شاعری که درخت‌ها را تماشا می‌کرد

سهراب سپهری، شاعر، نقاش و نویسنده کاشانی، در 15 مهرماه 1307 به دنیا آمد. 

تاریخ انتشار: 10:29 - سه شنبه 1401/07/19
مدت زمان مطالعه: 2 دقیقه
 به مناسبت نودوچهارمین سالگرد تولدش، آثار نقاشی او را مرور کرده‌ایم.سهراب سپهری از نقاشان نوگرای ایران بود که نقاشی را از کودکی با حمایت پدرش که دستی در طراحی، خوشنویسی و موسیقی داشت، آغاز کرد. او در 1327 تحت‌تأثیر منصور شیبانی، از نقاشان آن روزگار، با نقاشی مدرن غرب آشنا شد و به دنبال این آشنایی در 1328 تحصیلات خود را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران آغاز کرد. سپهری در ۱۳۳۲ از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شد و در چند نمایشگاه نقاشی در تهران شرکت کرد. او همچنین از بن‌مایه‌های عرفان شرق تأثیر پذیرفت؛ به‌خصوص مطالعاتش درباره مفاهیم ذن بودایی به‌عنوان پایه و اساس هنرش قرار گرفت. مهم‌ترین تأثیرات شرق بر آثار او در قالب اهمیت دادن به‌سادگی، تمرکز بر طبیعت، نمایش فضای خلأ و استفاده‌ از حرکت‌ سریع ‌قلم‌موی‌ آغشته‌ به‌ رنگ‌ بر زمینه‌ای‌ خیس جلوه‌گر می‌شود. چشم‌اندازهای ساده طبیعت، خانه‌های کاه‌گلی و درختان از موضوع‌های موردعلاقه سپهری هستند. او در بازنمایی درختان شیفته نقاشی از تنه درخت بود و مجموعه تنه درختان او از مشهورترین آثارش هستند. علاقه سپهری به طبیعت تنها در موضوع‌ها خلاصه نمی‌شود؛ رنگ‌ها نیز در آثار سپهری برگرفته از طبیعت هستند. قهوه‌ای، نخودی، یشمی، حنایی، دودی، اخرایی و خاکی اغلب از رنگ‌های موردعلاقه او هستند؛ همچنین در اغلب آثارش در کنار این رنگ‌های خاموش با یک عنصر رنگی سرزنده سرخ، لاجوردی یا زرد روبه‌رو می‌شویم.سپهری همواره ذهنیت را به عینیت ترجیح می‌داد؛ به‌شکلی که بازنمایی‌هایش از طبیعت نیز رنگ خیال به خود گرفته است؛ همچنین او اگرچه در یکی از نامه‌هایی که از وی به‌جامانده، با نقاشی آبستره مخالفت کرده، سبک‌های سوررئالیسم و کوبیسم و گاه حتی آبستره را در قالب ترکیب‌بندی‌هایی با اشکال هندسی تجربه کرده است. نقاشی‌های سپهری امروز گران‌ترین آثار نقاشی مدرن ایران هستند. در پانزدهمین حراج تهران که دی‌ماه ۱۴۰۰ برگزار شد، دو تابلوی نقاشی از سهراب سپهری عرضه شد که هرکدام توانستند رقم‌های چشمگیری را به خود اختصاص دهند.هر دو تابلو که با تکنیک رنگ‌روغن روی بوم ارائه شدند، عنوانی نداشتند. تابلوی نخست که دهه ۴۰ نقاشی شده بود، در اندازه ۱۰۰×۷۰ سانتی‌متر، شش میلیارد تومان به فروش رسید؛ اما تابلوی دوم سهراب سپهری در حراج تهران رقم چشمگیرتری را به خود اختصاص داد و تا امروز گران‌ترین اثر هنرمند در سال‌های اخیر به شمار می‌آید. این تابلوی نقاشی بدون عنوان از مجموعه تنه‌های درخت با رقمی معادل ۱۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان فروش رفت.سپهری در نمایشگاه‌های بین‌المللی جهان نظیر برزیل، فرانسه، ایالات‌متحده و هنر بازل شرکت کرده بود و آثارش در حراج‌های معتبر جهان با قیمت‌های بالا به فروش می‌رسد. نقاشی‌های سپهری در مجموعه‌های بزرگ و موزه‌های مطرح جهان نظیر موزه هنر‌های معاصر تهران، موزه هنر متروپولیتن و گالری هنر خاکستری دانشگاه نیویورک حضور دارند.سپهری در سال 1359 به‌دلیل ابتلا به بیماری سرطان خون درگذشت و پیکرش در صحن امامزاده سلطان‌علی بن محمدباقر روستای مشهد اردهال واقع در اطراف کاشان به خاک سپرده شد.