میدان نقش جهان چقدر سرزندگی شهری دارد؟

مقاله‌ای با عنوان «سنجش سرزندگی و حیات شبانه میدان نقش جهان اصفهان با تأکید بر امنیت پایدار شهری» در تابستان 98 در فصلنامه شهر پایدار منتشر شده که نکات جالبی را درباره ظرفیت‌های میدان نقش جهان اصفهان در زمینه زیست شبانه بیان کرده است. نویسندگان در بخشی به تعریف مفهوم سرزندگی شهری پرداخته و می‌نویسند: «سـرزندگی شــهری یعنــی ظرفیـت شـهر برای پاسخ دادن و انطباق با شرایط. فضایی سرزنده است که در دامنه وسیعی از روز، انواع افراد به اختیار خود و نه از روی اجبار لحظاتی را در فضا سپری نمایند؛ به عبارت دیگر فضا بایـد به گونه‌ای باشد که مردم بیایند و بمانند.»

تاریخ انتشار: 12:07 - پنجشنبه 1400/09/4
مدت زمان مطالعه: 3 دقیقه

در بخش دیگری درباره حیات شبانه در شهر آمده است: «با توجه به مؤلفه‌هایی که نظریه پردازان برای ایجاد زندگی شبانه عنوان نموده‌اند، مؤلفه‌های اصلی فضای شهری (کالبد، عملکرد و معنا) در ایجاد تعریف زندگی شبانه و امکان شرایطی مساعد برای ایجاد شهر پایدار در جهت رشد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی می‌تواند بسیار مؤثر باشد. زندگی شبانه دسترسی به خدمات و فعالیت‌های شهری، در تمام ساعات شبانه‌روز است.» در ادامه امده است: «منظر شبانه شهر همانطور که ایمن بوده و امکان حضور انسانها را فراهم می‌سازد، بایسـتی لذتبخش بوده و دارای ارزش‌های زیباشناختی باشد. منظری که حس عمومی خوشایندی که برگرفته از راحتی و آسایش بصری است را برای استفاده‌کنندگان خود در زمان حضور در فضاهای شهری تأمین می‌کند.»

کیفیت مطلوب حیات شبانه در نقش‌جهان

در بخش پایانی این نوشتار، پس از انجام مطالعات و پژوهش‌های گوناگون درخصوص ظرفیت‌های موجود میدان نقش جهان در زمینه حیات شبانه، نتایج بررسی‌ها اعلام و چند پیشنهاد برای بهبود کیفیت این مکان از حیث حیات شبانه نیز بیان شده است. در این مقاله آمده: «فضاهای عمومی مهمترین بخش‌های شهر را تشکیل می‌دهند و مکان‌هایی برای برخوردهـا و کنش‌هـای متقابـل میـان افراد هستند. در این فضاها، عابران پیاده به منظرهای عمده و اصلی شـهر دسترسـی فیزیکـی و بصـری دارنـد. بـا رشـد فضاهای خصوصی و با تأکید بر محرمیت و ایجاد عملکردهـای اختصاصـی، امنیـت و کیفیـت فضـاهای عمـومی تنـزل پیداکرده و فضاهای شهری برای حضور انسان مفهوم خود را از دست داده است. امنیـت بـه‌عنوان یکـــی از مؤلفـه‌های اصلی کیفیت‌بخشی به فضاهــای عمومــی، از جایگاهی ویژه برخوردار است، چنانکه اگر در فضایــی تمامی اصـول طراحانه رعایت شــده باشــد اما به لحاظ امنیت شرایط مناسبی نداشته باشد، نمی‌تواند موفق عمـل کنـد. نکتـه حائـــز اهمیــت آن اســت کــه بســیاری از عوامــل مؤثر در امنیــت یــک میدان شهری را می‌توان منتج از شرایط کالبدی آن دانست. فقدان روشنایی مناسب، آلودگی و اغتشاش بصری، ترافیک و غیره ازجمله عوامل کالبدی هســتند کـــه بـر امنیت فضا تأثیر می‌گذارند. نظر شهروندان و متخصصین بر این نکتـه تأکیـد دارد کـه میـدان نقش‌جهـان اصفهان در تمامی ابعاد بالاتر از حد مبنا قرار دارد. از طرفی دیگر از لحاظ اجتماعی و سرزندگی، وضـعیت سـرزندگی و حیات شبانه میدان نقش جهان در راستای امنیت پایدار در رتبه و وضعیت بالاتر و از لحـاظ کالبـدی در رتبـه و وضـعیت پایین‌تری قرار دارد. این امر نشان می‌دهد که گرچه وضعیت سرزندگی و حیات شبانه میدان نقش‌جهان در تمامی زمینه‌ها خوب است؛ امّا بهتر است توجّه مدیریت شهری اصفهان در زمینه سرزندگی و حیات شبانه به بُعد کالبـدی معطـوف شـود. این امر می‌تواند از طریق حمایت‌های مالی بخش خصوصی و سایر نهادها و برنامه‌ریزی جهت اداره آن تحقق یابد.»

چند یشنهاد کاربردی

در ادامه این مقاله، نویسندگان به ارائه چند راهکار پیشنهادی درباره بهبود کیفیت حیات شبانه در میدان نقش جهان پرداخته اند. این پیشنهادها عبارت‌اند از:
مرمت، احیاء و به‌طورکلی باززنده‌سازی ساختمان‌های قدیمی میدان نقش‌جهان
ایجاد پارکینگ‌های بیشتر برای شهروندان
استقرار کیوسک‌های پلیس و در صورت لزوم ایجاد کلانتری در اطـراف میـدان بـرای بالا بـردن امنیـت
افزایش کاربری‌های سازگار و متنوع دیگر به کاربری‌های میدان
بهبود سیستم روشنایی
تنوع‌بخشی به رنگ مصالح فضای پیاده‌رو میدان
حذف کاربری‌های ناسازگار با هویت میدان
اختصاص گوشه‌ای از فضـای میـدان بـه صـندلی‌ها و کرسـی‌های تجمعـی بـرای شـهروندان بخصوص برای افراد مسن برای تداعی خاطرات گذشته
البته نباید از یاد برد که اجرای هر طرحی در میدان نقش‌جهان به‌عنوان یکی از آثار تاریخی شاخص اصفهان، باید از سازگاری و هماهنگی آن طرح با روح، هویت و کاربری این مکان مطمئن بود. چراکه گاه اجرای برخی از طرح‌های هنری و فرهنگی و یا ایجاد برخی تغییرات فضایی و محیطی در این میدان، منجر به بروز نازیبایی‌هایی در آن شده و شکوه آن را به محاق کشانده است. در این‌خصوص می‌توان با متخصصان و کارشناسان حوزه طراحی شهری مشورت کرد و براساس اصول و مبانی علمی اقدام نمود.

برچسب‌های خبر
اخبار مرتبط