برای مثال فرض کنید ارزش یک خانه لوکس 60 میلیارد تومان باشد، در نتیجه جمع مالیات این خانه که به صورت پلکانی محاسبه شده است، 150 میلیون تومان خواهد بود.
معضل اصلی نبود نرخ مرجع
اما چالش اصلی آنجایی است که نرخ خانه به‌خصوص در اصفهان نرخ رسمی و مرجعی ندارد. برای مثال هر ماه میانگین نرخ معامله مسکن در مناطق مختلف تهران اعلام می‌شود. طبق آخـریـــن آمار میانـگـیـن نـرخ معامله مسکن در منطقه یک تهران (گران‌ترین منطقه) 70 میلیون تومان است. در نتیجه می‌توان ارزش یک خانه نوساز 150 متری در این منطقه را بالغ‌بر 10 میلیارد و 500 میلیون تومان برآورد کرد. اما در اصفهان متوسط نرخ معامله مسکن در مناطق مختلف اعلام نمی‌شود. به طور مشخص می‌توان بر اساس معاملاتی که در ماه‌های گذشته در هر منطقه انجام شده (به شرط آنکه تعداد معاملات از مقدار مشخصی بیشتر باشد) میانگین نرخ هر مترمربع مسکن در آن منطقه را اعلام کرد؛ اما این اتفاق تابه‌حال رخ نداده است.
تفسیر قابل‌تأمل از خانه‌های لوکس
ابتدا باید توجه داشت که دریافت مالیات از خانه‌های لوکس با مالیات بر خانه‌های خالی تفاوت ماهیتی دارد. هدف دریافت مالیات از خانه‌های خالی، بازدارندگی از خالی‌ماندن خانه‌ها و بهبود وضعیت بازار اجاره مسکن است. اما هدف از دریافت مالیات خانه‌های لوکس، کسب درآمد برای دولت، فاصله‌گرفتن منابع مالی دولت از نفت و کاهش ضریب جینی و فاصله طبقاتی است. در نتیجه نباید این مورد را در یک راستا و یک هدف قلمداد کنیم. اما نکته قابل‌تأمل، تفسیر ارزش خانه‌های لوکس است. برای مثال اگر شخصی یک خانه 11 میلیارد تومانی داشته باشد، مشمول مالیات می‌شود؛ اما اگر شخصی 10 خانه 9 میلیارد تومانی داشته باشد، مشمول این قانون نمی‌شود.
به گفته علی رستم‌پور، رئیس دفتر حسابرسی مالیاتی سازمان امور مالیاتی، «تفاوت مالیات بر خانه‌های لوکس با مالیات بر خودروهای گران‌قیمت این است که دیگر مجموعه ارزش خانه‌های یک فرد در نظر گرفته نمی‌شود و هر خانه به صورت جداگانه مورد توجه قرار می‌گیرد. اگر فردی چند باب آپارتمان، ویلا یا باغ ویلا داشته باشد که ارزش تک‌تک این مستغلات کمتر از 10میلیارد تومان باشد، مشمول مالیات بر خانه‌ای لوکس نخواهد شد؛ حتی اگر مجموع ارزش آن‌ها بیش از 10میلیارد تومان شود.»
این تبصره در بلندمدت باعث تغییر در پارادایم سرمایه‌گذاری در بازار مسکن می‌شود، به گونه‌ای که صاحبان ثروت و سرمایه، به جای سرمایه‌گذاری در خانه و ویلاهای گران‌قیمت، به سمت خانه‌های کمتر از 10 میلیارد تومان سوق پیدا می‌کنند.
ارزش؛ نقطه ابهام دریافت مالیات
اکنون در کلان‌شهر اصفهان که یکی از کلان‌شهرهای گران در حوزه مسکن به حساب می‌آید، مرجع مشخص‌کردن ارزش خانه‌ها معلوم نیست. در این شرایط مالکان نقش خاصی در این فرایند ایفا نمی‌کنند و باید منتظر ارزیابی سازمان مالیات از خانه‌های خود باشند.
به گفته رستم‌پور، «درصورتی‌که افراد در خصوص پرداخت مالیات اقدام نکنند، قانون‌گذار این اجازه را به سازمان امور مالیاتی داده است که از طریق عملیات اجرایی مالیات را مطالبه کند و ادارات ثبت‌اسناد مجاز نیستند نقل‌وانتقال این‌گونه املاک را انجام دهند؛ مگر آنکه از سازمان امور مالیاتی گواهی وصول مالیات را گرفته باشند.» در این شرایط مالکان خانه‌های نسبتا لوکس در اصفهان باید چه اقدامی انجام دهند؟ باید منتظر مشخص‌شدن نرخ مرجعی باشند یا اینکه منتظر بمانند تا سازمان امور مالیاتی، مالیات آن‌ها را اعلام کند؟
به گفته جهانگیر رحیمی، سرپرست دفتر طراحی فرایندهای سازمان امور مالیاتی، «بر اساس ماده ۶۴ قانون مالیات‌های مستقیم، “ارزش منطقه‌ای ملک” ملاک تعیین قیمت خانه‌های گران‌قیمت است که طبق قانون، ارزش منطقه‌بندی ملک باید به‌گونه‌ای تعیین شود که از زمان اجرای قانون (۱۳۹۵)، هر سال ارزش منطقه‌ای با افزایش 2درصدی به ۲۰درصد ارزش روز ملک برسد.»
طبق آنچه سازمان امــور مالیـاتــی اعـلام کــرده اســت «تـمـام مالکان واحدهای مسکونی می‌توانند جهت مشاهده وضعیت مشمولیت واحد یا واحدهای مسکونی خود و اطلاع از میزان مالیات متعلقه و پرداخت آن، به درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی کشور به‌نشانی MY.TAX.GOV.IR مراجعه کنند.» ازآنجا‌که این سامانه به تازگی اطلاعات جامعی از فعالیت مالی و سرمایه‌ای همه اشخاص جمع‌آوری کرده است به نظر می‌رسد در سال‌های آتی، به یکی از پرکاربردترین سایت‌ها برای ایرانی‌ها تبدیل شود.
