اصفهان بستر تحقق جامعه دانش‌بنیان را دارد

تنها 10 روز پس از خاتمه‌یافتن آموزش مجازی و اجبار دانش‌آموزان به حضور در مدارس و نشستن بر سر کلاس‌های درس، پس از یک وقفه طولانی‌مدت، یوسف نوری، وزیر آموزش‌و‌پرورش دولت سیزدهم به اصفهان آمد و پای صحبت‌های مدیرکل و معاونان و جمعی از فرهنگیان و دانش‌آموزان اصفهانی نـــشست.  نیــمـه‌شب چــهارشـــنبــه گذشته، حوالی ساعت 23، پرواز تهران- اصفهان در فرودگاه اصفهان به زمین نشست و وزیر آموزش‌و‌پرورش با استقبال میزبانان فرهنگی خود روبه‌رو شد. یوسف نوری، اما در این سفر یک‌روزه، برنامه‌ها و اهداف متعددی از جمله بررسی مسائل آموزش و پرورش استان، افتتاح چند طرح عمرانی از جمله پروژه آموزشی پانزده‌کلاسه (مدرسه تخصصی دست‌های مهربان اوتیسم)، مدرسه شش‌کلاسه زنده‌یاد رحمت الله عبدی گلشن دهاقان و دیدار و گفت‌وگو با خیران مدرسه‌ساز و همچنین فرهنگیان و جلسه همکاری با حوزه علمیه در دفتر امام جمعه را به دنبال داشت. 
 
تاریخ انتشار: 02:46 - شنبه 1401/01/27
مدت زمان مطالعه: 9 دقیقه
او اما در ابتدای ورود خود به گلستان شهدا رفت و با ادای احترام به مقام شامخ شهدای پیروزی انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس، شهدای مدافع حرم به تجدید میثاق با آرمان‌های این شهدا پرداخت. او همچنین همراه با مدیرکل آموزش و پرورش اصفهان و جمعی از معاونان خود در نشست خبری حاضر شد و به سؤالات خبرنگاران در رابطه با آخرین وضعیت فرهنگیان و مشکلات تعلیم و تربیت دانش‌آموزان و سایر مسائل مرتبط با آموزش و پرورش پاسخ داد. او در ابتدا عدالت اجتماعی را محور حرف‌هایش قرار داد و در این باره به ذکر سخنانی از رهبر معظم انقلاب پرداخت: «به فرموده مقام معظم رهبری باید حکمرانی شایسته شکل بگیرد که مجرای آن قطعا تعلیم و تربیت است. بنابراین تعلیم و تربیت برای استقرار حکمرانی متعالی و شایسته شامل امنیت و عدالت اجتماعی باید موردتوجه قرار گیرد.» آن‌طور که او می‌گوید: «جمهوری اسلامی ایران به رغم محدودیت‌ها از ابتدا بر این مدار بوده است. این موضوع بسیار جدی است و فقط با هماهنگی و همکاری آحاد مردم در کمک به نظام تعلیم و تربیت انجام می‌شود.» نوری در ادامه حرف‌هایش به فعالیت‌های مؤثر خیران مدرسه‌ساز اشاره کرد؛ همان‌هایی که از نظر او باعث و بانی نیمی از ساخت‌و‌سازهای کلاس‌های درس هستند. به گفته او، خیران مدرسه‌ساز امروز بیش از ۵۰ درصد از کلاس‌های درس کشور را می‌سازند که این یکی از برکات نظام جمهوری اسلامی است و خیران همگام با دولت مدرسه ساخته‌اند. این یک اتفاق مهم تربیتی است. همچنین فعالیت گروه‌های جهادی هم امروزه بیش از پیش ظهور و بروز یافته است. آموزش‌وپرورش در ملاک‌های کمی و کیفی به طور توأمان عملکرد مؤثری داشته است؛ در همین استان اصفهان نیمی از مسافران نوروزی در فضاهای آموزشی اسکان یافتند و همه رضایت داشتند. بازگشت سرمایه آموزش و پرورش حتی در بخش ابتدایی بیش از صنعت و کشاورزی است.به گزارش ایمنا، نوری در ادامه بیان کرد: ارزش‌افزوده آموزش و پرورش از سایر بخش‌ها بیشتر است که به صورت امنیت و حفظ محیط‌زیست نمایان می‌شود؛  ۸۰ درصد هنرستانی‌ها شاغل می‌شوند که از اثرات آموزش و پرورش است؛ با اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین کیفیت آموزش‌هم افزایش می‌یابد، در حالی که در سایر کشورها تعطیلی کلاس‌های درس بسیار کوتاه بود، در ایران حدود دوسال مدارس غیرحضوری شد. براساس شاخص‌های آزمون‌های بزرگ‌مقـیاس، برایند آموزشی و تربیتی در آموزش حضوری بیشتر است.»
 حضوری‌بودن مدارس به عنوان یک نیاز انجام شود
آموزش حضوری و همچنین ضرورت تحقق آن از جمله محورهای دیگری بود که وزیر دولت سیزدهم در ادامه سخنانش به آن اشاره کرد و درباره آن سخن به میان آورد؛ آموزشی که البته لازمه تحقق آن رعایت پروتکل‌های بهداشتی و جدی‌گرفتن آن است: «لازم است حضوری‌بودن مدارس به عنوان یک نیاز انجام و مشکلات آن از جمله سرویس مدارس حل شود. اولیا حق دارند از این موضوعات گله‌مند باشند. در بعد اجتماعی، روان‌شناسی و اقتصادی هم تعطیلی مدارس ۱۷تریلیون دلار خسارت در دنیا داشته و ۲۵ درصد سرمایه آموزشی هر کشور هدر رفته است. حضوری‌شدن مدارس با رعایت پروتکل‌ها باید با جدیت پیگیری شود. این موضوع تا امروز با مشکلات جدی مواجه نبوده و ابتلای جدی وجود نداشته که باعث تعطیلی حتی یک کلاس شود. امید است این روند در مدت باقی‌مانده بهتر پیش‌رود.»
او افزود: «موضوع رشد بازماندگی از تحصیل هم در هیئت دولت مطرح شد و برای جبران عقب‌ماندگی دانش‌آموزان اعتباری تخصیص داده شد تا در طول تابستان کلاس‌های جبرانی برگزار شود. برای ترمیم آسیب‌های فضای مجازی هم قرارگاه حکمرانی فضای مجازی تشکیل شد تا محتوای سالم در شبکه ملی اطلاعات ارائه و محتوای ناسالم محدود شود. در دنیا استفاده از سیم‌کارت نوجوان الزامی است؛ اما در ایران این گفتمان رایج نشده است؛ همه باید دست به دست هم دهیم تا این گفتمان در کشور ایجاد شود.»
ناکافی‌بودن نیروی انسانی، سالیان سال است که باعث به وجود آمدن مشکلاتی در آموزش و پرورش شده است؛ موضوعی که نوری اینگونه به آن می‌پردازد: «واقعیت این است که وضعیت آموزش و پرورش در نیروی انسانی مناسب نیست. مادامی که معلم آماده نداشته باشیم، امکان پیشرفت تربیتی و عدالت وجود ندارد؛ بنابراین برای جبران کمبود نیروی انسانی تکالیف قانونی ابلاغی اجرایی شد و حدود 100هزار نفر نیرو تعیین‌تکلیف شدند و حدود ۳۴ هزار نفر در آزمون استخدامی آموزش‌وپرورش استخدام خواهند شد. پرداخت ماهیانه حق‌التدریس معلمان شاغل و بازنشسته هم در بودجه در نظر گرفته شده تا زمانی که نیروی تربیت‌شده دانشگاه فرهنگیان وارد چرخه تدریس شود. بخشی از نیروی انسانی امسال تزریق شد و به ترتیب در سال‌های آینده هم تأمین می‌شود. برای تأمین نیروی خدماتی هم دولت موافقت کرده تا امسال در این بخش جذب نیرو انجام شود. افزایش دستمزد این افراد هم در دستور کار است.او افزود: در حاشیه شهر البرز و زاهدان، نسبت فضای آموزشی کمتر از دو متر مربع بوده که ناشی از مهاجرت و نبود رسیدگی است. ۲۰۰ هزار کلاس درس در این مناطق باید ایجاد شود. تاکنون دولت سه هزار میلیارد تومان در سفرهای استانی ریاست جمهور برای پروژه‌های نیمه‌تمام درنظر گرفته شده است. بخش اعظم اعتبارات نوسازی در بخش مشارکت با خیران در نظر گرفته شده است. همچنین از ذخیره ارزی دولت هم بودجه‌ای اختصاص یافت که به مدارس خیرساز اختصاص می‌یابد. نمی‌توان گفت مشکل این مدارس امسال حل می‌شود، اما پیگیری‌های لازم انجام شده است. از دشت‌های استان فارس و شهرستان‌های اطراف تهران بازدید کرده و آسیب فرونشست را مشاهده کرده‌ام. به دلیل تراکم دانش‌آموزان در استان اصفهان لازم است این مسئله در اولویت قرار بگیرد. موضوع فرونشست استان اصفهان نیز در اولین جلسه هیئت دولت مطرح خواهد شد.او در رابطه با رتبه‌بندی معلمان که موضوعی چالش‌برانگیز و یکی از خواسته‌های مهم معلمان است، هم گفت: امسال در بودجه عمومی دولت توجه ویژه‌ای به آموزش و پرورش شد. در بخش رتبه‌بندی معلمان، رئیس پیشین سازمان برنامه و بودجه از اجرایی‌شدن این طرح خبر داده است. این در حالی است که این طرح به تازگی شروع به کار کرده و همه قوا برای اجرایی‌شدن این طرح هم‌گرا شده‌اند.
هنرستان‌های کشاورزیبه مدارس هوشمند تبدیل شوند
اصفهان بستر تحقق جامعه دانش‌بنیان را در اختیار دارد؛ این موضوعی است که وزیر آموزش و پرورش با اتکا به شعار امسال به آن اشاره کرد و گفت: «یکی از عایدات جامعه دانش‌بنیان، شرکت‌هــا و اقتصاد دانــش‌بنیان است که بهره‌وری موجود را مثبت می‌کند. همچنین با اقتصاد دانش‌بنیان نرخ بازگشت سرمایه به بیش از ۳۰ می‌رسد. با گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان، هر یک از این شرکت‌ها می‌توانند پشتیبان یک مدرسه برای تبدیل به جامعه دانش‌بنیان و ایجاد کمک‌های مالی باشند. باید دو مدرسه با رویکرد دانش‌بنیان در اصفهان ساخته شده و حداقل دو پژوهش‌سرا در استان اصفهان به خانه خلاق تبدیل شود. باید از آموزش‌محوری به پژوهش‌محوری، ســــپـــس کـــارآفـــــریــــن‌مـــحـــوری و مسئولیت‌محوری برسیم. با استفاده از ظرفیت‌های موجود، مشکل مدارس کانکسی اصفهان حل خواهد شد. شرکت‌ها و صنایع بزرگ اصفهان هم در بخش مسئولیت‌های اجتماعی می‌توانند پشتیبان بخشی از مدارس اســتان باشنــد. اصفـهان بازاری برای هنرستان‌هــای طلاسـازی و منبت‌کاری است و باید هنرستان‌ها را به کارخانه‌ها و کارگاه‌ها انتقال دهیم تا مهارت‌آموزی و ورود به بازار کار تسریع شود.
آن‌طور که او گفت: هنرستان‌های کشاورزی هم بر اساس مصوبه هیئت دولت باید به مدارس هوشمند کشاورزی تبدیل شود. این هنرستان‌ها از صندوق کــارآفرینی می‌تــوانــند تسهیلات دریافت کنند.او افزود: تلاش دولت بر انجام کارها و صدور مجوزها، آزادی سواحل، شفافیت و عدالت است که حقوق و مزایا هم از جمله این اقدامات است؛ اما نمی‌توان انتظار داشت با محدودیت منابع و دیوان‌سالاری موجود این کار به سرعت انجام شود.در ادامه این نشست نیز سیدیوسف طباطبایی‌نژاد اظهار کرد: امیدواریم در قرن جدید، زمینه‌ساز ظهور امام‌زمان‌(عج) باشیم.به گزارش ایمنا  او ادامه داد: مشکلات استان اصفهان را به ظاهر برخوردار می‌دانند؛ اما در باطن این طور نیست و مشکلات بسیاری در این استان وجود دارد که بخشی از آن‌ها امروز به اطلاع وزیر آموزش و پرورش رسید.
نماینده ولی فقیه در استان اصفهان در ادامه به نقل روایتی در تقدیر از مقام معلم پرداخت و گفت: فردی نزد علی‌بن موسی‌الرضا (ع) می‌رسد و ایشان می‌فرمایند: کسی که زندگی دیگران در کنار زندگی او زیبایی یابد، بهترین زندگی را خواهد داشت. بر این اساس، کسی که به زندگی دیگران زندگی می‌دهد، بهترین زندگی را خواهد داشت. یکی از مصادیق این تعبیر، معلمان هستند که زندگی دیگران را با نور دانش زیبا می‌کنند.محمدرضا ابراهیمی، مدیرکل آموزش و پرورش استان اصفهان نیز در این نشست به سخنرانی پرداخت و از مشکلات مدارس و مراکز آموزشی اصفهان گفت؛ مشکلاتی که درصد بسیاری از آن‌ها به دلیل پدیده فرونشست و پیشروی آن در اصفهان است و جان دانش‌آموزان را تهدید می‌کند؛ به خصوص در شمال شهر اصفهان: «در آموزش و پرورش فضا، ساختمان و نیروی انسانی نقش‌آفرینی می‌کند. عمده مدارس خطرآفرین استان در شهر اصفهان و شهرهای با تراکم جمعیتی بالا قرار گرفته است. فرونشست به ویژه در نواحی شمال شهر اصفهان بیشتر بوده که جمعیت دانش‌آموزی در این مناطق بالاست.» او نیز مانند مدیران سابق از کمبود نیروی انسانی گلایه کرد و گفت: «یکی از عناصر اصلی و تأثیرگذار تعلیم و تربیت، نیروی انسانی است. در سال آینده تعداد دانش‌آموزان استان از ۹۶۹هزار و ۵۰۰ دانش‌آموز در سال جاری به حدود یک میلیون دانش‌آموز خواهد رسید. با وضع موجود، استان در بخش نیروی انسانی با مشکل مواجه است. در حال حاضر ۴۶ هزار و ۹۳۴ نفر در مدارس دولتی استان اصفهان مشغول به کار هستند. با توجه به گستردگی استان، در شهر اصفهان و شهرستان‌های بزرگ با تراکم بیش از میانگین کشوری مواجه هستیم. متوسط تعداد دانش‌آموز در هر واحد آموزشی مقطع ابتدایی، در کشور ۱۲۱ و در استان اصفهان ۱۹۸ است. در ناحیه5 اصفهان چهار مدرسه با سه هزار دانش‌آموز در دو ساختمان خطرآفرین وجود دارد. هفت هزار و ۵۹۸ نیروی انسانی امسال در آموزش‌وپرورش استان بازنشسته خواهند شد. ۱۶ هزار و ۳۸۶ نیروی انسانی در اصفهان نیاز است که ۲۷‌درصد از آن از طریق خرید خدمات آموزشی تأمین می‌شود. سال گذشته تنها یک درصد از نیروی مورد نیاز آموزش و پرورش استان از دانشگاه فرهنگیان تأمین شد.» او ادامه داد: «هفت هزار نفر نیروی حق‌التدریس در اصفهان فعالیت می‌کنند که برخی از آنان بازنشستگان آموزش و پرورش هستند و سن زیادی دارند؛ به واسطه کمبود شدید نیروی انسانی، مجبور هستیم کیفیت را نادیده گرفته و به کمیت بپردازیم. در مهرماه امسال، ۱۶ هزار و ۹۷۶ نفر کسری نیرو در آموزش‌وپرورش استان وجود خواهد داشت. کسری نیرو با روش‌های مختلف جبران خواهد شد؛ اما منجر به کاهش کیفیت آموزشی می‌شود. نسبت دانش‌آموز به معلم در استان اصفهان ۲۸،۶۳ و در کل کشور ۲۶،۶۷ است. به رغم بهره‌گیری از همه ظرفیت‌های قانونی لازم است بحران کمبود نیروی انسانی به شکل اساسی حل شود که نیازمند افزایش سهمیه دانشگاه فرهنگیان و آزمون استخدامی است. از تمام راه‌های غیرپایدار برای تأمین نیروی انسانی در سال‌های پیشین استفاده شده است و راهکاری برای انقباضی‌تر شدن نیروی انسانی در استان اصفهان وجود ندارد. تلاش می‌شود با همکاری مسئولان اجرایی و قانون‌گذاران بحران نیروی انسانی در استان اصفهان یک بار برای همیشه حل شود؛ بنابراین باید تراکم جمعیتی کاهش و کیفیت آموزشی افزایش یابد. همچنین در استان اصفهان با کمبود شدید نیروی خدماتی مواجه هستیم. حدود سه هزار نیروی انسانی در استان اصفهان در این بخش فعال هستند که با کمبود نیرو بسیاری از مدارس از این نیروی انسانی بی‌بهره هستند.»
هر روز یک کلاس تحویل داده‌ایم
مجتبی ملااحمدی، رئیس مجمع خیران مدرسه‌ساز استان اصفهان نیز از جمله سخنرانان این نشست بود. آن‌طور که او گفت: مجمع خیران مدرسه‌ساز استان سال ۱۳۷۸ تأسیس شد و تاکنون هشت هزار کلاس درس به آموزش و پرورش استان تحویل داده شده است.از ۲۹۰ پروژه فعال و غیرفعال در حال ساخت در اصفهان، تعهدات خیران کاملا پرداخت شده و ۶۰ پروژه در مراحل عقد توافق‌نامه است. از آبان ۱۴۰۰، جذب خیران و عقد تفاهم‌نامه جدید، رشد ۳۰۰ درصدی داشته است. نهضت هنرستان‌سازی در استان اصفهان در دستور کار قرار گرفته و حدود ۲۰ تا ۳۰ هنرستان در استان ساخته خواهد شد.او در ادامه افزود: نمایندگان مجلس، نگاه ویژه‌ای به این بخش داشته‌اند که لازم است تقویت شود. ۱۶۰ پروژه آموزشی در استان اصفهان امروز متوقف شده است. با وجود پرداخت تعهدات خیران، دولت به تعهدات خود عمل نکرده است و خیران هنوز شاهد تکمیل پروژه‌های خود که بیش از ۱۰ سال از شروع آن می‌گذرد، نیستند. لازم است برای کمک به پروژه‌های خیرساز، اموال مازاد آموزش‌وپرورش استان به فروش برسد. حدود ۷۰۰میلیارد تومان بودجه، بیش از بودجه امسال برای تکمیل پروژه‌های استان نیاز است. به دلیل تغییر مکرر رؤسای آموزش‌وپرورش، شاهد تغییر نام مدارس خیرساز هستیم که لازم است .
برای جلوگیری از آن، ابلاغیه صادر شود تا اعتماد خیران از دست نرود.همچنین محمدرضا شیخی، رئیس اداره حقوقی و املاک آموزش و پرورش استان اصفهان، در این نشست، با ارائه گزارشی از املاک اهدایی مرحوم حسین لطیف‌کار، اظهار کرد: بخشی از این املاک در استان البرز قرار دارد که لازم است به فروش برسد و براساس خواسته مرحوم، مدارسی در نواحی 4 و 5 تأسیس شود. سه هزار متر ملک در مهرشهر کرج از جمله این املاک است که در صورت فروش، می‌توان پنج هنرستان در اصفهان احداث کرد. مجید نسیمی، سرپرست اداره‌کل نوسازی مدارس استان اصفهان نیز در ادامه این نشست اظهار کرد: ۹۰۵ هزار و ۵۹۰ دانش‌آموز در سال تحصیلی جاری در مدارس استان اصفهان تحصیل می‌کنند که از این تعداد ۱۳۵هزار و ۷۵۷ نفر در مدارس غیردولتی و ۷۶۹ هزار و ۷۳۳ نفر در مدارس دولتی مشغول به تحصیل هستند.
14 مدرسه کانکسی همچنان دایر است
 براساس اطلاعات شناسنامه مدارس، در شهرستان اصفهان سرانه فضای آموزشی ۶,۲۶ متر مربع است. به رغم تلاش‌هایی که انجام شده، هنوز در سطح شهرستان‌های استان ۱۶۱ فضای دو نوبته شامل ۳۳۲ آموزشگاه، ۶۵ فضای دونوبته شامل ۱۳۰ آموزشگاه در نواحی شش‌گانه شهرستان اصفهان و در مجموع استان ۲۲۶ فضای دونوبته شامل ۴۵۲ واحد آموزشی وجود دارد.
سرپرست اداره‌کل نوسازی مدارس استان اصفهان در این باره گفت: از تعداد کل کلاس‌های درس استان ۱۰ هزار و ۳۴۴ کلاس درس با قدمت بیش از ۴۰سال است. این کلاس‌ها باید تخریب، بازسازی و نوسازی شود. ۱۳ هزار و ۷۸۹ کلاس درس عمر کمتر از ۴۰ سال دارد که بر اساس آیین‌نامه‌ها و مقررات ملی باید این کلاس‌ها نیز مقاوم‌سازی شود.
او با بیان اینکه ۹ هزار و ۳۹۳ کلاس درس مستحکم نیز در سطح استان وجود دارد، تصریح کرد: براساس شاخص زیربنای فضاهای آموزشی، ۳۷درصد از فضاهای آموزشی مستحکم، ۲۶ درصد نیازمند تخریب و بازسازی و ۳۷ درصد نیازمند مقاوم‌سازی است.به گفته این مسئول، ۲۱ مدرسه و ۱۴ کلاس درس در سطح استان به شکل کانکسی است؛ از این تعداد برای جایگزینی ۱۴ مدرسه برنامه‌ریزی، هفت مدرسه اجرایی و پنج مدرسه در دست اجراست، ۴۵ مدرسه سنگی با ۱۵۲ کلاس درس در فریدون‌شهر، سمیرم و کاشان وجود داشت که از این تعداد شش مدرسه احداث و جایگزین شده و ۳۹ مدرسه سنگی دیگر همچنان وجود دارد.آن‌طور که او در ادامه می‌گوید: ۶۹ فضای آموزشی در استان شرایط بسیار بحرانی داشت که تخلیه شد. در بخشی از ۲۱ فضای آموزشی نیز دستور تخلیه صادر شد. در مجموع ۱۱۷ فضای آموزشی خطرآفرین در استان وجود دارد و ۴۰ درصد از مدارس خطرآفرین در شهرستان اصفهان متمرکز است.نسیمی در ادامه افزود: در چندسال اخیر با توجه به شرایط خشک‌سالی شهر اصفهان، همه تأسیسات و ابنیه درگیر فرونشست شد که فضاهای آموزشی هم از جمله آن است. تاکنون ۳۲ فضای آموزشی در شهرستان اصفهان به طور جدی با فرونشست درگیر است.
او افزود: موضوع استانداردسازی سیستم‌های گرمایشی در استان پیگیری شده و در آینده ۸۱ درصد از فضاهای آموزشی سیستم گرمایشی استاندارد خواهند داشت. برای تکمیل این پروژه نیازمند اعتبار بیشتر هستیم. نسیمی ادامه داد: به همت خیران و تلاش دولت جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته تعداد زیادی مدرسه احداث شد. در سال گذشته، ۱۱۳ پروژه با ۵۳۵ کلاس درس و ۲۷ فضای ورزشی و تربیتی به اداره‌کل آموزش و پرورش استان تحویل داده شد. او افزود: از تعداد پروژه‌های در حال اجرا، ۲۹۰ پروژه با زیربنای بیش از ۲۹۲هزار متر مربع در حال اجراست که به بیش از هزار و ۴۳۸ میلیاردتومان اعتبار برای تکمیل‌شدن نیاز دارد.