در مدتی که به‌عنوان معاون برنامه ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان منصوب شده‌اید و با توجه به آنکه در این حوزه کار کرده‌اید و از بدنه این مجموعه هستید، مهم‌ترین چالش این حوزه چیست وچه راهکاری برای آن دارید؟
حوزه سرمایه انسانی در معاونت، حوزه پرتنشی در شهرداری‌هاست و تنش آن هم مربوط به ابهاماتی است که در قوانین و اسناد بالادستی وجود دارد. مثلا برای تبدیل وضعیت نیروها مشکلاتی داریم و منتظر مجوز وزارت کشور هستیم؛ اما مجوز هنوز قطعی نشده و متأسفانه در این باره نارضایتی‌ها زیاد شده است. مازاد نیروی انسانی غیرکیفی یکی دیگر از چالش‌هاست. محدودیت جذب نیرو هم به شهرداری فشار می‌آورد و نیاز‌هایی داریم که نمی‌توانیم جبران کنیم. در سال 1400 حدود 400 نفر از نیروهای شهرداری بازنشست شدند؛ اما نتوانستم نیرو جذب کنیم و این یکی از چالش‌های منابع انسانی در این مدت بوده است. یکی دیگر از چالش‌های مهم در حوزه فرایندهاست. در این رابطه تکمیل زیرساخت‌های فرایندی را در دستور کار قرار دادیم تا بتوانیم یک پایگاه اطلاعاتی از فرایندهای جاری و ساری مرتبط با کارکنان و ارتباط آن‌ها با افراد فراهم کنیم. نوشتن فرایند یک سو و نحوه ارتباط آن با کارکنان از سوی دیگر موضوع مهمی است.
بفرمایید دقیقا قرار است چه اتفاقی در این زمینه بیفتد؟
ایده این است که فرایند با سیستم فعلی گره بخورد. مثلا وقتی اتوماسیون تعریف می‌شود با سیستم و فرایندها هماهنگ شود. علت اینکه فرایندها می‌میرند و تغییر می‌کنند و از بین می‌روند، به خاطر این است که با سیستم دیگری گره نخورده‌اند. اگر این اتفاق بیفتد، فرایند زنده می‌ماند و رسیدن به این هدف یکی از کارهای ماست.
در حوزه چارت سازمانی وضعیت به چه صورتی است؟
ساختار و چارت سازمانی یکی دیگر از چالش‌های این مجموعه است. سازمان‌ها علاقه‌مند هستند در همه حوزه‌ها چارت سازمانی را توسعه دهند. از سویی باید به سمت چابکی و واگذاری پیش برویم. کاهش تصدی‌گری و حرکت به سمت تولی‌گری بحثی جدی است و بین دیدگاه‌ها تضاد وجود دارد. تدوین ضوابط اصلاح ساختار و چارت سازمانی شهرداری هم اکنون در دستورکار شهرداری اصفهان با همکاری سایر کلان‌شهرهاست و امیدوارم نتایج آن به ارتقای کیفی ساختار شهرداری کمک ویژه کند. در حوزه برنامه‌ریزی و بودجه، شهردار اصفهان الگوی «اصفهان من، شهر زندگی» را به عنوان شعار و محور انتخاب کرده‌اند و روشن‌کردن این مفهوم و اینکه مشخصات آن چیست و تأثیرات این رویکرد در سطوح بعدی چیست در حال انجام است. تسری آن نیز در لایه‌های نظام برنامه ریزی و نفوذ این نگاه به اهداف و تصمیمات این مجموعه و اینکه این تصمیمات در بودجه و اعتبار بنشیند، موضوعی جدی است؛ البته تدوین بودجه موضوع مهم دیگری است و برای شهرداری‌ها در اولویت است. درصددیم بودجه را چندگانه کنیم تا اهداف متفاوت را پوشش دهد.
چقدر از فناوری روز برای حل چالش‌ها استفاه می‌کنید؟
درصددیم وزن استفاده از فناوری را در معاونت افزایش دهیم و به سمت نمودهای عملیاتی و محصولات فناوری که بتواند نیازهای حوزه شهری را برآورده کند، پیش رویم. البته در این خصوص محدودیت‌هایی داریم. محدودیت آیین‌نامه مالی و پذیرش سیستم که چقدر می‌توانند از این برنامه‌ها حمایت کند. محدودیت اینکه این محصول یا محصول داخلی وخارجی، می‌تواند نیاز را رفع کند. امیدوارم امسال با توجه به شعار سال و توجه ویژه به شرکت‌های دانش بنیان، اتفاقات بهتری رقم بخورد و بتوانیم توان بیشتری صرف کرده تا در این مسیر حرکت کنیم.
مشکلات حوزه فناوری کجاست؟
در معاونت برنامه‌ریزی در حوزه فناوری اطلاعات، حجم گسترده‌ای از تعهد و قرارداد در زمینه تولید و پشتیبانی وجود دارد که مبالغ آن‌ها هم یک مسئله است. یکی از رویکردهای ما تجمیع این قراردادهاست که به جای 80 قرارداد 200میلیونی، 10 قرارداد کلان داشته باشیم تا از حجم درگیری سیستم و مکاتبات کاسته شود. همچنین هوشمند‌سازی که موضوعی جدی است و از سوی شهردار هم مطرح شده است، در دستور کار قرار گرفته و تلاش می‌کنیم نقشه راه شهرهوشمند را ترسیم کرده و روی آن کار کنیم. البته نمی‌توان این موضوع‌ها را به سرعت حل کرد. اگر بخواهیم معضلی به صورت اصولی حل شود، به زمان نیاز داریم. اگر قرار بود به زودی حل شود مسئله عادی بود؛ اما وقتی می‌گویم چالش، یعنی یک مسئله پیچیده و درهم‌تنیده که وضعیت عمیقی دارد.
آیا مدیریت جدید شهری، بندی به برنامه راهبردی اصفهان 1405 اضافه کرده است؟
مدیریت جدید دو تکلیف برای ما مشخص کرده است. یکی موضوع تدوین چشم‌انداز اصفهان درافق 1420 با استفاده از مشاوره به عنوان کار جدید و دوم بازنگری برنامه با دیدگاه جدید مدیریت با شعار «اصفهان من، شهر زندگی». برنامه را شروع کردیم و قرار است تا پایان مرداد برنامه و دیدگاه شورای شهر در برنامه اصلاح شود و به گونه‌ای بودجه 1402 را مبتنی بر برنامه اصلاحی، تدوین کنیم. این یک تکلیف است و ما زمان‌بندی را برای شورا ارسال کردیم. قرار است با لحاظ نظرات ذی‌نفعان مختلف که بخشی از آن‌ها جدید هستند برنامه در چهارچوب روشی اصلاح و بازنگری شود.
«شهر هم‌گرا» شعار امسال شهردار است. با توجه به این موضوع و اینکه مردم سرمایه‌های این جامعه هستند، بفرمایید چقدر از نخبگان و نیروهای دانش‌بنیان در مجموعه استفاده می‌کنید؟
در حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان حرکت ویژه‌ای خواهیم داشت و با شهرک علمی و تحقیقاتی و انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان تعامل داریم. البته نمی‌خواهیم فقط در حد صحبت باشد، می‌خواهیم کار عملی و پروژه‌ای انجام دهیم. همچنین با شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در دانشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها و شهرک علمی وتحقیقاتی به صورت ویژه کار می‌کنیم. در حوزه نخبگان و اندیشمندان هم حوزه پژوهش حرکت‌های خوبی انجام داده است و توسعه هیئت اندیشه‌ورز و اتاق‌های فکر در معاونت‌ها وسازمان های مختلف کلید خورده است. همچنین برای حوزه‌هایی که به هیئت اندیشه‌ورز و اتاق فکر نیاز دارند، تسهیلگری می‌شود.
چقدر برای این موضوع بودجه اختصاص داده‌اید؟
در حوزه پژوهش 19میلیارد برای پروژه‌های مــطالعاتی تحــقیقـاتی، 19میلیارد برای پروژه‌های خلاقیت و فناوری‌های نوین، 4 میلیارد در حوزه تحول که در مجموع 42 میلیارد تومان می‌شود. همچنین در حوزه اطلاعات مکانی 5 میلیارد و حوزه فناوری اطلاعات 159 میلیارد تومان و حوزه توسعه و پشتیبانی از نرم افزار و سخت افزار 132میلیارد تومان بودجه پیش‌بینی شده است.
در خبرهای گذشته از فضای کار اشتراکی برای کار با دانش‌بنیان‌ها صحبت کرده بودید، در حال حاضر مکان خاصی برای این مجموعه‌ها اختصاص داده‌اید؟
مرکز آموزش سابق سازمان فاوای شهرداری اصفهان تبدیل به مرکز نوآوری آی تی و ای سی تی خواهد شد. کــسب‌و‌کــارهــایی شامل استــارتاپ‌ها و دانش‌بنیان‌ها در حدود 30 شرکت می‌توانند در این مکان مستقر شوند. سالن با رویکرد آی تی و آی سی تی بازطراحی می‌شود و یکی از بهره بردارها نیز خودمان هستیم که بخشی از درخواست‌های ما توسط این شرکت‌ها انجام خواهد شد.
این شرکت‌ها قرار است برای شهرداری کار کنند؟
نه. اگر زیست‌بوم نوآوری اصفهان را در نظر بگیریم، عوامل مختلفی دارد و هرچقدر در اصفهان در این حوزه کار انجام شود، باز هم فضا برای کار وجود دارد ولازم است مکان‌های مختلفی برای نوآوری ایجاد کرد. فضاهای نوآوری که در اصفهان است، شامل پهنه‌هایی هستند که در این حوزه کار می‌کنند و هرچه این پهنه‌ها بیشتر شود، مفید است. این حوزه اقتصاد پاک و بر اساس دانش است و بایداز نخبگان در این حوزه‌ها استفاده کرد. باید از الگوی توسعه صنعتی خارج و به این سمت حرکت کنیم. در حال حاضر موضوع کارخانه نوآوری دنبال می‌شود و گزینه‌هایی مطرح شده است. در این راستا شهرداری هم در سرمایه‌گذاری و تأمین زیر ساخت‌ها مشارکت می‌کند تا شرکت‌های دانش بنیان که در حوزه مدیریت شهری وارد می‌شوند، از این فضا استفاده کنند. ما یک سازمان بزرگ در خدمات هستیم و شرکت‌هایی که در این حوزه محصول تولید می‌کنند، می‌توانند از زیر ساخت‌های ما بهره‌مند شوند.
در مجموعه معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی با توجه به تغییرات و جابه‌جایی نیروها شاهد افت سرمایه انسانی هستیم و یکی از مشکلات در شهرداری جابه‌جایی مکرر و تجربه‌گزیری است. آیا این شیوه همچنان ادامه دارد؟
در حوزه سرمایه انسانی درست می‌فرمایید ما آشفتگی‌هایی در جذب و نگهداشت و حفظ و ارتقای نیروها داریم. البته جابه جایی فی نفسه خوب است؛ اما مبتنی بر چرخش اصولی وهدفمند. در این راستا حرکتی را در حوزه جبران خدمات و رفاه و آموزش کارکنان آغاز کردیم و اقداماتی انجام شده و تحول خواهیم داشت؛ اما تنوع قراردادها و عدم تبدیل وضعیت کارکنان به نظرم یکی از مهم‌ترین مشکلات امروز است و بالاترین نارضایتی از سازمان شهرداری در این حوزه است. تلاش می‌کنیم مجوزها را بگیریم. شهرداری یک آیین‌نامه استخدامی متوقف‌شده در مجلس دارد که اگر مصوب شود، می‌توان گفت 40 درصد مشکلات ما حل خواهد شد. برای تنوع قراردادها هدف‌گذاری کردیم. باید یکپارچه سازی انجام شود و نظام پرداخت‌ها که متعدد است، به سمت یک نظام واحد حرکت کند. استفاده از مدل‌های مختلف اشتباه است؛ اما به هر حال اصلاح این فرایند زمان بر است. در حال حاضر با برخی سازمان‌ها و شرکت‌ها چالش داریم، موضوع ادغام وحذف سازمان‌ها یکی از چالش‌هاست. ما درحوزه مالی، اقتصادی، املاک و آی تی کمبود نیرو داریم. باید بتوانیم از ادغام‌ها و ظرفیت بخش خصوصی استفاده کنیم؛ اما کارکنان سازمان‌ها نباید دغدغه حذف شدن را داشته باشند، چون هدف ما بهره‌برداری از منابع است. باید نیروهای مازاد در مجموعه‌هایی که به آن‌ها نیاز دارند به کار گرفته شوند. امسال باید چند سازمان تعیین‌تکلیف شوند.
برای حل چالش‌های مهم اصفهان چه برنامه ریزی دارید؟
برنامه‌ریزی واقعا کار میان‌بخشی است و کار فردی نیست. همه حوزه‌ها باید برای مسائل کلیدی توافق کنند، این بسیار مهم است تا روی مباحث مختلف شهری مانند کیفیت زندگی یا گردشگری شهری برنامه‌ریزی کنیم؛اما مسائل متعدد و متغیر است وحجم آن‌ها نیز تغییر می‌کند. حل هم‌زمان همه مسائل امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین گفته می‌شود باید اول مسائل کلیدی را حل کرد و به دنبال آن مسائل فرعی هم حل می‌شود.
در حال حاضر مهم‌ترین مسائل اصفهان چیست؟
در حال حاضر مسائل زیست‌محیطی و رونــق گـــردشــگـری مــهم‌تــریــن مسئله‌های اصفهان است و اصفهان در شرایط اقتصادی خاص و مسائل زیست‌محیطی پیچیده درگیر است. وقتی اولویت‌ها مشخص باشد، همه با هم عزمشان رابایدجزم کنند و در موضوعی که توافق کردند متعهد به حل باشند. باید به توافقات عمل کنیم که این موضوع انرژی و سماجت زیاد برای حل کردن مشکلات می‌خواهد. مثلا چند سال تلاش می‌خواهد تا مسئله حملونقل عمومی را بهبود ببخشیم یا مسائل حوزه گردشگری را حل کنیم.
شما دکترای اقتصاد شهری دارید و مــدت‌هــاســت وارد ســیســتم شده‌اید. آیا کارکردن در شهرداری شما را خسته نکرده است؟
من از سال 79 دانشجوی ارشد دانشگاه صنعتی اصفهان بودم و پروژه‌ای برای بهبود سیستم حملونقل شهرداری داشتیم. من مدیر پروژه بودم و کار تحقیقاتی می‌کردم. در حوزه تدارکات و پشتیبانی هم فعالیت داشتم و این زمینه باعث آشنایی وهمکاری ساعتی من با شهرداری شد و از آن سال‌ها با شهرداری مرتبط شدم. تدوین برنامه‌هایی در حوزه فرایند پژوهش فناوری وخلاقیت وحوزه برنامه‌ریزی اصفهان سال‌های مختلف در شهرداری داشتم و دیدگاه‌هایم را برای برنامه ششم و پنجم توسعه کشور ارائه کردم و اکنون در مجموعه برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری کار می‌کنم، اما هنوز خسته نشدم.
تدوین ساختار مناسب آینده‌پژوهی در شهرداری یکی از مقالات شماست که با برنامه 1405 کاربردی شد. با توجه به این موضوع و اینکه خود شما هم از این راه وارد شهرداری شده‌اید، چقدر می‌توان مقالات دانشجویان این عرصه را کاربردی کرد؟
موضوع آینده‌پژوهشی با برنامه‌های راهبردی و برنامه‌ریزی نزدیک است و درست است که می‌گوییم آینده‌پژوهی؛ اما از جنس برنامه‌ریزی است و همه صحبت ما این است که آینده، چیزی است که شما می‌سازید. نتایج عملکرد فعلی و تفکرات شماست که چه خلق می‌شود و شما به آن فکر می‌کنید. نگاه آینده‌نگری این است که باید به آن فکر کنید، باید ترسیم و تصور کنید و در راستای آن حرکت کنید. درحوزه آینده‌پژوهی«آینده‌پژوهان جغرافی‌دانان و پژوهشگران زمان هستند. وقتی می‌خواهید در جغرافیای مکان از تهران به اصفهان حرکت کنید، تهران سرجای خودش می‌ماند؛ اما در آیند‌ه‌پژوه وقتی می‌خواهیم به 1420 حرکت کنیم آن 1420 اولیه نیست. عصاره استراتژی یعنی انتخاب در شرایط در حال تغییر. برای همین شما با سازمانی سر وکار دارید که پر از تغییر و تحول است و مدام باید کتاب و مقاله بخوانید ومشورت کنید. مدیریت در این سازمان قطعا افرادی را می‌خواهد که دائم مطالعه کنند. ما در حوزه برنامه‌ریزی تم‌های مختلفی از سناریو و آینده داریم؛ برای همین کارکنانی از این جنس می‌خواهیم و افرادی که در این حوزه کار کنند و بتوانند در برنامه‌ریزی فعالیت داشته باشند. افراد گاهی فکر می‌کنند این کار به چه درد می‌خورد؛ اما اصلا این‌طور نیست. تلاش‌های ما از بین نمی‌رود. اگر مدیران اجرایی خودشان را بی‌نیاز از مطالعه بدانند، روز مرگشان فرا رسیده است و دچار مشکل می‌شوند. مدام باید مطالعه کنند، دیدگاه‌ها و نظرات جدید را بدانند. سازمان‌های نوین سازمان‌هایی هستند که مداوم یادگیری دارند و این یک عنصر در سازمان آن‌هاست.
بازسازی درمانگاه شهرداری با چه رویکردی انجام شده است؟
توجه به سلامت کارمندان مقوله وسیعی است. سلامت جسم و روح است و وجوه مختلفی دارد. رویکرد اصلی به سمت پیشگیری قبل از درمان وچکاپ‌های دوره‌ای است. ما بودجه‌ای برای سلامت داریم که می‌تواند وارد درمان شود؛ اما می‌توان به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که در جهت توانمند‌سازی و افزایش آگاهی پیش برویم. در حوزه درمان درمانگاه شهرداری حس نوستالژیک و خاطره برای کارمندان دارد. در کنار آن سه سایت سلامت را پیش‌بینی کردیم. بیمارستان خانواده هم قرار است با تعامل خدمات رایگان به کارکنان بدهد. درمانگاه در مرکز شهر است و با رعایت دستورالعمل علوم پزشکی در حال بازسازی است. اتاق انتظار و پزشکان نوسازی می‌شود و قرار است برای دندانپزشکی از بخش خصوصی استفاده کنیم. تغییرات را با نگاه استاندارد دانشگاه علوم پزشکی انجام می‌دهیم و تلاش می‌کنیم تا به‌زودی به بهره‌برداری برسد.
موضوع سخنرانی شما در رویداد شهرهای هوشمند چه بود؟
شهر هم‌گرای هوشمند را در آن رویداد مطرح کردیم. هوشمند‌سازی، یکی از استراتژی‌های شهرهای هم‌گراست. البته رویکرد آن رویداد وجهه فناوری بود و من هم‌گرایی را به هوشمند‌سازی برای زندگی بهتر گره زدم و لایه‌های مختلف شهر هم‌گرا و سپس مفهوم شهر هوشمند را از سطح حکمروایی تا ارتباط با مردم توضیح دادم. ما سازمان‌های کلان داریم و شهروندانی که در حوزه خدمات هستند و سرویس دریافت می‌کنند، باید از لایه‌های زیر ساختی فناورانه و غیرفناورانه و ابزاری که این ارتباط را برقرار کند، مطلع شوند. من در این رویداد خدمات محوری، هوشمند‌سازی و ارتباط کلیدی و استراتژی شهر هوشمند و اینکه چه اتفاقی باید بیفتد را مطرح کردم. البته نشان‌دادن اقدامات مؤثر در زمینه شهر هوشمند در اصفهان، هدف ما از حضور در این رویداد بود.
نتیجه جلسه‌ای که شما با دکتر مهدی طغیانی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در خصوص شهر خلاق داشتید، چه بود؟
می‌خواستیم از دیدگاه‌های آقای دکتر طغیانی در حوزه دانش‌بنیان و شهر خلاق استفاده کنیم و گزارشی از فعالیت اصفهان که برند شهر خلاق است ارائه دهیم. در این جلسه حضور شهرداری اصفهان در حوزه طراحی، به اشتراک‌گذاری تجربیات شهرها در حوزه شبکه شهرهای خلاق و چالش‌های شهرداری در خصوص شهر خلاق مطرح شد. به هر حال دکتر طغیانی یکی از نمایندگان مؤثر در اصفهان هستند که نماینده ملی هم محسوب می‌شوند. ما نمایندگانی می‌خواهیم که کلان فکر کنند و محلی عمل کنند؛ چراکه افرادی که بخشی فکر می‌کنند کشور را دچار چالش خواهند کرد. در حوزه آب نگرانی ما همین است. باید اختلاف و مشکلات چند استان را با گفت‌وگو حل کنیم. البته در این جلسه مشکلات شهرداری، تبدیل وضعیت نیروی انسانی و حملونقل عمومی را مطرح کردیم. همچنین در حوزه خلاقیت و مشارکت شهروندان مباحثی مطرح شد و دکتر طغیانی پیشنهاداتی درباره نوآوری و تسری خلاقیت در حوزه اجرا و کارکنان ارائه دادند.
