آنچه در ادامه می‌آید، گزارشی از برگزاری این آیین است.
آخرین روز از دومین ماه فصل پاییز، کتابخانه عمومی ارشاد اصفهان میزبان رویدادی بود که حاصل تلاشی چندساله درزمینه توسعه فرهنگ شهروندی را نمایان کرد. در این مراسم از چهار جلد کتاب 16جلدی فرهنگ‌نامه بزرگ شهروندی که 12 جلد آن قبلا رونمایی و منتشرشده و همچنین 21 جلد کتاب کنشگری شهروندی که اقدامی مؤثر در حوزه تقویت و توسعه فرهنگ شهروندی است، رونمایی شد.
شهروندان را به مشتریان وفادار توسعه فرهنگ شهروندی بدل کنیم
در ایــن مــراســم رئــیــس مــرکــز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان در وصف اهمیت کتاب و کتاب‌خوانی به ذکر سخنی از حضرت‌علی(ع) پرداخت و گفت: «حضرت امیر فرمودند هر کس با کتاب‌ها آرام بگیرد، هیچ آرامشی را از دست نداده است. امیدوارم این حدیث در گوشه ذهنمان باشد و در حد توان از آن استفاده کنیم.»
مصطفی نباتی‌نژاد با اشاره به اهمیت فعالیت درزمینه آموزش فرهنگ شهروندی به مدیران، مسئولان و کارگزاران شهر، تأکید کرد: «اگر برای ورود به عرصه فرهنگی سه سطحِ عمومی، حرفه‌ای و فردی را در نظر بگیریم، در سال‌های گذشته شاهد بوده‌ایم که روند فعالیت‌های شهرداری درزمینه توسعه فرهنگ شــهرونــدی بــه‌آهستــگی بــه‌ســمــت اعتلای فرهنگ در سطح حرفه‌ای آمده و قشر مدیران و کارگزاران و مسئولان شهر را هدف قرار داده است.»
او افزود: «پیشنهاد می‌کنم با مشارکت انجمن‌های صنفی و حرفه‌ای درزمینه تولید محتوا، سایر اقشار را هم در توسعه فرهنگ شهروندی مشارکت دهیم. اقشار مختلفی مانند پزشکان، مهندسان، وکلا، روحانیون و هر قشری که یک شهروند از منظر شهروندی‌اش با آن‌ها در تعامل است و ممکن است برحسب این تعامل موجب آزار برخی از شهروندان شود، مخاطب این آموزش قرار گیرند.»
تلاش شهرداری برای توسعه فرهنگ شهروندی ستودنی است
او با بیان اینکه در سال‌های اخیر درزمینه برندسازی کمیته فرهنگ شهروندی فعالیت‌های ارزشمندی از سوی شهرداری اصفهان انجام شده است، گفت: «شهروندان با مجموعه اداره توسعه فرهنگ شهروندی که قبلا کمیته فرهنگ شهروندی نام داشت، به‌خوبی آشنا شده و ارتباط برقرار کرده‌اند که امیدوارم بر اساس روند فعالیتی که این مجموعه دارد به مشتریان وفادار آن تبدیل شوند.»
ایجاد یک پنل تخصصی برای عرضه فرهنگ شهروندی
این عضو شورای اسلامی شهر اصفهان با تأکید بر اینکه کتابخانه عمومی ارشاد می‌تواند به یک پنل تخصصی شهروندی تبدیل شود، اظهار کرد: «ساختمانی که در همسایگی مجموعه قرار دارد، ساختمانی اداری است که کاربری اداری دارد. مجموعه کتابخانه نیز کاربری اجتماعی و عمومی‌تری دارد و می‌توان محصولات فرهنگی را در آن ارائه کرد تا زبان ارتباط با شهروندان صرفا سطح اول فرهیختگی یعنی کتاب نباشد. چنانکه می‌توان بنا بر صلاحدید مدیران، از نمادسازی و عروسک‌سازی که بتواند زبان و سفیر فرهنگی باشد نیز استفاده
کرد.»او با بیان اینکه نمادها در بیشتر مواقع بهتر از سایر ابزارها در انتقال پیام به مخاطبان تأثیرگذار هستند، گفت: «مردم هم خیلی اوقات از نمادسازی‌های این‌چنینی استقبال بیشتری کرده‌اند؛ مثلا یک عروسک مانند جناب‌خان تأثیر فرهنگی بیشتری از دیگر مؤلفه‌ها دارد و شاید این مجموعه هم از این طریق بتواند مطالبش را به شهروندان منتقل کند.»
شورا به دنبال احیا، ابداع و ارتقای رویدادهای مثبت در شهر است
رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان در ادامه از پیگیری شورای شهر در خصوص سه رویکرد اصلی سخن گفت و تشریح کرد: «در زمان انتخابات شورای شهر بر پیگیری سه رویکرد تأکید داشتیم؛ نخست اینکه، هر رخداد و اتفاق مبارکی را که قبلا از روی میز کنار رفته است، احیا کنیم و مجدد به عرصه اجرا برگردانیم. دوم اینکه، با استفاده از رویکرد ابداع، از طریق یک نظام تعاملی با شهروندان از ذهن و فکر آن‌ها استفاده کنیم. این رویکرد شامل مشارکت‌جویی و مشارکت‌پذیری و پارادایم حکمروایی شهری است که در دستورکار شورا قرار گرفته است.» او سومین رویکرد را ارتقای اتفاق‌های مثبت و مبارک در شهر دانست و گفت: «ما خود را مکلف به ارتقای این رخدادها می‌دانیم؛ چنانکه در اندیشه مدیران سازمان فرهنگی‌اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان نیز این مسئله وجود دارد که مسیر اداره توسعه فرهنگ شهروندی به قوت خود ادامه یابد و برکات آن به همه شهروندان برسد.»
رویکرد شورا و شهرداری مشارکت‌جویانه است
پس‌ازآن، معاون فرهنگی شهرداری اصفهان به ایراد سخن پرداخت. مجتبی شاه‌مرادی آثار ارزشمندی را که در این مراسم رونمایی شد، حاصل تلاش و زحمات چندساله مسئولان و مدیران سابق در سازمان فرهنگی اجتماعی‌ورزشی شهرداری اصفهان دانست و این آثار را در کشور بی‌نظیر قلمداد کرد.او تأکید کرد: «اگر طی چهل، پنجاه سال گذشته افرادی متولی شهرها بودند و شهروندان صرفا رهگذران و مصرف‌کنندگان خدمات شهری قلمداد می‌شدند، اما امروز شهروندان خودشان مدیران شهر هستند؛ چنانکه تلاش امروز شهرهای جدید و نسل نو شهرها این است که شهروندان هم در تصمیم‌گیری و هم در اجرا مشارکت داشته باشند.»
او با بیان اینکه فعالیت در حوزه فرهنگ یکی از وجوه مهم و بارز این مشارکت است، گفت: «اگر امروز شاهد برخی رفتارهای ناهنجار در شهر نیستیم، به دلیل این است که مردم خودشان از تذکردهندگان هستند و خیلی اوقات به ما خادمان خود در شهرداری و دیگر شهروندانی که ضرری به اموال عمومی می‌زنند، در خصوص رعایت برخی امور تذکر می‌دهند. همه این‌ها مرهون تلاش‌هایی است که در این سال‌ها برای توسعه فرهنگ شهروندی انجام شده است.» رئیس سازمان فرهنگــی‌اجتماعــی‌ورزشــی شهرداری اصفهان، شرط لازم برای دستیابی به «شهر زندگی» را تلاش تک‌تک شهروندان بــه‌منظــور فراهم‌کردن شهری آرام و مناسب برای سایر شهروندان دانست و تأکید کرد: «این تلاش گاهی در حد این است که یک روز خودروی شخصی‌مان را از خانه بیرون نیاوریم تا هوا کمتر آلوده شود و گاهی در این حد است که زباله‌مان را در خیابان رها نکنیم و به تک‌تک شئون شهر حساس باشیم.»او خطاب به حاضران اعلام کرد: «رویکرد مدیریت شهری و شورای اسلامی شهر، کاملا مشارکت‌جویانه است؛ بنابراین از همه شهروندان دعوت می‌کنم به مدیریت شهری کمک کنند.»
در اداره توسعه فرهنگ شهروندی مبنا را بر پژوهش قرار دادیم
رئـیس اداره توسعه فرهنگ شهروندی وابسته به سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان، دیگر سخنران این مراسم بود که گزارشی از فعالیت‌های این اداره در خصوص تهیه آثار مکتوب با محوریت توسعه فرهنگ شهروندی برای حاضران ارائه کرد.
احمد رضایی گفت: «اداره توسعه فرهنگ شهروندی به‌عنوان یک اداره تخصصی مبنای فعالیت خود را در سال‌های گذشته بر برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از حوزه پژوهش و کتاب قرار داده است. چنانکه تا وقتی برای یک مدیر و اداره و یک شهر پژوهش کاربردی و مؤثر در میان نباشد، اتفاق‌های مثبت بعدی رقم نخواهد خورد؛ ازاین‌جهت در اداره توسعه فرهنگ شهروندی مبنا را بر امر پژوهش قرار دادیم.»
توسعه فرهنگ شهروندی در حوزه کودک، نوجوان و بزرگ‌سال
او افزود: «فعالیت‌های ما در خصوص سه حوزه کودک، نوجوان و بزرگ‌سال شکل گرفت که در بخش بزرگ‌سال دو طیف شهروندان و مدیران را در نظر گرفتیم؛ به این معنا که فرهنگ شهروندی در یک بخش باید به شهروندان آموزش داده شود و در بخش دیگر باید مدیران و مسئولان را مخاطب این آموزش قرار دهد.» او توضیح داد: «آنچه در حوزه کتاب‌های پژوهشی شهروندخوان و مدیرخوان محقق شد، شامل کتاب‌های طلایی در 15 جلد، کتاب‌های فیروزه‌ای (پژوهشی برای برنامه‌ریزان و مدیران شهری) در پنج جلد، کتاب‌های نقره‌ای برای مردم و شهروندان با محوریت مبحث شهروندی در 10 جلد، فرهنگ‌نامه بزرگ شهروندی و کتاب‌های کودک و کلاس شهر و دیگر کتاب‌ها در مجموعه‌ای بالغ‌بر 93 جلد و 141 جلد کتاب در حوزه کودک است که درمجموع منجر به تألیف 231 جلد کتاب شد.»او افزود: «از مجموعه این کتاب‌ها، فرهنگ‌نامه بزرگ شهروندی در 16 جلد و 18 موضوع است که در این مراسم رونمایی شد. این مجموعه طبقه‌ای به نام طبقه مؤثر را که شامل مربیان، هنرمندان، معلمان، روحانیون و افرادی است که با شهروندان مرتبط هستند، موردتوجه قرار داده است؛ چراکه این طبقه نیاز به پیشتوانه‌ای برای نحوه برخورد با مردم دارند.»
به دنبال شهروندانی منتقد مطالبه‌گر و کنشگر هستیم
رضایی ادامه داد: «کتاب کنشگری شهرونــدی نیز با هدف تبدیل شهروندان به افرادی منتقد، مطالبه‌گر و البته کنشگر است؛ چراکه شهروندان می‌توانند انتقادها و مطالبه‌هایی داشته باشند؛ اما شهروندی که منتقد و مطالبه‌گر بوده و مشارکت‌جو هم باشد، یک شهروند کنشگر است. اینکه چطور باید تعامل و مشارکت را در شهروندان ایجاد کنیم، محور 21 جلد کتاب کنشگری شهروندی است که در قالب دوهزار صفحه ارائه شده است.»
دستورالعملی برای ارتقای کیفیت زندگی شهروندی
کتاب کنشگری شهروندی که در این مراسم رونمایی شد، توسط احسان کاظمی تألیف شده است. او در حاشیه این مراسم گفت: «هدف از تألیف این کتاب این است که شهروندان را از حالت انفعال به مشارکت‌جو و فعال تبدیل کنیم تا بدانند برای همه مسائل شهری خودشان باید دست‌به‌کار شوند و فقط مطالبه‌گر نباشند؛ بلکه آستین‌ها را بالا بزنند و به شناسایی، تحلیل و بررسی وضعیت موجود و ارائه راهکار به مدیران شهری بپردازند.»او افزود: «در این راه برای اینکه هر فعالیت شهروندی به حاشیه کشیده نشود، باید دستورالعمل و مسیر مشخصی داشته باشیم تا شهروندان به شیوه درست مطالبه‌گری کنند. این مجموعه‌کتاب کمک می‌کند تا شهروندان تعامل بهتری با مدیریت شهری داشته باشند و گام‌به‌گام برای حل مسائل قدم بردارند و با همراهی و هم‌فکری با مدیران به ارتقای کیفیت زندگی‌شان اقدام کنند.»
تجلیل‌ها و تقدیرها…
در پایان این مراسم، از افرادی که در تدوین این آثار با اداره توسعه فرهنگ شهروندی همکاری داشتند، تجلیل شد. مصطفی علوی مدیرعامل شرکت گاز، محمد مجیری مدیرعامل سابق سازمان سامان‌دهی مشاغل شهری، زهره تشیعی رئیس خانه فرهنگ آب، نفیسه مظاهری مسئول فرهنگ‌سرای پرسش و احسان کاظمی نویسنده کتاب کنشگری شهروندی ازجمله این افراد بودند.
