب‌دهنده تئاتر اصفهان برای علاقه‌مندان به این حوزه است که امیدواریم به این چرخه اضافه شود؛ همچنین کلاس‌های تخصصی تئاتر در حوزه هنری برنامه‌ریزی‌شده است؛ در حوزه آموزش نیز اقدامات ویژه‌ای در حال انجام است و امیدوارم اگر شرایط جامعه به لحاظ کرونا اجازه دهد، شاهد اتفاق‌های خوبی در این زمینه باشیم.»
رئیس حوزه هنری اصفهان بابیان اینکه یکی از اصلی‌ترین شاخه‌های هنری که در شرایط کرونا آسیب دید، حوزه تئاتر است، می‌افزاید: «ما مخالف محدودیت‌های ایجادشده در زمینه تئاتر اصفهان بودیم؛ چراکه در تهران اجراهای تئاتر برقرار بود؛ ولی در اصفهان به دلایل مختلف از اجراها ممانعت شد و درنهایت با تلاش‌های حوزه هنری و شهرداری چرخه اجراها راه افتاد و امیدواریم این رویه مجددا در آینده اتفاق بیفتد. از سوی دیگر ما در حال برنامه‌ریزی روی تئاتر خیابانی هستیم تا اگر شرایط کرونا تداوم داشته باشد، بتوانیم از فضاهای باز اصفهان به‌صورت کنترل‌شده و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای تئاتر خیابانی استفاده کنیم. ازنظر من بهتر است به‌جای تئاتر خیابانی از تعبیر تئاتر فضای باز استفاده کنیم؛ چراکه این نوع تئاتر الزاما خیابانی نیست. امیدوارم با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده بتوانیم اتفاق خوبی را در زمینه تئاتر اصفهان رقم بزنیم.»
گفتنی است، بخش اصلی جشنواره نمایشنامه‌نویسی خندستان شامل دو قسمت تألیفی و اقتباسی است. بخش جنبی در زمینه پژوهش است که در دو قسمت «مقاله، جستار، تجربه‌نگاری» و مطالعه چهره شاخص (پرتره‌نگاری) برگزار می‌شود. شرکت‌کنندگان مجاز به ارسال حداکثر دو اثر در هر بخش هستند.در بخش اصلی، نمایشنامه‌های تازه‌تولیدشده و همچنین آثاری که زمینه و موضوع آن‌ها جغرافیای اصفهان را در برگیرد از اهمیت خاصی برخوردارند؛ همچنین در بخش جنبی در قسمت مقاله، جستار و تجربه‌نگاری توجه ویژه به تاریخ و میراث نمایشی شهر اصفهان از اهمیت خاصی برخوردار است. بخش چهره شاخص (پرتره‌نگاری) در این دوره اختصاص به زنده‌یاد مهدی ممیزان، نمایشنامه‌نویس برجسته حوزه تئاتر کمدی اصفهان، دارد. آخرین‌مهلت ارسال آثار به این فراخوان ۱۵ مهرماه ۱۴۰۰ است و اختتامیه و اعلام نتایج نیز در اول آذر 1400 هم‌زمان با روز اصفهان انجام خواهد شد؛ همچنین علاقه‌مندان برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره سومین جشنواره نمایشنامه‌نویسی خندستان می‌توانند به نشانی www.khandestan-isf.ir مراجعه کنند.
