توجه به طراحی دیوارنگاری با توجه به فقر رنگ در شهر ضمن پوشاندن برهنگیهای یک شهر میتواند نشاط و سادهزیستی را به پیکرههای انسانی شهرها تزریق کند و از سویی دیگر، بیانگر مفهومی است که میتواند در آگاهیرسانی به شهروندان مؤثر باشد، این آگاهی میتواند در زمینههای مختلفی باشد ازجمله اینکه گاهی وجود مفاخر یک شهر را یادآوری میکند، میتواند نسبت به فعالیت مخربی که از سوی مردم و مسئولان صورت میگیرد جنبه اعتراضی داشته باشد و یا صرفا با هدف القای احساس شادمانی به شهروندان صورت گیرد.
آنچه در این گزارش میخوانید دیدگاه میلاد رضایی، محمد دادور و مرتضی محقق ازجمله هنرمندان این رشته درباره بایدها و نبایدهای اجرای این هنر در شهر اصفهان است.
بازخورد مثبت دیوارنگاری
میلاد رضایی، دانشآموخته نقاشی که از سال 1390 کار نقاشی دیواری و زمینی را شروع کرده است، میگوید: هنر گرافیتی صددرصد باید رساننده یک مفهوم باشد، ولی در ایران تاحدی متفاوت است چون طرحها باید در قالب یک چهارچوب و ساختار ارائه شوند، اما درمجموع این هنر میتواند پیامی را به مخاطب منتقل کند و یا بهنوعی رنگزدن به فضای شهری و ایجاد روح باشد تا خستگی عابران را مرتفع ساخته و انرژی مثبتی را به آنها منتقل کند.
او بابیان اینکه آثار نقاشی دیواری و زمینی خود را علاوه بر محلههای مختلف اصفهان در سایر شهرهای ایران نیز ارائه کرده است، میافزاید: گرافیتی نوعی هنر نقاشی خیابانی است و ذاتا مفهوم یا اعتراضی را بهصورت نقاشی روی دیوار نشان میدهد که البته در حال حاضر جنبههای مختلفی دارد، مثل جنبههای زیباییشناسی یا تصویرکردن چهرههای معروف، هرچند که هنوز هم معنی قدیم خود یعنی اعتراض را در خود دارد؛ ضمن اینکه این هنر میتواند موضوعات مختلفی داشته باشد، ازجمله مفاهیمی از طبیعت یا چهرههایی از مفاخر و یا برای القای شادمانی به شهروندان استفاده و یا پیغام خاصی در آن ارائه شود. این هنرمند که یکی از آثار او دیوارنگاره استاد جلیل شهناز در چهارباغ است، تصریح میکند: وقتی حدود چهار سال قبل تصویر استاد شهناز را بر روی دیوار نقاشی میکردم بازخوردهای بسیار خوبی گرفتم. البته متأسفانه جوانها این استاد را نمیشناختند، اما آنهایی که سن بیشتری داشته و یا علاقهمند به موسیقی بودند بهشدت ذوقزده میشدند و چون شماره تلفنم در ذیل این نقاشی وجود دارد حتی تا حدود دو سال بعد با من تماس میگرفتند و بابت اینکه چهره استاد را کشیدم از من تشکر میکردند.
اجراهای سفارشی یا شخصی
رضایی به دیگر اثر خود اشارهکرده و ادامه میدهد: من بزرگترین نقاشی سهبعدی ایران را در سیتیسنتر سپاهان شهر روی زمین کشیدم که موضوع معماری ایرانی اسلامی است و در زمینی به مساحت 130 مترمربع اجرا شد. وقتی در حال کار هستم و مردم از همان محل عبور میکنند با تعجب نگاه میکنند و یا قدری میایستند و عکسی به یادگار میگیرند و حتی اگر با ماشین در حال عبور هستند بوق میزنند و یا ماشین را نگه میدارند و تشکر کرده و عکاسی میکنند و در مجموع معمولا 99 درصد بازخوردها خوب است.
او تأکید میکند: برخی با این تفکر که اصفهان یک شهر تاریخی است و نباید روی دیوارهای آن چیزی تصویر شود مخالف دیوارنگاری اند اما برخی دیگر معقتدند بسیاری از کوچه و خیابانها که بیروح است با نقاشی توانست احساس شادمانی را به شهروندان منتقل می کند و بهاینترتیب بر جذابیت شهر افزوده می شود.
رضایی که مدیریت گروه هنری بعد سوم را به عهده دارد و آثار خود را یا به سفارش شهرداری ارائه میکند و یا سفارشهایی از افراد مختلف داشته و در محیطهای شخصی اجرا کرده است، میگوید: در گروه هنری بعد سوم 95درصد طرحهایی که برای نقاشی دیواری و یا زمینی ارائه میشود اورجینال است. به این شکل که ابتدا طرحها زدهشده و سپس این اتودها با کمک مهندسان معماری گروه که اجرای نرمافزار آنها قوی است موردبررسی دقیق قرارگرفته و بعد به مرحله فتوشاپ وارد و توسط من به اجرای نهایی برده میشود، یعنی باید مراحل اتود دستی، طراحیهای کامپیوتری، فتوشاپ و درنهایت اجرای اصلی طی میشود.
روی متن گرافیتی تفکر کنید
محمد دادور که از دیگر هنرمندان نقاشی دیواری است، میگوید: گرافیتی نوعی زبان است که البته جامع نیست و عده اندکی درباره آن آگاهی دارند. زبانی است که نمیتوانی فریاد بزنی تا کسی آن را بفهمد، بلکه باید نوشته شود تا ماندگار بماند.
او ادامه میدهد: هرچه این زبان را بهسختی بتوان خواند، نقاشی را جذابتر میکند، بهطور مثال ایدهای که من چند سال پیش به آن فکر میکردم این بود که سبک جدیدی را شروع کنم چراکه اکثر گرافیتیهایی که در داخل ایران طراحی میشود بهصورت انگلیسی نوشته میشود ولی من فارسی طراحی میکردم به طوری که بیننده چند بار اول فکر میکرد متنها به زبان انگلیسی است درحالیکه کلمهها کاملا فارسی بود، یا حتی آن نوع گرافیتی که وقتی با آن عکس سلفی بگیرند قابلخواندن میشود، چون برعکس نوشتهشده است.
این هنرمند تصریح میکند: گرافیتی در کل هنری است که عدهای کمی از افراد دنیا برای آن وقت میگذارند، هدف من نیز از گرافیتی این است که بتوانم کلمات و جملات سنگین و منطقی و روال شرححال زندگی مردم یا خودم و یا اختلاف طبقاتی را با استفاده از آن شرح دهم تا بتواند فکر مردم را درگیر کنند، البته آن افرادی هستند که بهغیراز عکس گرفتن، روی متن گرافیتی تفکر میکنند. او با بیان اینکه گرافیتی بر روی کاغذ نیز اجرا میشود، اما عمده اجرای آن روی دیوار است، میافزاید: گرافیتی میتواند نقش خوبی در آگاهی مردم داشته باشد، اما باید به آن اهمیت داده شود.
اهمیت موضوع و مکان در دیوارهنگاری
مرتضی محقق دیگر هنرمنـــــد دیوارنگاری است که اثر نقاشیخط زیرگذر چهارراه عسگریه و همچنین تصویری از شهید دکتر بهشتی بر روی دیوار بیمارستان شهیدبهشتی از آثار او است، میگوید: یکی از موضوعاتی که میتواند در جذب گردشگر تأثیرگذار باشد نقاشی دیواری است و قطعا استان اصفهان علاوه بر داشتن جذابیت میراث که دارد میتواند از دیوارنگارههای مختلف برای جذب گردشگر استفاده کند درحالیکه بسیاری از شهرهایی که فاقد دیوارنگاره هستند حالت بیروح و مردهای دارند.
او بابیان اهمیت موضوع و مکان دیوارنگاری میافزاید: موضوع نقاشیهای دیواری باید با فرهنگ و مردم اصفهان سنخیت داشته باشد و نمادی از فرهنگ اصفهان باشد و نباید بدون کارشناسی در سطح شهر از نقاشی دیواری استفاده کرد. بنابراین موضوع دیوارنگاره اهمیت بسیاری دارد و حتی از اجرای آن مهمتر است؛ ضمن اینکه در انتخاب مکان آن نیز باید مسئله دید و منظر را در نظر گرفت.
