اگرچه سال گذشته وزیر نیرو در جریان سفر خود به اصفهان، وعده‌هایی داد و قرار بود تا پایان سال آبی جاری 400میلیون مترمکعب آب پشت سد زاینده‌رود ذخیره باشد؛ اما اکنون ذخیره سد کمتر از 250میلیون مترمکعب است. کارشناسان بر این باورند که شکنندگی منابع آبی اصفهان بسیار جدی است و اگر در کوتاه‌مدت تدبیری نشود، اصفهان تا چندماه آینده شاید به شرایطی بدتر از همدان و سد زاینده‌رود به سرنوشت سد اکباتان دچار می‌شود. برداشت‌های موجود حکایت از آن دارد که گویی تا ابد این آب وجود دارد؛ بنابراین اگر به محدودیت منابع آب زیرزمینی و تغییرات بارش و آب‌های سطحی ناشی از تغییر اقلیم و دست‌کاری انسانی توجه نشود، ممکن است با بحران مواجه شویم.عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان دراین‌باره معتقد است که بعید نیست اصفهان به مشکل همدان دچار شود؛ زیرا مشکل همدان و مردم آن ریشه در آب شرب دارد؛ البته باید توجه داشت که همدان و شهرکرد که طی چندهفته گذشته با مشکل آب شرب مواجه شدند، شهرهایی کوچک و زیر یک‌میلیون نفر هستند و امکان آب‌رسانی سیار با تانکر و توزیع آب به روش‌های مختلف وجود دارد.حــامد یــزدیــان بــه «اصفهـــان‌زیـبــا» می‌گوید: «اگر روزی منابع آب شرب اصفهان دچار مشکلی همانند همدان و شهرکرد شود، تأمین آب شرب نزدیک پنج‌میلیون نفر در معرض خطر جدی قرار می‌گیرد و این هشدار جدی است و وقوع این اتفاق مشابه در اصفهان بعید نیست.»او تأکید می‌کند: «اکنون حجم آب ذخیــره پشــت ســد زاینــده‌رود حــدود 220میلیون مترمکعب است. با این میزان بخشی از حقابه کشاورزان غرب اصفهان نیز درحال توزیع است و به‌نوعی تا پایان این دوره سال آبی حدود 200 میلیون مترمکعب آب پشت سد زاینده‌رود ذخیره می‌ماند، اما در اصل نمی‌توان بر روی حدود 70 میلیون مترمکعب آن حساب کرد؛ چراکه این عدد کیفیت بسیار پایینی دارد و اصلا امکان استفاده آن نیست. در اصل اصفهان 130میلیون مترمکعب آب دارد که اگر بخواهیم تنها شرب و بخشی از نیاز صنعت را تخصیص دهیم، تنها کفاف چهار تا چهارماه‌ونیم آب شرب استان را می‌دهد.»عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان می‌افزاید: «اگر در دی‌ماه نزولات جوی جاری و آبی روانه پشت سد زاینده‌رود نشود، وقوع اتفاقی مشابه همدان در اواخر پاییز و اوایل زمستان در اصفهان بعید نیست؛ بنابراین امروز توجه جدی در رابطــه با صــرفه‌جــویی آب شـــرب ضرورت دارد. از سوی دیگر باید در مدیریت منابع آبی استان تدبیر لازم اندیشیده شود.» او با بیان اینکه سال گذشته اتفاقات خوبی رخ نداد و اگرچه اندک حقابه‌ای به کشاورزان شرق و غرب اصفهان داده و روزهایی در رودخانه جاری شــد، تصــریح می‌کنــد: «این میـــزان نسبـت به سال آبــی قبــل بهتــر بود؛ اما انتظار می‌رفت که در فروردین و اردیبهشت‌ماه شاهد بارش باشیم که تقریبا میزان بارش‌ها صفر بود. قرار بود آبی از تونل سوم کوهرنگ نیز وارد حوضه زاینده‌رود شود که در استان بالادست، عملا این اتفاق محقق نشد.» به گفته یزدیان، طبــق برنـامــه‌ریزی تــا پــایـــان شهــریــور بــایــد درمجمــوع 400میلیون مترمکعب آب پشت سد زاینده‌رود ذخیره داشته باشیم که این عدد به حدود 200میلیون رسیده و به‌نوعی بــرنامه‌ریــزی را بسیــار سخــت کـــرده است.
طرح‌های انتقال آب عملیاتی نشدند
یزدیان بیان می‌کند: «طرح‌های انتقال آب به زاینــده‌رود، هیــچ‌کدام عملــی نشده است. عملیاتی‌شدن آن حتی شاید برای حدود شش سال آینده اجرایی باشد و این طرح‌ها وارد مدار بهره‌برداری قرار گیرند؛ این‌ها مخاطرات جــدی ما در ســال آبــی آینــده خواهد بود.»او همچنین با انتقاد از اینکه وعده‌های سفر سال گذشته وزیر نیرو به اصفهان عملی نشده است، توضیح می‌دهد: «بخشی از این وعده‌ها مربوط به تخصیص بودجه برای خرید اراضی سد تونل سوم کوهرنگ و بخشی مربوط به پرداخت خسارت به کشاورزان و قسمتی مربوط به تخصیص اعتبار به تصفیه‌خانه فاضلاب بود تا بخشی از حقابه ها تأمین شود؛ اما تأمین اعتبار لازم هیچ‌یک از این طرح‌ها صورت نگرفت.»این عضو هیئت‌علمی به بارگذاری جدید بر حوضه زاینده‌رود در قالب بهره‌برداری از فاز اضطراری طرح بن-بروجن اشاره می‌کند و می‌گوید: «امروز موضوع حیات اصفهان بیش از هـر زمــان دیگــری مطــرح اســت؛ چراکه بحران فرونشست آن‌قدر در اصفهان جدی است که موضوع مرگ و حیات اصفهانی‌ها به توقف این طرح برمی‌گردد.»
سیستم قضایی با متخلفان برخورد کند
یزدیان تصریح می‌کند: «تجربه نشان داده است وقتی حجم آبی حتی به‌طور موقت از زاینده‌رود برداشت می‌شود، دیگر تبدیل به یک حق می‌شود و معمولا ادامه می‌یابد.»او با تأکید بر اینکه بن-بروجن، طرحی غیرقانونی و خلاف مصوبات شورای عالی آب است و حکم قضایی توقف طرح موجود است، اظهار می‌کند: «متأسفانه استان بالادست با تغییر مبدأ آن، کاری کرده که سیستم قضایی استان اصفهان نتواند وارد شود و برداشت بخشی از آب در قالب این طرح در حال انجام است. به‌نظر می‌رسد در این فضا سیستم قضایی کشور باید به‌طور عادلانه وارد و با متخلفان برخورد کند.»عضو هیئت‌عملی دانشگاه اصفهان تأکید می‌کند: «وقتی فردی بیمار است، اگر بخشی از بدن او دچار عفونت شود، این وضعیت منجر به مرگش می‌شود. امروز حوضه زاینده‌رود رو به موت است؛ بنابراین هر تصمیم و بارگذاری جدید بر آن می‌تواند مرگ این رودخانه را رقم بزند. قطعا بــرداشــت حدود 50 میــلیــون مترمکعب در قالب طرح بن-بروجن از حوضه زاینده‌رود عملا می‌تواند همین حیات نصفه‌ونیمه را از زاینده‌رود بگیرد؛ بنـابرایـن بـرداشـت‌هـای مـوجـود سبـب می‌شود اصفهان خیلی زودتر به شرایط همـدان دچـار شـود.»
ضرورت تکمیل اجرای پروژه کوهرنگ 3
یزدیان اما درباره نسخه نجات‌بخش زاینده‌رود و خروج این حوضه از حالت کما، می‌گوید: «در کوتاه‌مدت تکمیل پروژه کوهرنگ3 ضرورت دارد و همچنین بــایــد از بــرداشــت‌هــای غیــرمجـــاز در بالادست زاینده‌رود در استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری جلوگیری شود و حجم آب برداشتی غیرقانونی کاهش یابد و به حوضه زاینده‌رود برگردد. به‌نظر می‌رسد امروز شرایط حوضه بحران‌زده زاینــده‌رود بــه‌نحــوی اســت کــه حتــی صرفه‌جویی در مصرف آب شرب هم راه‌حل جدی است؛ زیرا آن‌قدر شرایط وخیم است که اگر مردم بتوانند 20 درصد در مصارف خود صرفه‌جویی کنند و صنعت نیز تا یک سال آینده بتواند مقداری از مصارف خود را کم کند، به کاهش بحران آب اصفهان کمککرده‌اند. از سوی دیگر، در سفر هیئت دولت به اصفهان وعده‌هایی داده‌شده در این قالب که بخشی از منابع آبی معادل دومیلیارد مترمکعب که از جنوب استان اصفهان خارج و وارد حوضه کارون می‌شود، به حوضه زاینده‌رود هدایت شود.» او تصریح می‌کند: «البته مقامات عالی کشور بر اجرای این طرح اهتمام دارند؛ اما بعضا در برخی زیرمجموعه‌ها شاهد کارشکنی هستیم؛ ولی اگر این اتفاق رخ دهد تا پنج سال آینده می‌توان برخی از آلام زاینده‌رود را کاهش داد.»این استاد دانشگاه درباره انتقال آب زاینده‌رود به یزد می‌گوید: «آنچه مربوط به شرب است را نمی‌توان در کوتاه‌مدت عملی کنیم و طبق وعده‌ها باید منابع آبی جدیدی برای استان یزد تعریف شود و اگر حجم قابل‌توجهی آب از دریا به این استان منتقل شود، به نظر می‌رسد کاهش انتقال آب از زاینده‌رود به یزد نیز یکی از راهکارهای کوتاه‌مدت و میان‌مدت برای احیای این حوضه باشد.»او تأکید می‌کند: «وزارت نیرو همواره در مباحث آب شرب بااحتیاط برخورد می‌کند؛ چراکه نمی‌توان آب شرب مردم را قطع کرد. دولت باید راهکارهای جایگزین انتقال آب شرب به یزد را تدبیر کند؛ زیرا هنوز طرح تونل سوم کوهرنگ تمام نشده، 20 سال زودتر آب زاینده‌رود به استان یزد در حال انتقال است؛ بنابراین دولت باید این منابع را تأمین کند.»
