سعی جمیل شیفتگان شهیدان برای شهر

تاریکی شب‌های چیره بر میدان نبرد، ابرهای روز حماسه و ایثار را پوشانده بود. باران می‌آمد و ویژگی‌های یک رویداد حماسی را با خود به همراه می‌آورد: گروه آوازی مولا بر سن می‌تاخت و می‌نواخت، گروه نمایش با اجرای حرکات نمایشی در حوض میان میدان که بازسازی هنرمندانه میدان جنگ آبی در میدان امام بود، لحظات شگرف اعزام تا شهادت را به تصویر می‌کشید. نورهای سرخ و زرد لاله‌های روییده در غرفه‌های میدان، آسمان باران‌خورده و شفاف اصفهان را جلا می‌دادند و مادران معظم شهدای آبان 61 با عزت و احترام، در میان تشویق و تشییع، پاس داشته می‌شدند. آری، شب بر میدان سایه می‌افکند و هر دم بر تعداد جمعیت افزوده می‌شد. ویژگی‌های ساختاری یک رویداد حماسی در شهر فیروزه‌کاران زنده‌رود رخ می‌نمود: فضای حقیقی و مجازی پرشده بود از اندوه حماسی. نزدیک به چهارصدتن از نیروهای هنری، فنی و خدماتی زیر آتش دشمن معبرها را یک به یک فتح می‌کردند و مجری و راوی برصحنه، از شهدای راه آزادی و استقلال کشور سخن می‌گفتند. به همین خاطر بود که خانواده‌های معظم شهدا، مردم، هنرمندان و مسئولان کشوری و استانی طی چهار شب حضور در میدان تاریخی امام، به تجدید میثاق با آرمان‌های بلند دفاع مقدس همت گماردند و سنگ‌بنای رویدادی را بر تقویم رویدادهای اصفهان نهادند که پس از این، بیست‌و‌پنجم آبان هر سال را با روز حماسه و ایثار آغاز خواهد کرد.رخ‌دادن چنین رویدادی در چنین مکانی اما ساده نبود. ایده‌ها، شاید از یک ماه پیش فوران کرده و برنامه‌ریزی‌های متعددی از سوی کارشناسان کاربلد و خبره بر میدان ریخته شده بود. گروه‌های هنری، فنی و خدماتی به صورت شبانه‌روزی فعالیت کردند تا میدان تاریخی امام برای چهار شبِ آبانی، از 25 تا 28 آماده شود و در این میان، کم نبود سختی‌ها، از احتیاط‌های لازم برای جلوگیری از واردآمدن آسیب به این میدان تاریخی، تا هماهنگی‌های متعدد با سازمان‌های مختلف، از سپاه صاحب‌الزمان اصفهان و بنیاد شهید و سازمان تبلیغات اسلامی تا شهرداری منطقه 3، سازمان خدمات شهری و سازمان‌ها و نهادهایی که اگر کمک‌های آن‌ها نبود، این رویداد، به لطافت باران و به حماسه باد، برگزار نمی‌شد. مرارت‌ها کم نبود، از چگونگی تأمین نی برای نیزار و نخل برای استحاله میدان به میدان نبرد، تا نواختن در دمای زیر صفر درجه که کوک سازها را می‌پراند و از تمرین‌های فشرده گروه‌های موسیقی و نمایش تا حفظ نظم و هماهنگی گروه‌ها که تازه در میدان به دیدار هم آمده بودند؛ اما به اعتقاد جملگی، عشق به شهدا و خانواده معظم آن‌ها، همه خستگی‌ها را می‌زدود.
هدف، بلند بود و دست اندرکاران پا به رکاب عمل. آن‌ها می‌خواستند تا با پاسداشت 25 آبان، ضمن آنکه یاد و خاطره شهدای عملیات محرم را پاس می‌دارند، به انعکاس این واقعه از طریق هنر و حماسه برای نسل‌های امروز نیز بپردازند و همین بس که انبوهی از جمعیت با سن و سلیقه‌های متفاوت در شب‌های میدان حضور به هم رساندند؛ فیلم‌ها، عکس‌ها و محتوای منتشرشده در فضای مجازی، گویای این سعی جمیل است. نوعی تلاش که در آن سعی شد تا بیست‌و‌پنجم آبان، به رویدادی شاخص در تقویم رویدادهای اصفهان تبدیل شود. مجتبی شاه‌مرادی،معاون فرهنگی شهردار اصفهان، اجرای این آیین حماسی را به نوعی آغاز فعالیت‌های سازمان فرهنگی شهرداری اصفهان عنوان کرد. سازمانی که به گفته او: «از هر فرصتی برای بلندآوازه‌کردن نام اصفهان استفاده می‌کند و هویت و نیت آن، با آرمان‌های شهدا در شهر شهیدان گره خورده است.» به همین خاطر، پتانسیل بالای چنین رخدادی به گفته او: «می‌تواند به عنوان یکی از شاخص‌های مهم شناسایی اصفهان فرهنگی مانند پاسداشت هفته اصفهان شناخته و برگزار شود.» شاه‌مرادی در گفت‌وگو با اصفهان‌زیبا تأکید دارد که این رویداد حتی پتانسیل تبدیل‌شدن به یک جاذبه گردشگری را نیز دارد؛ چرا که به اعتقاد او: «چنین رخدادهایی، در مکان‌های تاریخی دنیا اتفاق می‌افتد و شهرداری‌های این شهرها سعی می‌کنند آن‌ها را بازسازی کنند. بنابراین برنامه‌هایی با همین لجستیک در این اماکن اتفاق می‌افتد.» رئیس سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان از ثبت ملی این رویداد در تقویم کشور نیز خبر داده و ادامه می‌دهد: «روز اول گمان نمی‌کردیم برنامه با این کیفیت و استقبال مردمی مواجه شود؛ اما به لطف خون شهدا و فعالیت سرسختانه، صبورانه و حرفه‌ای تیم اجرا، به عمق توانایی کاری و ارزشی در این زمینه پی بردیم و از همه هنرمندان وصاحب‌نظران شهر می‌خواهیم تا با ارائه نظرات و پیشنهادات سازنده‌شان ما را در بهتر برگزار شدن این رویداد، یاری کنند.»
محال بود که در این چهار شب، شاهد آن باشیم که از نیروی فنی و نمایشی تا مخاطب، آرام و قرار داشته باشند. توجه هرکس به سویی و برای درک تصویر محتوایی بود که ارائه می‌شد یا بنا بود پس از ارائه‌شدن دریافت شود. این‌ها، حاصل سعی ده تیم اجرایی بوده است. مرتضی رشیدی، معاون اجتماعی سازمان فرهنگی شهرداری اصفهان از تلاش شبانه‌روزی هــمکارانش در بــخش‌هـــای مختلف شهرداری اصفهان و نهادها و سازمان‌های دیگر سخن می‌گوید. از این ده تیم که بالغ بر چهارصد نفر بوده‌اند، از گروه نمایش و موسیقی تا تیم لجستیک، پشتیبانی، عوامل فنی، نورپردازی، صدابرداری و زیباسازی و آذین‌بندی میدان که در این سرما، مطلقا کار آسانی نبوده است، ارزش والایی برای همه، از مجری تا میهمان داشته و ویژگی‌های خاصی را نیز به همراه آورده است. او در این باره به اصفهان‌زیبا می‌گوید: «چنین برنامه‌ای آن هم با این وسعت، برای اولین بار است که به مناسبت روز ایثار و حماسه اصفهان توسط شهرداری اصفهان برگزار می‌شود.» رشیدی تأکید دارد: «به جرئت می‌توان گفت که این برنامه، یکی از کم‌نظیرترین برنامه‌هایی بوده است که طی سال‌های گذشته در جهت نکوداشت شهدای گران‌قدرمان در تمام کشور انجام شده و تلاش کردیم در هر شب از یک خانواده بزرگ شهید که در آبان 61، دو شهید تقدیم اسلام و انقلاب کرده‌اند، تقدیر کنیم.» در این شب‌ها، از مادران بزرگوار شهیدان حیدری و رستم شیرازی تقدیر به عمل آمد.لذت‌بخشی تماشای کار ابر و باد و مه و خورشید و فلک در شب‌های آبانی میدان تاریخی امام اما روی سکه دیگری هم داشت و آن، تلاش مخلصانه نزدیک به چهارصد تن برای چهار ساعت اجرا بود. چیزی که احمد رضایی، رئیس اداره توسعه فرهنگ شهروندی شهرداری اصفهان درباره آن می‌گوید: «جدای از سرما، یکی از مشکلاتی که ما در پروژه‌های شهری با آن روبه‌رو هستیم، کمبود وقت است. به همین خاطر، همه کارها در دقیقه نود شکل می‌گیرد و حتی اگر از دوسال پیش هم برنامه‌ریزی بشود، زمان اجرا بسیار فشرده است و شما باید در چهار یا پنج روز همه چیز را مهیا کنید.» این در حالی است که به گفته او: «عامل کننده هم تیم خاصی است و این، کار همه‌کس نیست؛ تعداد محدود و معدود است و همه باید صبح تا شب کار کنند. این نشان می‌دهد که پروژه‌های بزرگ ریزه‌کاری زیاد دارد و در عین حال هم اصلا مشخص نیست که چقدر کار برده است؛ اما زمان اجرا و استقبال مردم، همه خستگی را از تن آدمی به در می‌برد.» در قسمت نمایش این پروژه به گفته او، نزدیک به 130 بازیگر مشغول بوده‌اند و همه این افراد، در کنار دیگر تیم‌ها نیازمند هماهنگی هستند. رضایی می‌گوید: «یکی از سختی‌های کار این است که شما باید در جای دیگری تمرین و در جایی دیگر اجرا داشته باشید. در تئاتر صحنه همه کارها از تمرین تا دکور و اجرا روی سن انجام می‌شود، بنابراین در سالن را می‌بندی و تمرین و تکرار می‌کنی؛ اما اینجا اولین روز تمرینت مصادف است با اولین روز اجرا؛ هر کاری بکنید مردم می‌بینند، حالا هر اسمی برای آن انتخاب کنید از اجرای جنرال تا…» به همین خاطر است که: «هماهنگی بازیگرها، هماهنگی با دوستان سپاه و بسیج برای ادوات جنگی و هماهنگی همه اینها با بچه‌های موسیقی روی سن که در زمان و مکان دیگری تمرین کرده‌اند و مجری برنامه هم باید در لحظه با همه اینها هماهنگ شود، کاری پراسترس و هیجان‌انگیز است و همه اینها در یک ابرپروژه تعریف می‌شود.»
شب‌های خاطره‌انگیز میدان اما از این پس آبان‌های متفاوتی را به خود خواهد دید. آبانی که روزهای پایانی آن با هنرنمایی شگفت‌انگیز گروه آوازی مولا بر صحنه همراه خواهد شد. گروهی 87‌نفری که سعید شمس سرپرست آن، این اثر موسیقایی خلاقه را حاصل تلاش شبانه‌روزی گروهی 87 نفره متشکل از هنرمندان و نیروهای فنی عنوان کرده و می‌گوید: در این سعی جمعی، ارکستر بزرگی متشکل از سازهای زهی، بادی، برنجی بادی و چوبی بادی به اجرای چهارقطعه موسیقی به نام‌های شب خاطره، مژده باران، ایران و تیتراژ فیلم سینمایی دوئل پرداختند. قطعه‌ای که او آن را بسیار نوستالژیک توصیف کرده و ادامه داد: این قطعه، بازخوانی تیتراژ فیلم سینمایی دوئل به کارگردانی احمدرضا درویش و آهنگ‌سازی مجید انتظامی است که علیرضا عارف‌مهر آن را برای اجرای مجدد توسط این گروه، تنظیم کرده است. این قطعات پنج‌دقیقه‌ای به تناوب در میان‌برنامه‌ها اجرا می‌شد و همه بار حسی مراسم بر دوش آن بود؛ قطعاتی که دارای مضامینی با محوریت ایران، شهادت، جوانان و همت بود و در قالب آثاری حماسی به اجرا در آمد، اما چه اجرایی و توسط چه کسانی؟ اجرایی پرشور توسط برخی از جانبازان جنگ تحمیلی در سرمای زیر صفر درجه که تن و بدن همه، به ویژه جانبازان را در سرما می‌لرزاند؛ اما کار عشق، بار آن‌ها را گرم می‌کرد. در این میان، حرکات نمایشی و فرم‌گرایانه گروه نمایش به کارگردانی و بازیگری هاشم شمس نیز شیرین‌کاری هنرمندانه هنرمندان اصفهانی را به تصویر می‌کشید.  هنرمندانی در گروهی گسترده که فقط بازیگران آن نزدیک به صد نفر بودند و در حوض میان میدان امام(ره) به اجرای چهارقطعه نمایشی پرداختند که هدف آن به نمایش درآوردن اعزام به جبهه، گذر از معبر و خور و نیزار و شهادت شهیدان دفاع مقدس بود و با همکاری شبانه روزی گروه فنی نمایش اجرا شد. هنرمندان تجسمی کار نیز دواثر خط و نقاشی به احترام و افتخار شهدای بیست و پنج آبان آفریدند که به گفته معاون اجتماعی سازمان فرهنگی شهرداری اصفهان، پس از تکمیل به گنجینه موزه هنرهای معاصر اصفهان تقدیم خواهد شد. در آخر هم، از رونمایی تمبر ویژه روز ایثار و حماسه اصفهان می گویم که گیرنده‌اش مردم شریف و شهیدپرور اصفهان هستند!