زمانی هم که پیگیر اقدامات انجامشده با هدف کاهش بیکاری فارغالتحصیلان دانشگاهی از سوی متولی اشتغال یعنی اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی اصفهان میشویم، اظهاراتی از این دست عنوان میشود که اداره تــعاون، کــار و رفـاه اسـتان از سیاســتهــای ملی تبــعیــت میکنــد و راهاندازی یک سامانه جهت ثبت اطلاعات کارفرمایان و کارجویان برای استفاده مراکز مهارتی از این اطلاعات اقدامی است که قرار است عملیاتی شود.
فارغالتحصیلان دانشگاهی حرفشان این است که بعد از اتمام دوران دانشگاه، شغلی متناسب با رشتههای تحصیلی خود پیدا نمیکنند. برخی از آنها یا وارد مشاغل غیرمرتبط با تخصصشان شدهاند و صرفا برای دریافت حقوق و دستمزد و بدون علاقه در حال فعالیت هستند یا اینکه بیکار هستند و مدرکشان خاک میخورد. درمقابل کارفرمایان و کارآفرینان نیز حرفشان این است که تعداد زیادی از فارغ التحصیلان دانشگاهی توانایی و مهارتی برای انجام فعالیتها ندارند. نشستن پای صحبت کارجویان دانشگاهی و کارفرمایان نشان از ناتوانی بازار کار در ایجاد تعادل میان افراد دارای مهارت و افراد دارای مدرک است. علاوه بر این آمارهای نهادهای رسمی نیز حکایت از افزایش جمعیت بیکاران فارغالتحصیل دانشگاهی دارد.
اصفهان؛ دومین استان با بالاترین نرخ دانشگاهیان بیکار
براساس پایش وزارت علوم از فارغالتحصیلان دانشگاهی در سال 99، استان اصفهان در رتبه دوم استانهایی قرار گرفته که نرخ بیکاری فارغاحـصیلان دانـــشـــگاهـیاش بالاست. براساس این گزارش نرخ بیکاری فارغالتحصیلان دانشگاهی استانهای یزد، اصفهان و چهارمحال و بختیاری بیش از 56 درصد است. نکته جالب در این گزارش این است که از بین دانشگاههای کشور، در مقطع دکتری فارغالتحصیلان دانشگاه صنعتی اصفهان با 3/25 درصد بالاترین نرخ بیکاری را بین فارغالتحصیلان دوره دکتری کشور دارد. یافتههای گزارش وزارت علوم در حالی از افزایش بیکاری فارغالتحصیلان دانشگاهی مقطع دکتری در دانشگاه صنعتی اصفهان خبر میدهد که به گفته معاون اشتغال و کارآفرینی ادارهکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان میزان جذب فارغالتحصیلان رشتههای صنعتی در بازار کار استان بالاتر از سایر رشتههای دانشگاهی است و آمار بیکاری فارغالتحصیلان رشتههای علوم انسانی در استان اصفهان بیشتر است. اینطور که حسین باقری توضیح میدهد: ظرفیت دانشگاهی و علمی اصفهان قویتر از سایر استانهاست و 30 تا 40 درصد افراد بیکار استان را فارغالتحصیلان دانشگاهی تشکیل میدهند که در میان رشتههای مختلف دانشگاهی سهم رشتههای علوم انسانی از بیکاری فارغ التحصیلان استان بیشتر است ؛ ضمن اینکه در رشتههای فنی همچون عمران، معماری و.. نیز هیچ تناسبی بین ظرفیت دانشگاهی و بازار کار وجود ندارد و در رشتههای عمران و معماری تعداد فارغالتحصیلان بیش از ظرفیت نیاز بازار کار است؛ ولی در رشتههایی همچون مهندسی مکانیک و مهندسی صنایع بیکاری کمتر است.
معاون اشتغال و کارآفرینی ادارهکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اذعان میکند: یادگیری مباحث نظری و تئوری برای جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی به بازار کار کفایت نمیکند؛ بلکه آنها باید مهارتهای جانبی و کارکردن با نرمافزارها را نیز یادبگیرند. باقری خاطرنشان میکند: برای کاهش بیکاری از جمله بیکاری فارغالتحصیلان دانشگاهی سامانهای تحتعنوان سامانه جامع بازار کار در نظر گرفتهایم که در مرحله راهاندازی و رفع ایراد است؛ اگر دادههای ما بهروز شوند، بیکاران و کارفرمایان اطلاعاتشان را ثبت میکنند و مراکز آموزش مهارتی نیز از این اطلاعات استفاده میکنند تا با افزایش مهارتها آمار بیکاران کاهش پیدا کند؛ البته این یک اقدام جدید است و چندین ماه طول میکشد تا این سامانه ایراداتش برطرف شود. درواقع ادارهکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان از سیاستهای ملی تبعیت میکند و به عنوان یک استان مجزا امکان تهیه سامانه مستقل را ندارد.
امکاناتی برای توسعه بازار کار بهکار نگرفتیم
همواره وعدهووعیدهایی از سوی مسئولان مبنی بر جذب نیروهای متخصص در بخشهای دولتی و مدیریتی اعلام میشود؛ ولی در کمال تأسف حضور افراد بیتخصص در پستهای مدیریتی یا مهندسی تغییری نکرده است. مشکل دیگر این است که مراکز دانشگاهی سالهاست بدون نیازسنجی از سوی بازار کار فعالیت میکنند. تـــئوریمحـــوربــودن دانـــشــگاههـــا و کاربردینبودن سرفصل دروس دانشگاهی یکی از دلایل افزایش آمار بیکاری فارغالتحصیلان دانشگاهی است.
یک کارشناس بازار کار اظهار میکند: در کمال تأسف به نسبت جمعیت کشور توسعه بازار کار اتفاق نیفتاده است و عمده جمعیت جویای کار را جوانان تشکیل میدهند که به نوعی خطمقدم کارجویان هستند. از آنجایی که جمعیت جوانان نسبت به سایر کارجویان بیشتر است، خودش را در جمعیت فارغالتحصیلان دانشگاهی نشان میدهد.
رشتههای دانشگاهی متناسب با نیاز بازار کار نیست
حمید حاج اسماعیلی در گفتوگو با اصفهان زیبا بیان میکند: در کشورهای پیشرفته توسعه بازار کار متناسب با نیازها، امکانات و توسعه بــخشهای مخـــتلف صـــنـــعتی، کشاورزی است و شاهد هستیم که کشورهایی که نیمی از جمعیت ایران را دارند، 13 تا 15 هزار شغل تعریف کردهاند؛ ولی در ایران 4هزار شغل تعریف شده که به نسبت جمعیت عدد پایینی است. حاج اسماعیلی عنوان میکند: هنوز بازار کار کشور تخصصی نشده و به اندازه کافی ابزار و امکانات برای توسعه بازار کار به کار نگرفتهایم؛ همچنین توسعه دانشگاهها متناسب با شرایط بازار کار کشور نبوده و رشد کمی دانشگاهها به جمعیت نیروی جوان بیکار افزوده است. این کارشناس بازار کار خاطرنشان میکند: دانشگاههای کشور رشتههای دانشگاهی را با نیازهای بازار کار مطابقت ندادهاند و هنوز این اتفاق در سطح دانشگاهها نیفتاده که متناسب با آنچه نیاز داریم دانشجو تربیت کنیم.حاجاسماعیلی عنوان میکند: بازار کار در اختیار دولتهاست و امکان استخدام یک میلیون کارجو در سال وجود ندارد و صرفا 30 تا 40 هزار نفر را در سال میتواند استخدام کند. این در حالی است که دولت باید مردم را در بخش اقتصادی مشارکت دهد تا بخش خصوصی گسترش پیدا کند و تعاونیها شکل بگیرد و ظرفیتهای اشتغال بیشتر شود.