درختان مهاجر، با ریشه‌هایی در خاک

احسان حاجی‌آقا معمار در دبیرستان هنرهای زیبای اصفهان تجربه‌های هنری مختلفی را پشت سر گذاشت؛ اما از سال 1394 بر مجسمه‌سازی متمرکز شد و همکاری‌اش را با سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان آغاز کرد. 

تاریخ انتشار: 12:17 - سه شنبه 1401/08/3
مدت زمان مطالعه: 2 دقیقه
اخیرا نمایشگاهی از آثار این هنرمند با عنوان «کوچ» در گالری اکنون برگزار شد. این آثار از جنس پلاستیک بوده و با قلم سه‌بعدی ساخته شده‌اند.او که طراحی و ساخت نشان دست خلاق نخستین جشنواره بین المللی صنایع دستی ایران را در کارنامه خود دارد، درباره آثار ارائه‌شده در نمایشگاه گفت: «یک سری از کارهای این مجموعه برآمده از خبر و رویدادی در جامعه است که ذهن من را درگیر خود کرده است؛ تا جایی که به محض مشاهده یک رویداد یا سوژه خاص به سرعت به کارگاه می‌رفتم و کار ساخت اثری با همان موضوع تنش، ناراحتی، شادی یا هر رویداد و رخداد دیگری را آغاز کردم و در پیش می‌گرفتم.» اثر «سوختیم ولی ساخته نشد» از این دست آثار است که به موضوع آتش‌زدن چادر کشاورزانی که برای حقابه در بستر زاینده‌رود تحصن کرده بودند، اشاره دارد.همان‌گونه که از عنوان نمایشگاه پیداست، مفهوم مهاجرت موضوع اصلی این نمایشگاه است. او درباره علاقه‌اش به این مفهوم گفت: «یکی از این دغدغه‌های مدام من، مهاجرت یا همان کوچ افراد جامعه‌ام بود که به‌شدت ذهن و فکر من را به خود معطوف کرده است. این در برخی اثرهایم به‌عینه قابل‌مشاهده است. در حقیقت این نوعی درگیری است که فرد با ریشه‌های خود دارد.»در آثار حاجی‌آقا معمار، درختان نقش پررنگی را بر عهده دارند. درخت موجودی ریشه‌دار است که جابه‌جایی مکانی ندارد. از این لحاظ شاید بشود آن‌ها را شبیه بخشی از اندیشه انسان‌ها دانست که میل به ترک زادگاه و وطنش ندارد. تلفیق فیگور انسان با درخت در آثار این هنرمند شاید بر اساس همین شباهت اتفاق افتاده باشد. او درباره حضور درخت در آثارش عنوان کرد: «من به درختان بسیار نگاه می‌کردم و می‌گفتم اگر فضای زندگی درختان شرایط نامناسبی داشته باشد، چه خواهد شد؟ این درخت چگونه می‌تواند مهاجرت کند؟ آن پرنده‌ای که روی شاخه درخت نشسته است، وقتی که هوا سرد شد پرواز می‌کند و به جایی می‌رود که هوای بهتری داشته باشد. این موارد همیشه برای من سؤال بوده است و همواره به موضوع مهاجرت از دریچه نگاه به درختان اندیشیده‌ام. شکل درخت و تلفیق آن با فیگور انسان را در آثار من در این نمایشگاه می‌توان مشاهده کرد. همچنین ریشه‌داربودن درختان در آثار من مشهود است. همه افراد جامعه نیز با درخت آشنایی دارند و هر روز درختان را مشاهده می‌کنند؛ بنابراین شاید آثار این مجموعه همه‌فهم‌تر باشد و ارتباط بهتری با مخاطب برقرار کند.»این مجسمه‌ساز به مهاجرت نگاهی بی‌طرفانه داشته و همان‌گونه که برخی افراد از تجربه مهاجرت خود راضی هستند و برخی شکست می‌خورند، برخی از آثار او نگاهی مثبت و سازنده به مفهوم پدیده مهاجرت دارند و برخی دیگر به وجوه منفی آن. او با اشاره به متفاوت‌بودن تجربه مهاجرت برای افراد مختلف گفت: «من به‌دنبال نشان‌دادن نتیجه نبودم و گاهی دنبال پاسخ به سؤال‌هایی درباره مهاجرت بودم که در ذهن داشتم. اینکه بالاخره مهاجرت آری یا نه؟ اینکه چطور می‌شود آدمی از ریشه‌های خود جدا شود و به جایی برود که شاید بهتر باشد.» او افزود: «این به‌نوعی برای من جذاب است و باید پرسید کوچ یا مهاجرت چه چیزی دارد که برای یک نفر تا این حد ایدئال است و برای فردی دیگر، نفرت‌انگیز می‌شود.»